Του Νίκου Κατσουρίδη

Αναμφίβολα η βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας, εφόσον γίνεται στη βάση του διεθνούς δικαίου και των σχετικών αποφάσεων του ΟΗΕ, σε ζητήματα διεθνούς πολιτικής και διεθνών συμβάσεων.  Πρώτη αρχή φυσικά ο αμοιβαίος σεβασμός στην κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα των δύο χωρών και βέβαια της ανεξαρτησίας τους.  Πέραν τούτων η Ελλάδα ως Κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής ΄Ένωσης οφείλει να προωθεί και να έχει κατά νου τις θέσεις και αποφάσεις της ΄Ένωσης για την Τουρκίας.  Αυτών λεχθέντων να σημειώσω ότι κατά τη γνώμη μου τα θέματα τα οποία θα απασχολήσουν τον ελληνοτουρκικό διάλογο, ο οποίος άρχισε στο Βίλνιους με τη συνάντηση Μητσοτάκης – Ερντογάν είναι τα αμιγώς ελληνο – τουρκικά και αναπόφευκτα το κυπριακό.

Ο Ερντογάν προσέρχεται στις συνομιλίες αισθανόμενος πολύ ισχυρός.  Και εξαιτίας του αποτελέσματος των εκλογών στην Τουρκία αλλά και της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους.  Είτε πήρε όλα όσα οι Τούρκοι διατείνονται και δεν τα γνωρίζουμε, είτε πήρε αυτά μόνο που έχουν διαρρεύσει δημοσίως.  Ένα είναι το σίγουρο.  Από μαύρο πρόβατο στο νατοϊκό κοπάδι έχει καταστεί σίγουρα λευκό με προοπτική.  Αυτές οι εξελίξεις τον έχουν ισχυροποιήσει ακόμα περισσότερο στο εσωτερικό.

• Έκλεισε όπως ήθελε τα θέματα που αφορούν τους Κούρδους και τους Γκιουλενιστές.
• Οδεύει στη σύναψη συμφωνίας για εκσυγχρονισμό των F-16.
• Επανανοίγει η διαδικασία της τουρκικής πορείας προς την Ε.Ε.

Αυτά τα πήρε δεδομένα.  Ποια άλλα και τι άλλο έχει αποφασίσει θα φανεί στην πορεία.

Η φράση πορεία είναι η λέξη κλειδί κατά τη γνώμη μου.  Οι διαδικασίες που οι νατοϊκοί άνοιξαν για την Τουρκία του Ερντογάν, είναι πορείες.  Δεν είναι άμεσες και εφάπαξ λύσεις.  Άλλωστε γιατί να το κάνουν αυτό;  Ο μόνος τρόπος να ασκούν έλεγχο  στην Τουρκία είναι να έχουν σε μια πορεία.  Από την άλλη φυσικά σ΄ αυτήν την πορεία, για να μην χάσουν την Τουρκία εντελώς θα πρέπει να της ρίχνουν κατά καιρούς και άλλη τροφή. Αυτά και τα κατανοεί και τα αντιλαμβάνεται και η Τουρκία φυσικά.  Οπόταν η ακροβασία της Τουρκίας θα συνεχιστεί μεταξύ Δύσης και Ανατολής και πότε θα φαίνεται ότι γέρνει προς ανατολάς και πότε προς δυσμάς.  Η αγωνία των Δυτικών να εντάξουν τη Σουηδία στο ΝΑΤΟ έφερε κέρδη στην Τουρκία.

Προσερχόμενος στον ελλαδοτουρκικό διάλογο αισθάνεται ισχυρός σίγουρα και ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης.  Στις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα εξήλθε θριαμβευτής, οι σχέσεις με ΗΠΑ στο καλύτερο τους σημείο, η στρατιωτική παρουσία των Αμερικανών από Εύρο έως Κρήτη δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας, η οικονομία δεν συνιστά αχίλλειο πτέρνα ανεξαρτήτως των όποιων προβλημάτων, εντός Ν.Δ κυρίαρχος.  Στρατιωτικά η Ελλάδα δεν νοιώθει να απειλείται, ούτε φαίνεται να φοβάται την αντίστοιχη τουρκική στρατιωτική μηχανή.  Αλλωστε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ λίγο πριν την μετάβαση στη Λιθουανία ήταν ξεκάθαρος. Θα εξοπλίσουμε, με το αζημίωτο βέβαια, και τις δύο χώρες γιατί το έχουν ανάγκη(!!)   κατά τρόπο που να μην ανατραπούν δραστικά τα ισοζύγια.

Άρα και οι δύο ηγέτες προσέρχονται αισθανόμενοι ισχυροί, άρα έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν, αν φυσικά έχουν τη βούληση, σε ορισμένες ουσιαστικές αποφάσεις.  Ανάμεσα στις αποφάσεις που ευελπιστούμε ότι θα προχωρήσουν θα είναι και η συναίνεση τους να  επαναρχίσουν οι συνομιλίες στο κυπριακό εντός παραμέτρων ΟΗΕ.

Το κυπριακό στα πλαίσια του ελλαδο-τουρκικού διαλόγου μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης σε δύο ζητήματα.  Την προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών και τα όσα αφορούν την εξωτερική πτυχή του προβλήματος (στρατεύματα, εγγυήσεις, ασφάλεια κλπ.) από τη στιγμή που οι δύο χώρες είναι εγγυήτριες της Κυπριακής Ανεξαρτησίας.  Την ίδια στιγμή η Ελλάδα οφείλει να το διασύνδεση με την πορεία της Τουρκίας προς την Ένωση.  Τα ευρωτουρκικά.  Από αυτήν την άποψη δημιουργείται πρόσθετη ευκαιρία για την προώθηση του, άρα και την προώθηση της ενεργότερης εμπλοκής της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης στο κυπριακό.  Το κέρδος Ερντογάν για επανεκκίνηση του ευρωτουρκικού διαλόγου δίνει δυνατότητες αξιοποίησης της πρωτοβουλίας Χριστοδουλίδη.  ΄Αλλωστε με αποφάσεις της ίδιας της Ε.Ε. το κυπριακό είναι ζήτημα στο οποίο η Τουρκία οφείλει να ανταποκριθεί στα πλαίσια της προσέγγισης της και της εξασφάλισης όσων ζητά από την Ε.Ε..  Από τι εξαρτάται η συνάρτηση κυπριακού και ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκία;  Μια από τη βούληση της Ε.Ε. να το θέσει και την αποφασιστικότητα Ελλάδας και Κύπρου να το απαιτήσουν.  Και οι αποφάσεις της Ένωσης δικαιολογούν αυτήν την απόφαση.  Ως εκ τούτου θα πρέπει να συντονιστούν  Ελλάδα και Κύπρος όσο καλύτερα γίνεται.

Άλλωστε η πρόσφατη κατηγορηματική απόφαση των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας υπέρ του διορισμού ειδικού απεσταλμένου του Ο.Η.Ε για το κυπριακό είναι ενδεικτικό της κινητικότητας που έχει δημιουργηθεί στο κυπριακό.  Βασικά αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών της Κυπριακής Δημοκρατίας και της διεθνούς συγκυρίας.