Στήριξη στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού από διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες, περιείχαν οι παρεμβάσεις των Ευρωβουλευτών μετά την ομιλία του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, αλλά και δηκτικές αναφορές στην ανάγκη αντιμετώπισης των ζητημάτων που προέκυψαν λόγω των χρυσών διαβατηρίων και την εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ, καθώς και σχόλια και διαφωνίες σε συγκεκριμένες παραμέτρους για τα θέματα μετανάστευσης και αξιοποίησης του φυσικού αερίου.

Ο ΠτΔ απάντησε στις αναφορές που έγιναν για την καταλληλότητα του φυσικού αερίου ως πηγής ενέργειας και καλωσόρισε τις αναφορές στο θέμα της μετανάστευσης, αν και δεν σχολίασε τις αναφορές για τα χρυσά διαβατήρια, τα θέματα που προέκυψαν για την εφαρμογή των κυρώσεων της διεθνούς κοινότητας κατά της Ρωσίας.

Στη δευτερολογία του ο Πρόεδρος δήλωσε «ιδιαίτερα ενθαρρυμένος» από όσα άκουσε κατά τις παρεμβάσεις των εκπροσώπων των πολιτικών ομάδων και των Ευρωβουλευτών σε συνέχεια της ομιλίας του, που έγινε στο πλαίσιο του διαλόγου της Ολομέλειας με τους ηγέτες των κρατών μελών με τον συνολικό τίτλο «This is Europe».

Ευχαρίστησε θερμά για τη στήριξη «στην πρωτοβουλία μας για πιο ενεργό, πιο ουσιαστική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού», προσθέτοντας πως το μήνυμα που βγαίνει από τη συζήτηση είναι για «καθολική στήριξη».

«Ευελπιστώ ότι σύντομα θα δημιουργηθούν τέτοια δεδομένα που όντως με την ισχυρή παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πετύχουμε τον στόχο για επανέναρξη των συνομιλιών και επίλυση του Κυπριακού» πρόσθεσε.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ακόμα πως χαίρεται που γίνονται αντιληπτές οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος και άλλα κράτη μέλη όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης, και πρόσθεσε πως αυτό είναι ένα θέμα ως ΕΕ «στο οποίο δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποτύχουμε». Όπως είπε, «πρέπει να εργαστούμε συλλογικά έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε το συγκεκριμένο πρόβλημα, και θα το αντιμετωπίσουμε μόνο αν αγγίξουμε τα root causes (τα κύρια αίτια)», παραπέμποντας στη συζήτηση για την ανάγκη σταθεροποίησης και στήριξης των χωρών προέλευσης.

Όσον αφορά παρατηρήσεις Ευρωβουλευτών πως το φυσικό αέριο δεν μπορεί να θεωρηθεί «πράσινη» πηγή ενέργειας, ο  Πρόεδρος της Δημοκρατίας διευκρίνισε πως η Κύπρος θεωρεί το περιβάλλον ως κάτι που πρέπει να προστατεύσουμε και ότι η αναφορά του στις συγκεκριμένες πηγές ενέργειας αφορά «το ρόλο που το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μπορούν να έχουν ως γέφυρα», δηλαδή μεταβατικές προς την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Απάντησε επίσης σε αναφορά Πορτογαλίδας Ευρωβουλευτού των Σοσιαλδημοκρατών για το θέμα των αγνοουμένων, δηλώνοντας την εκτίμησή του για τον διορισμό από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ειδικού εισηγητή για το θέμα. Υπογράμμισε ότι το θέμα των αγνοουμένων είναι μια από τις πιο τραγικές πτυχές του Κυπριακού, και πως «οι οικογένειες των αγνοουμένων, είτε Ε/Κ είτε Τ/Κ, έχουν το δικαίωμα να λάβουν τα οστά των αγαπημένων τους προσώπων και να γνωρίζουν τις συνθήκες εξαφάνισής τους».

Κλείνοντας τη δευτερολογία του, ο ΠτΔ αναφέρθηκε στο ιστορικό χρέος όλων όσοι ασχολούνται με τα κοινά και ιδιαίτερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον «ναό της Ευρωπαϊκής δημοκρατίας» όπως είπε, να παραδώσουν στις νέες γενιές το ευρωπαϊκό οικοδόμημα ειρήνης και ευημερίας «μεγαλύτερο, ωριμότερο και ισχυρότερο».

Πρόσθεσε πως ως εκλεγμένος εκπρόσωπος του Κυπριακού λαού, θα κάνει κάθε προσπάθεια ως μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «για να πετύχουμε την περαιτέρω ολοκλήρωση της ΕΕ», και τόνισε πως πιστεύει έντονα σε αυτό, και πως θα κάνει ότι μπορεί για την θεσμική εμβάθυνση και την αύξηση των κοινών πολιτικών στην ΕΕ.

Το όραμα του για την ΕΕ, συνέχισε, περνά και μέσα από μια επανενωμένη Κύπρο, τονίζοντας πως γνωρίζουμε καλά πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία και πως γνωρίζει τις δυσκολίες για το Κυπριακό, αλλά πως το όραμα του για την Ευρώπη περνά μέσα από μια «επανενωμένη, μια ισχυρή Κύπρο που θα είναι ακόμη πιο ενεργό μέλος της ΕΕ».

Καταληκτικά, έστειλε μήνυμα «στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, που είναι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι πολίτες της ΕΕ», πως το μέλλον τους όπως και αυτό όλων των κοινοτήτων και θρησκευτικών ομάδων «περνά μέσα από την κοινή μας ιδιότητα ως κράτος μέλος της ΕΕ».

Υπογράμμισε πως μεγαλύτερη του παρακαταθήκη ως «Πρόεδρος όλων των Κυπρίων» θα είναι να παραδώσει στην επόμενη γενιά «ένα επανενωμένο κράτος που θα είναι ένας ακόμα πιο ισχυρός εταίρος σε μια πιο ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση».

Παρεμβάσεις πολιτικών ομάδων

Μιλώντας εκ μέρους της πολιτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ο Μάνφρεντ Βέμπερ (Γερμανία), τόνισε μεταξύ άλλων πως πως «η λύση δύο κρατών είναι απαράδεκτη» και πως ο Ερντογάν «πρέπει να σταματήσει τα αυτοκρατορικά του παιχνίδια», τονίζοντας πως ίσως σήμερα υπάρχει ευκαιρία καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος δεν βρίσκεται εν μέσω προεκλογικής.

Ο κ. Βέμπερ χαιρέτισε ακόμα το γεγονός πως η Κύπρο στέκει δίπλα στους Ουκρανούς καθώς οι Κύπριοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι πώς είναι να δέχεσαι επίθεση και να ζεις με ανοιχτή πληγή, και σημειώνοντας πως το 2024 συμπληρώνονται 50 χρόνια από την Τουρκική εισβολή, εξέφρασε την ελπίδα σύντομα να αρχίσουμε να μετράμε επετείους από την επανένωση.

Εκ μέρους των Σοσιαλδημοκρατών (S&D), ο Κύπριος Ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης ανέφερε πως η ΕΕ βρίσκεται ενώπιον καθοριστικών προκλήσεων σε πολλαπλά ζητήματα, και πως η διαχείρισή τους απαιτεί ευρωπαϊκές προσεγγίσεις και ολιστική προσέγγιση.

Αναφερόμενος στις κρίσεις που η ΕΕ διαχειρίστηκε μέσω της ενότητας (πανδημία, Ρωσική εισβολή), ο κ. Μαυρίδης επεσήμανε πως «αυτό οφείλουμε να πράξουμε και στην περίπτωση της Κύπρου». Ανέφερε ακόμα πως το Κοινοβούλιο κατανοεί το πρόβλημα που προκαλεί η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία και επεσήμανε πως οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν στο επίκεντρο τις ανάγκες των πολιτών και ιδιαίτερα των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Ο επικεφαλής της πολιτικής ομάδας των Φιλελευθέρων (Renew) Στεφάν Σεζουρνέ (Γαλλία), ανέφερε πως με την εκλογή του κ. Χριστοδουλίδη οι Κύπριοι επιβεβαίωσαν τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό τους, αλλά όχι την επιβολή του πολιτικού στάτους κβο πάνω τους, κάνοντας λόγο για καλά δημοκρατικά αντανακλαστικά.

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, σημείωσε πως συχνά στην ΕΕ λέγεται πως αυτό είναι ένα θέμα που «αφορά μόνο την Κύπρο ή είναι μεταξύ Κύπρου και Τουρκία», κάτι που όπως είπε «θεωρούμε πως είναι λάθος». Από τη στιγμή, είπε, που πολίτες της ΕΕ ζουν σε στρατιωτικά ευαίσθητη περιοχή, αυτό επηρεάζει την ΕΕ άμεσα, παραπέμποντας και στο ότι η Πράσινη Γραμμή γίνεται δίοδος παράτυπης μετανάστευσης. Είπε πως στηρίζει την πρόταση για ειδικό απεσταλμένο και πως «η μπάλα βρίσκεται τώρα στην πλευρά της Τουρκίας».

Εκ μέρους των Πρασίνων ο Φιλίπ Λαμπέρ (Βέλγιο) ανέφερε πως η Κύπρος αξίζει την αλληλεγγύη και την εμπλοκή της ΕΕ για την επίτευξη της επανένωσης. Πρόσθεσε όμως πως για τους Πράσινους, η συμφωνία που δρομολογείται για τις πολιτικές μετανάστευσης και ασύλου δεν είναι αυτή που χρειάζεται η ΕΕ.

Ο κ. Λαμπέρ ανέφερε ακόμα πως χρειάζεται συνεργασία και αλληλεγγύη και από την Κύπρο γύρω από τα όσα ακούγονται για τη διακίνηση βρώμικου χρήματος στην Κύπρο, υπενθυμίζοντας την υπόθεση των χρυσών διαβατηρίων, σημειώνοντας πως η Κύπρος, βλέποντας πως συμπεριφέρονται οι Ρώσοι ολιγάρχες, θα πρέπει να μη συνεργάζεται μαζί τους και να καταπολεμά το ξέπλυμα. Επίσης τόνισε πως εν έτη 2023, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο δεν μπορούν να παίξουν κρίσιμο ρόλο στην πράσινη μετάβαση, την οποία πρέπει να αγκαλιάσουμε όλοι ως οικονομική ευκαιρία.

Ο συμπρόεδρος των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), Νίκολα Προκατσίνι, δήλωσε πως η ΕΕ δεν μπορεί να αποδεχθεί απειλές στην κυριαρχία της Κύπρου, αλλά παράλληλα χρειάζεται στρατηγική σχέση με την Άγκυρα, και θύμισε η ένταξη στην ΕΕ σημαίνει το τέλος διαχωριστικών γραμμών όπως έγινε στο Βερολίνο και το Μπέλφαστ και πρέπει να γίνει και στη Λευκωσία.

Ο Ζορντάν Μπαρντέλα της ομάδας Ταυτότητας και Δημοκρατίας ανέφερε ότι η Κύπρος βρίσκεται στο επίκεντρο των ζητημάτων κυριαρχίας και κατοχής που απασχολούν την ΕΕ, και έκανε λόγο για απροθυμία του Ερντογάν να συνεργαστεί, συνδέοντας τον παράλληλα με αυξημένη μετανάστευση από την Αφρική.

Εκ μέρους της ομάδας της Αριστεράς, ο Κύπριος ευρωβουλευτής Γιώργος Γεωργίου σημείωσε πως η ομάδα του, όπως και το κόμμα του, θα είναι αυστηρό αλλά δίκαιο, σημειώνοντας πως αν και ορθώς ζητά την ενεργή εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό «δεν τους βλέπω, εδώ, να ενθουσιάζονται με αυτή την πρόταση», και ανέφερε πως στις Βρυξέλλες προσανατολίζονται πλέον σε μια ειδική σχέση με την Τουρκία. Όπως προειδοποίησε, με αυτόν τον τρόπο «χάνεται ο μοχλός πίεσης». Ζήτησε ακόμα αξιοποίηση της πρότασης του ΑΚΕΛ για αξιοποίηση της ενέργειας ως καταλύτη.

Σε σχέση με το μεταναστευτικό, έκανε λόγο για τιμολόγηση των αιτητών από τις πλούσιες χώρες και μετατροπή του νότου σε «αποθήκες ανθρώπων». Αναφέρθηκε ακόμα στην υπόθεση των παρακολουθήσεων και του λογισμικού Pegasus, του οποίου η Κύπρος θεωρείται χώρα παραγωγής και εξαγωγής όπως είπε, παραπέμποντας και στην υπόθεση του μαύρου βαν, χαιρετίζοντας τη δέσμευση του ΠτΔ να λάβει διορθωτικά μέτρα.

Σε παρέμβασή του ο Ευρωβουλευτής Λουκάς Φουρλάς (ΕΛΚ) επεσήμανε πως η Κύπρος είναι η μόνη χώρα που έδαφος της κατέχεται από άλλη χώρα η οποία δεν συζητά και «απαιτεί να λάβει όλα τα οφέλη, οικονομικά και πολιτικά, χωρίς να υποχωρεί και χωρίς να προσφέρει τίποτα», αντιθέτως απειλεί δύο κράτη της ΕΕ ακόμα και με πόλεμο.

Πρόσθεσε πως αυτό συμβαίνει γιατί η Ευρωπαϊκή οικογένεια «ποτέ δεν ήταν πρόθυμη να πιέσει την Τουρκία» και έκανε λόγο για πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών που δεν τιμά την ΕΕ. Σημείωσε πως αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να ακούσει τα όσα είπε ο ΠτΔ και η ΕΕ, και να σταθεί δίπλα στην Κύπρο «με πράξεις και ενέργειες που θα αποδεικνύουν και ουσιαστικά την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη».

Ο Ευρωβουλευτής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ (Αριστερά) υπογράμμισε πως η Κύπρος ζει εθνοτική διένεξη από το 1964  και είναι διχοτομημένη ντε φάκτο από το 1974, και εξέφρασε τη στήριξή του «σε κάθε βήμα που θα κάνετε για λύση του Κυπριακού στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με Πολιτική Ισότητα των δύο κοινοτήτων», τονίζοντας πως «δεν υπάρχει άλλη ρεαλιστική λύση». Χαρακτήρισε «απαράδεκτη» τόσο την πολιτική δύο κρατών, όσο και «όποια άρνηση της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων». 

Κάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία να επισπεύσει τις προσπάθειες για ενδυνάμωση των σχέσεων, και κάλεσε τον ΠτΔ να τερματίσει τη «γλωσσική αδικία» του ότι η τουρκική ως επίσημη γλώσσα της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν είναι μια από τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, καθώς και να λάβει υπόψη προτάσεις που κατέθεσε το ΑΚΕΛ σε σχέση με τους Τ/Κ, όπως συμπερίληψη στο ERASMUS+ και επίδοση υπηκοότητας στα παιδιά μικτών γάμων.

Η ευρωβουλευτής Ελένη Σταύρου (ΕΛΚ) έκανε λόγο για κρίσιμες στιγμές που απαιτούν ομοψυχία για αποτροπή νέων τετελεσμένων. Παράλληλα, ζήτησε να ακούσει από τον ΠτΔ τις θέσεις του για την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των γυναικών.

«Ως η μοναδική Ελληνοκύπρια γυναίκα Ευρωβουλευτής, νιώθω πολύ μεγαλύτερο το βάρος της ευθύνης και την ανάγκη επίλυσης αυτού του προβλήματος» υπογράμμισε η κ. Σταύρου, ζητώντας από τον ΠτΔ να εξηγήσει ποιο είναι το όραμά του για να αντιμετωπιστεί το θέμα με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικά, «για κάθε γυναίκα και κάθε μικρό κορίτσι που μας παρακολουθεί και προσδοκεί σε ένα μέλλον χωρίς διακρίσεις»

Τέλος, ο Ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης (Σοσιαλδημοκρατές) τόνισε πως με τη ψήφο του ο κυπριακός λαός αναμένει ουσιαστική αλλαγή, τη στιγμή που θέματα όπως τα χρυσά διαβατήρια, η υπόθεση Pegasus και οι αναφορές στα Panama Papers «έχουν αμαυρώσει την εικόνα της χώρας μας και οδηγούν την κοινωνία, στην πλήρη απαξίωση της πολιτικής ζωής».

Σημειώνοντας πως η κοινωνία ζητά κάθαρση και ένα σύγχρονο κράτος δικαίου, υπενθύμισε πως σύμφωνα με το πρόσφατο ευρωβαρόμετρο, οι νέοι της ΕΕ αντιλαμβάνονται πως η ΕΕ επηρεάζει την καθημερινότητά τους και πως δεν είναι ικανοποιημένοι από τα μέτρα για την ακρίβεια. Όσον αφορά το Κυπριακό, ανέφερε πως «αναγνωρίζουμε την βούληση σας, σας πιστώνουμε με θέληση, αναμένουμε δράσεις».