Του Νίκου Κατσουρίδη

Οι δημοσκοπήσεις κατά την προεκλογική περίοδο αποτελούν ένα εργαλείο αποτύπωσης της εικόνας τη χρονική στιγμή που διεξάγονται.  Την ίδια ώρα όμως αποτελούν εκ των πραγμάτων και ένα μέσο διαμόρφωσης εντυπώσεων στο κοινό, οι οποίες στον ένα ή άλλο βαθμό επηρεάζουν και τη σκέψη των ψηφοφόρων.  Ακριβώς εδώ επικεντρώνονται από τη μια, η σοβαρή ευθύνη των δημοσκόπων  και από την άλλη, η ικανότητα όσων τις διαβάζουν να εξάξουν τα ορθά συμπεράσματα.  Αυτό αφορά την ικανότητα ορθής ανάγνωσης των δημοσκοπήσεων τόσον από πλευράς των άμεσα ενδιαφερομένων, δηλαδή Κομμάτων  και υποψηφίων, όσον και των ψηφοφόρων, που επίσης είναι άμεσα ενδιαφερόμενοι.  Οι τελευταίοι οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί έτσι ώστε να μην χειραγωγηθούν.

Στις 9 Ιουνίου θα έχουμε ταυτόχρονα εκλογές για ανάδειξη Ευρωβουλευτών, αρχόντων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Σχολικών Εφορειών.   Δύσκολη και σύνθετη διαδικασία η οποία διεξάγεται για πρώτη φορά και ενδεχομένως να οδηγήσει σε σύγχυση , που πιθανόν να επηρεάσει και τα αποτελέσματα.  Στο κείμενο που ακολουθεί, θα ασχοληθώ με τις Δημοσκοπήσεις, αλλά και ορισμένα άλλα θέματα, τα οποία αφορούν την ουσία των επερχόμενων εκλογών.

ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

Κατ΄ αρχάς να υπογραμμίσω ότι αποτελεί κανόνα ορθών συγκρίσεων, να συγκρίνουμε όμοιες εκλογές.  Ο λόγος απλός.  Οι εκλογές έχουν πάντοτε τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.  ‘Αλλα τα χαρακτηριστικά των Προεδρικών, των Βουλευτικών, των Ευρωεκλογών και των εκλογών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αρχίζοντας λοιπόν με τις ευρωεκλογές να υπενθυμίσω κατ΄ αρχάς τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών στις 26/5/2014 τότε έλαβαν:

ΔΗ.ΣΥ 29.02%, ΑΚΕΛ 27.49%, ΔΗ.ΚΟ 13.80%, ΕΔΕΚ 10.58%,  ΕΛΑΜ 8.25%, ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ 3.29% και ΔΗ.ΠΑ 3.80%.  Στο σημείο αυτό θεωρώ ότι είναι ενδιαφέρον να παραθέσω τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων των πέντε καναλιών, Μέγκα, Αλφα, Σίγμα, ΑΝΤ1 και ΡΙΚ στις 16 και 17 Μαΐου 2019.  Δηλαδή μόλις 10 μέρες πριν τις εκλογές.  Να λοιπόν τα τότε  προγνωστικά, με  τότε μέσον όρο για κάθε Κόμμα και το τελικό αποτέλεσμα.

ΠΙΝΑΚΑΣ

ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΚΟΜΜΑ

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2019 – ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ

                        ΔΗΣΥ          ΑΚΕΛ       ΔΗΚΟ       ΕΛΑΜ    ΕΔΕΚ      ΔΗΠΑ     ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ

ΜΕΓΚΑ           16.7%        14.4%       6.30%       4.1%      3.7%      0.2%        1.9%

ΑΛΦΑ            20.0%        16.0%         8%           6.0%      5,0%     1.0%         4.0%

ΣΙΓΜΑ            22.3%        19.0%       10.40%     6.9%      6.1%     1.8%          4.0%

ΑΝΤ1              32.0%        27.0%         15%         8.0%      5.0%     2.0%          3.0%

ΡΙΚ                 19.0%        16.5%           9%          4.5%      5.0%     1.0%          3.5%

ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ  25%     18.58%      9.94%       5.9%      4.96%    1.2%         3.48%

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ 29.02%  27.49%    13.80%     8.25%   10.58%   3.8%      3.29%

Είναι σαφές από τον πιο πάνω πίνακα ότι με εξαίρεση τους Οικολόγους οι έρευνες  απέτυχαν να εντοπίσουν ή έστω να πλησιάσουν το τελικό αποτέλεσμα.  Ο ΔΗ.ΣΥ π.χ. ανήλθε στο 29% δηλαδή 4 εκατοστιαίες μονάδες πέραν των προβλέψεων και το ΑΚΕΛ στο 27.5% δηλαδή 9 ολόκληρες εκατοστιαίες μονάδες πέραν των προβλέψεων.  Το ΑΚΕΛ το 2019 πέτυχε αποτέλεσμα κατά 33% ψηλότερο από τις προβλέψεις.  Το ΕΛΑΜ από το 5.9% σε 8.25% δηλαδή ξεπέρασε τις προβλέψεις κατά 50% περίπου ή δε ΔΗ.ΠΑ υπερτριπλασίασε τα ποσοστά των προβλέψεων.  Ισχυρές ανατροπές είχαμε και από ΔΗ.ΚΟ και ΕΔΕΚ.

Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι το αποτέλεσμα τριών παραγόντων. Πρώτος , το γεγονός ότι στις έρευνες απαντά μόνο γύρο στο 20%+/ – των ερωτώμενων.  Δεύτερος,  ότι και ανάμεσα σε όσους απαντούν ένα ποσοστό 23 – 30%  παραμένει αδιευκρίνιστη ψήφος.  Τρίτος,  ότι από εκλογή σε εκλογή αυξάνεται το ποσοστό της κρυφής ψήφου.  Αυτών δηλαδή που δεν λένε την αλήθεια είτε για το τι ψήφισαν στις προηγούμενες βουλευτικές, που χρησιμοποιούνται κατά κανόνα ως βάση σύγκρισης, είτε δεν δηλώνουν τι πραγματικά θα ψηφίσουν, στις εκάστοτε επικείμενες εκλογές.  Κατά συνέπεια ουσιαστικά απαντά μόνο ένα 10 -15% του εκλογικού σώματος και εντός αυτών υπάρχει και η κρυφή ψήφος.  Συμπέρασμα από όλα αυτά είναι εξαιρετικά δύσκολη η ασφαλής πρόβλεψη.  Αναμένω ότι και στις επικείμενες ευρωεκλογές θα έχουμε από μικρές έως μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις στα τελικά αποτελέσματα, σε σύγκριση με τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Βέβαια η ουσιαστικότερη αλλαγή αυτή τη φορά θα είναι ποιοτική. Το εκλογικό αποτέλεσμα θα επιφέρει αλλαγές στο πολιτικό ισοζύγιο.  Αλλαγές επι της ουσίας, που θα αφορούν τις πολιτικές αλλά και ιδεολογικές επιλογές των πολιτών.

Είναι για παράδειγμα άκρως ενδιαφέροντα δύο ευρήματα της δημοσκόπησης του ΡΙΚ (26/4/24).  Το ένα αφορά τις προτιμήσεις των πολιτών αναφορικά με τη λύση του κυπριακού.  Από το 2022 έως το 2024 το ποσοστό όσων προτιμούν τη λύση του Ενιαίου Κράτους αυξήθηκε από το 14% στο 33%!  Ενώ όσων επιλέγουν ΔΔΟ από 36% μειώθηκε στο 28%.  Επιπρόσθετα είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το μισό (50%) από το 33% που επιλέγει το Ενιαίο Κράτος προέρχεται από το ΔΗ.ΚΟ.  Ένα Κόμμα που επίσημα στηρίζει τη λύση ΔΔΟ.  Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι η γνώμη για τους Τ/κ μέσα σε δύο χρόνια έχει μεταβληθεί.  Όσοι έχουν καλύτερη γνώμη για τους τ/κ αυξήθηκαν κατά 2% (από 20 σε 22%) και όσοι έχουν χειρότερη μειώθηκαν κατά 9% (από 18 στο 9%).

ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ

Σε αυτήν την προεκλογική ήδη ακούγονται ορισμένα επιχειρήματα τα οποία ξενίζουν.  Για παράδειγμα ακούγεται το επιχείρημα ότι η ψήφος σε κόμματα τα οποία ανήκουν σε μικρές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου είναι χαμένη ή περιθωριακή ψήφος.  Αυτό τα επιχείρημα αν το μεταφέρουμε στις εθνικές εκλογές, τότε ουσιαστικά σημαίνει ότι η μόνη δικαιολογημένη ψήφος είναι η ψήφος στα δύο μεγάλα κόμματα.  Άρα γιατί να υπάρχουν τα άλλα Κόμματα;  Γιατί να μην μιμηθούμε τους Αμερικανούς τόσον στην Κύπρο όσον και στην Ευρώπη;  Τι χρειάζεται ο πλουραλισμός απόψεων; Δύο Κόμματα αρκούν.  Να μου επιτραπεί να πω ότι είναι αστήρικτο και επικίνδυνο επιχείρημα.  Αν π.χ.  κρίνει ένας πολίτης με βάση το κυπριακό τι θα πρέπει να κάνει; Αν ο πολίτης αυτός επί της ουσίας υποστηρίζει λύση  Ενιαίου Κράτους, με τη λογική του προαναφερθέντος επιχειρήματος, για να μην είναι δηλαδή χαμένη ή περιθωριακή η ψήφος του, θα πρέπει να ψηφίσει ΔΗ.ΣΥ ή ΑΚΕΛ, τα οποία σταθερά υποστηρίζουν τη ΔΔΟ.  Το αντίθετο δηλαδή από τη δική του επιλογή!  Το ίδιο ισχύει για ένα πολίτη ο οποίος στην οικονομία υποστηρίζει π.χ. ένα συνδυασμό ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και αυτός ο συνδυασμός εκφράζεται καλύτερα κατά τη γνώμη του από ένα μικρότερο Κόμμα, είτε στην Κύπρο, είτε στην Ευρώπη, θα πρέπει να επιλέξει στην Κύπρο  είτε ΔΗ.ΣΥ είτε ΑΚΕΛ και στην Ε.Ε. είτε ΕΛΚ, είτε Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα.  Αυτό ούτε δημοκρατία είναι, ούτε πολυφωνία.

Χαμένη ή περιθωριακή ψήφος κατά τη γνώμη μου είναι η ψήφος σε αδιέξοδες πολιτικές.  Είναι η ψήφος που κατά τον κάθε πολίτη οδηγεί στο αντίθετο από αυτό που ο ίδιος θεωρεί ορθό.

Το άλλο συναφές επιχείρημα είναι αυτό που λέει ότι νόημα έχει η ψήφος στα Κόμματα εκείνα της κάθε χώρας που ανήκουν μόνο στα δύο μεγάλα Ευρωπαϊκά Κόμματα.  Ανεδαφικό επιχείρημα.  Για μένα νόημα έχει η ψήφος μου να δοθεί εκεί όπου με εκφράζει.  Αν π.χ. η θέση ενός ή άλλου Κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο είναι καταστροφική για τη χώρα μου, εγώ θα πρέπει να το επιλέξω απλά και μόνο γιατί είναι μεγάλο;  Και για να το πετύχω θα πρέπει στην Κύπρο να ψηφίσω το Κόμμα εκείνο που μετέχει στο αδελφό του Ευρωπαϊκό Κόμμα έστω και αν δεν με εκφράζει;  Παράλογη και αδιανόητη λογική.  Αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει είναι αν το άλφα ή βήτα Ευρωπαϊκό Κόμμα έχει θύσεις είτε πολιτικές, είτε επι της οικονομίας κλπ, που κατά την κρίση μας εξυπηρετούν τους ευρωπαίους πολίτες αλλά και τους Κύπριους πολίτες.  Ως κύπριο με ενδιαφέρει πως τοποθετούνται π.χ. στο κυπριακό, το μεταναστευτικό, τα επιτόκια, το ισοζύγιο Βορρά και Νότου εντός Ε.Ε., τη δημοκρατική λειτουργία της Ε.Ε., την ανεξαρτησία της ή όχι απέναντι στις υπερδυνάμεις, την ισοτιμία μικρών και μεγάλων Κρατών εντός της Ένωσης.  Αυτό φυσικά που αναμένω από τα Ευρωπαϊκά Κόμματα, πολύ περισσότερο το αναμένω από τους κύπριους ευρωβουλευτές.  Αυτό πρέπει να είναι το βασικό κριτήριο.  Οι θέσεις και η ικανότητα. Και όχι τα μεγέθη των Κομμάτων. Η παράλογη λογική ορισμένων οδηγά σε περιορισμό της δημοκρατίας, πολυφωνίας και επιλογών.

ΕΚΛΟΓΕΣ Τ.Α. ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

Στις φετινές εκλογικές διαδικασίες για την ανάδειξη των αρχόντων τοπικής αυτοδιοίκησης παρατηρούνται νεοφανή πράγματα.  Ορισμένα εκ των οποίων αγγίζουν το όριο της παραδοξότητας.  Όπως: α) Τρεις πολιτικοί αρχηγοί εγκαινιάζουν η ώρα 18.00 π.χ. το επιτελείο του τάδε «ανεξάρτητου» υποψηφίου και μία ώρα αργότερα δύο από αυτούς εγκαινιάζουν μαζί με άλλους δύο πολιτικούς αρχηγούς που δεν παρίσταντο στο επιτελείο του «τάδε», το εκλογικό επιτελείο του δείνα υποψηφίου 100 μέτρα πιο κάτω.  Στις 18.00 δηλαδή αλληλοστηρίζονται και  οι τρείς και μια ώρα αργότερα, λίγα μέτρα πιο κάτω στηρίζουν αλλήλους με άλλους δύο που δεν στήριξαν τον «τάδε», αυτή τη φορά στο επιτελείο του «δείνα»!!

β) Ολοι οι υποψήφιοι έχουν καταστεί ανεξάρτητοι.  Ακόμα και ηγετικά στελέχη Κομμάτων.  Ανεξάρτητοι από ποιόν όμως και από τι.  Αυτό να μας εξηγήσουν.

γ) Στις πλείστες των περιπτώσεων, μετά τις εκλογές, όλοι θα είναι νικητές και όλοι ηττημένοι.  Γιατί αν κερδίσει π.χ. στη Λεμεσό ο κ. Αρμεύτης ή ο κ. Νικολαΐδης, σε ποιο Κόμμα θα ανήκει η νίκη;  Ποιού κόμματος θα προωθήσει περισσότερο τις θέσεις ο νέος δήμαρχος;  ΄Η μήπως ο χειρισμός των κομμάτων θα δημιουργήσει ένα νέο φαινόμενο.  Τον δήμαρχο που θα ισορροπεί πότε με τον ένα και πότε με τον άλλο εντός δημοτικού συμβουλίου, απλά για να περνά αποφάσεις και όχι θέσεις.

Στο σημείο αυτό μπορεί κάποιος να αντιτάξει, που είναι το κακό αν ο οποιοσδήποτε Δήμαρχος ισορροπεί μεταξύ των διαφορετικών Κομματικών θέσεων;  Να πω τη γνώμη μου.  Θεωρώ ότι οι ευρύτερες θέσεις των Κομμάτων σε πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά θέματα επηρεάζουν άμεσα και τις θέσεις τους στην άσκηση εξουσίας και μάλιστα εκτελεστικής μορφής, στο επίπεδο της Τ.Α.  Ένα – δύο παραδείγματα.  Ο τρόπος και τα εργαλεία ανάπτυξης ενός λιμανιού π.χ. , επηρεάζεται άμεσα, από την αντίληψη των Κομμάτων αλλά και του Δημάρχου για τον ρόλο και τη συμμετοχή και την αναλογία συμμετοχής του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.  Το ίδιο ισχύει επίσης στην περίπτωση διασφάλιση φτηνής στέγης για τους δημότες κάθε Δήμου που είναι οικονομικά ανίσχυροι.  Εκλέγεται λοιπόν ένας αριστερός δήμαρχος με τις ψήφους μια μεγαλύτερης συμμαχίας. ΄ Η ένας δεξιός πάλιν ως υποψήφιος συνεργασίας.  Στα κεφαλαιώδη θέματα από ποια πολιτική ή οικονομική φιλοσοφία θα καθοδηγείται;  Αλλά και στο κυπριακό ακόμα στο εξωτερικό ένας δήμαρχος εκλεγμένος από συνεργασία Κομμάτων με αντίθετες προσεγγίσεις στο Κυπριακό, ποια πολιτική γραμμή θα προβάλλει;