Έχει εκδοθεί από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου δυνάμει του άρθρου 41 εδάφια (1) και (2) σχετική οδηγία σχετικά με των Περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμο του 1997 έως (3) του 2013.

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να βοηθήσει τους δανειολήπτες φυσικά ή νομικά πρόσωπα να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο από τα ΤΠΙ. ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται οι πιο κάτω ερμηνείες εκτός αν από το κείμενο προκύπτει διαφορετική ερμηνεία. Αναδιάρθρωση σημαίνει οποιαδήποτε αλλαγή στα υφιστάμενα δάνεια από τα ΤΠΙ με το σκοπό την αντιμετώπιση των δυσκολιών που έχουν οι δανειολήπτες στο να πληρώνουν τα δάνειά τους. Δανειολήπτης σημαίνει φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο έχει δάνειο με ΤΠΙ. Καθυστερήσεις σημαίνει τη μη πληρωμή των δόσεων από τον Δανειολήπτη στα ΤΠΙ ή τις υπερβάσεις στα υπόλοιπα των Δανείων από τις εγκεκριμένες χορηγήσεις. Μη εξυπηρετούμενα δάνεια σημαίνει τη μη πληρωμή των Δανείων ως ορίζεται στην οδηγία του 2013 Περί μη Εξυπηρετούμενων Ρυθμίσεων και Χορηγήσεων. (ΤΠΙ) Τραπεζικά Πιστωτικά Ιδρύματα είναι όλα τα Τραπεζικά Πιστωτικά Ιδρύματα που έχουν εξασφαλίσει άδεια από την Κεντρική τράπεζα της Κύπρου σύμφωνα με το άρθρο 4(1) των Περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμο. ΔΙΑΓΝΩΣΗ Σε αυτό το στάδιο πρέπει ο Δανειολήπτης, είτε φυσικό είτε νομικό πρόσωπο, να συγκεντρώσει τα πιο κάτω:  Όλες τις συμφωνίες δανείων χρονολογικά που έχει υπογράψει με τα ΤΠΙ. Καταστάσεις λογαριασμών από τα ΤΠΙ και όλη την σχετική αλληλογραφία από την ημερομηνία έγκρισης των δανείων μέχρι σήμερα με τα ΤΠΙ.  Τα σημερινά υπόλοιπα των δανείων και αν αυτά εξυπηρετούνται.  Τα σημερινά εισοδήματα των Δανειοληπτών, από πού προέρχονται για να εξυπηρετούνται τα δάνειά τους, η διάρκεια και η σταθερότητά τους σε βάθος χρόνου.  Εξασφαλίσεις που έχουν δοθεί για όλα τα δάνεια των Δανειοληπτών. 1
 Πρόσφατες εκτιμήσεις των ακινήτων που είναι υποθηκευμένα για εξασφάλιση των δανείων.  Αντίγραφα υποθηκών που έχουν κατατεθεί στο Κτηματολόγιο.  Για τα νομικά πρόσωπα τους τελευταίους εξηλεγμένους λογαριασμούς των Εταιρειών στους οποίους να φαίνονται τα σχετικά δάνεια.  Έρευνα στον Έφορο Εταιρειών για τα νομικά πρόσωπα για τυχόν εμπράγματα βάρη όπως πάγια επιβάρυνση, κυμαινόμενο ομόλογο και άλλα. Καταγραφή άλλης περιουσίας των Δανειοληπτών που δεν είναι υποθηκευμένη, ούτε έχει άλλο εμπράγματο βάρος με τα δάνεια των Δανειοληπτών ή άλλες πιστώσεις τους.

ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΡΑΠΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ ΣΤΑ ΤΠΙ Σε αυτό το στάδιο οι Δανειολήπτες πρέπει να ζητήσουν τις συμβουλευτικές υπηρεσίες από εξειδικευμένους συμβούλους που ασχολούνται με αυτά τα θέματα, εάν οι ίδιοι δεν έχουν γνώση του αντικειμένου. Στην γραπτή αυτή πρόταση πρέπει να ληφθούν υπόψιν τα πιο κάτω:  Να μελετηθεί η δυνατότητα πληρωμής των τόκων των δανείων μόνο, στην περίπτωση που η ρευστότητα των Δανειοληπτών δεν επιτρέπει άλλη επιλογή, για όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται να αλλάξουν τα οικονομικά δεδομένα των Δανειοληπτών.  Μειωμένες πληρωμές τόκων για να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση των ταμειακών ροών των Δανειοληπτών μέχρις ότου να βελτιωθούν τα οικονομικά και η ρευστότητα των Δανειοληπτών.  Κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων ή και τόκων στο αρχικό κεφάλαιο για να δοθεί στους Δανειολήπτες νέο πρόγραμμα αποπληρωμής των δανείων.  Να ζητηθεί από τα ΤΠΙ περίοδος χάριτος για να αντιμετωπιστεί προσωρινά το πρόβλημα των Δανειοληπτών σε σχέση με τη ρευστότητά τους.  Να ζητήσουν μείωση του δανειστικού επιτοκίου σε ένα δίκαιο και εφικτό επιτόκιο, το οποίο να καθιστά το δάνειο ικανό να αποπληρώνεται από τους Δανειολήπτες.  Παράταση της διάρκειας αποπληρωμής των δανείων. Για τα φυσικά πρόσωπα δεν μπορεί να γίνει πέραν της ηλικίας των 70 ετών των Δανειοληπτών, εκτός σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μετά την έγκριση των ΤΠΙ.  Στην περίπτωσης νομικών προσώπων μπορεί να γίνει συμφωνία των Δανειοληπτών για ανταλλαγή των δανείων ή μέρος αυτών με το μετοχικό κεφάλαιο του νομικού προσώπου με σκοπό να μειωθούν τα δάνεια και να γίνουν βιώσιμα και με προοπτική αποπληρωμής. Ενοποίηση δανείων με σκοπό πληρωμής μίας μειωμένης δόσης αποπληρωμής σε σχέση και με τη ζητούμενη αναδιάρθρωση των δανείων από τα ΤΠΙ.  Μειωμένη ή ολική διαγραφή δανείων Δανειοληπτών. Η νέα γραπτή πρόταση πρέπει να υποβληθεί προς την Επιτροπή Επίλυσης Διαφορών με τα ΤΠΙ. 2
Η Επιτροπή Επίλυσης Διαφορών θα πρέπει να συσταθεί από τα ΤΠΙ και να είναι ανεξάρτητη από τις υπηρεσίες πιστώσεων, παρακολούθησης και διαχείρισης αναδιαρθρώσεων, προκειμένου να χειρίζεται τις ενστάσεις των Δανειοληπτών αναφορικά με την αναδιάρθρωση αμερόληπτα και χωρίς ουδεμία σύγκρουση συμφερόντων. Η Επιτροπή Επίλυσης Διαφορών θα έπρεπε να συσταθεί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2013. Tα ΤΠΙ οφείλουν αν ενημερώνουν για την πρόοδο διαδικασίας Επίλυσης Διαφορών την Κεντρική Τράπεζα περιλαμβανομένης της συνοπτικής έκθεσης των απαιτήσεων και ενστάσεων που εξετάζονται. ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ ΜΕ ΤΠΙ ΓΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ Σε αυτό το στάδιο θα πρέπει οι Δανειολήπτες αφού προσαρμόσουν τη γραπτή αίτησή τους για αναδιάρθρωση που θα πρέπει να είναι στις σημερινές οικονομικές δυνατότητές τους και τη ρευστότητά τους, να προετοιμαστούν να την παρουσιάσουν στην σχετική Επιτροπή των ΤΠΙ με όλα τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία. Πρέπει να προσέξουν τα πιο κάτω:  Η πρόταση να παρουσιαστεί από εξειδικευμένους συμβούλους, οι οποίοι έχουν σχετική πείρα σε αυτό το αντικείμενο.  Κατά τη συνάντηση να δοθούν όλα τα απαραίτητα σημερινά οικονομικά δεδομένα και στοιχεία των Δανειοληπτών για να μπορέσουν να τεκμηριώσουν τη ζητούμενη αναδιάρθρωση.  Πρέπει να καθοριστεί από τους Δανειολήπτες εξουσιοδοτημένο άτομο που θα δίδει επιπρόσθετες πληροφορίες ή εξηγήσεις για τη μελέτη αναδιάρθρωσης των δανείων στην Επιτροπή. ΘΕΤΙΚΗ Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΤΠΙ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ

Εάν η απάντηση είναι θετική τότε πρέπει να μελετηθούν όλες οι νέες συμφωνίες που θα σταλούν από τα ΤΠΙ στους Δανειολήπτες, οι οποίοι πρέπει να τις μελετήσουν σοβαρά πριν τις υπογράψουν και να λάβουν υπόψιν τους:  Το ύψος του σημερινού δανείου και κατά πόσον μπορεί να αποπληρωθεί με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα των Δανειοληπτών.  Το ύψος των επιτοκίων, το οποίο πρέπει μαζί με τη δόση αποπληρωμής να μπορεί στη χρονική διάρκεια που καθορίζεται το δάνειο να εξυπηρετείται.  Να μελετηθούν σοβαρά οι άλλες εξασφαλίσεις που ζητούν τα ΤΠΙ και στην περίπτωση των νομικών προσώπων να αποφεύγονται να υπογράφουν οι δανειολήπτες ομόλογα επιβαρύνσεων. 3
Εάν η απάντηση είναι αρνητική τότε πρέπει να γίνει συνάντηση των Δανειοληπτών με τους οικονομικούς και νομικούς τους συμβούλους για να παρθούν αποφάσεις για την αντιμετώπιση των ΤΠΙ τα οποία σε κάποια στάδιο θα κινηθούν νομικά εναντίον των Δανειοληπτών. Διαμεσολάβηση Μία άλλη επιλογή των Δανειοληπτών είναι η Διαμεσολάβηση. Έχει ψηφιστεί σε νόμο από τη Κυπριακή Βουλή Ο περί Ορισμένων Θεμάτων Διαμεσολάβησης σε Αστικές Διαφορές Νόμος του 2012(Ν.159(Ι)/2012), ο οποίος πλέον ρυθμίζει τα θέματα της διαμεσολάβησης και θεσμοθετεί εθνικές διαδικασίες διαμεσολάβησης σε αστικές διαφορές, περιλαμβανομένων εμπορικών διαφορών. Με βάση τη νομοθεσία τηρείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης Μητρώο Διαμεσολαβητών στο οποίο εγγράφονται κατάλληλα καταρτισμένα πρόσωπα στα οποία παρέχεται το δικαίωμα να επενεργούν ως διαμεσολαβητές. Οι δανειολήπτες θα μπορούν να αποτείνονται και στο ΚΕΒΕ το οποίο έχει δημιουργήσει την Υπηρεσία Διαμεσολάβησης και η οποία συνάδει πλήρως με τη νομοθεσία, ενώ όλοι οι διαμεσολαβητές της Υπηρεσίας του ΚΕΒΕ είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Διαμεσολαβητών του Υπουργείου. ΓΕΝΙΚΑ Όλα τα πιο πάνω είναι σε πολύ γενικές γραμμές και περιληπτικά για να βοηθηθούν οι Δανειολήπτες φυσικά ή νομικά πρόσωπα να ετοιμαστούν να αντιμετωπίσουν τα ΤΠΙ με σκοπό την αποπληρωμή των δανείων τους. Η βοήθεια από εξειδικευμένους συμβούλους σε αυτό το στάδιο είναι απαραίτητη.

(Άκης Γρηγορίου CMC akisgregoriou@alton.com.cy Εγκεκριμένος Σύμβουλος Επιχειρήσεων Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Συμβούλων Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΕΣΕΚ) http://www.sesek.com.cy/ 4)