Οι περισσότεροι από εμάς τη γνωρίζουμε ως ένα συνοδευτικό σε μορφή «σάλτσας» στο πιάτο μας ή ως ένα ακόμα υλικό στο μαγείρεμα ενός φαγητού.Πολλοί επίσης την γνωρίζουν από τους αγρούς με τις ωραίες κίτρινες ταξιανθίες .Στην Κύπρο τρώγονται ανθός και φύλλα ωμά ή βραστά. Η γνωστή μας λαψάνα παράγει τον σπόρο του σιναπιού ο οποίος είναι θαυματουργός για την υγεία.
Επίσης, πολλοί αγνοούν ότι πρόκειται για ένα υλικό που προέρχεται από τους σπόρους φυτού και όχι από απλές προσμίξεις άλλων υλικών.
Ακόμα περισσότερο, αγνοούν ότι αυτοί οι σπόροι έχουν απίστευτα οφέλη για το άσθμα, τον καρκίνο του γαστρενετερικού, τη χοληστερόλη, την υγεία των μαλλιών, τις δερματικές ασθένειες, μέχρι και τη δυσπεψία.
Ο λόγος γίνεται για τον σπόρο που χρησιμοποείται για την παρασκευή της μουστάρδας.
Η μουστάρδα στην μορφή που την ξέρουν οι περισσότεροι φτιάχνεται από τους σπόρους συγκεκριμένων φυτών της οικογένειας των Σταυρανθών ή των Βρασσικιδών. Εκτός από την απλή προσθήκη γεύσης στο φαγητό σας, οι σπόροι της μουστάρδας έχουν μοναδικές θεραπευτικές ιδιότητες.
Το σινάπι (επιστημονική ονομασία Sinapis) είναι ένα χαριτωμένο φυτό, που το βρίσκουμε σχεδόν παντού.
Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχαν τα ζιζανιοκτόνα, ήταν συνηθισμένο στους σιτοβολώνες όπου ανάμεσα στο σιτάρι ξεχώριζαν τα κίτρινα άνθη της λαψάνας .
Τα είδη S. alba, S. nigra και S. juncea καλλιεργούνται στον Καναδά, στις Η.Π.Α την Ουγγαρία, τη Γαλλία και τη Βρετανία για τα καυτερά τους σπόρια από τα οποία παρασκευάζεται το γνωστό καρύκευμα μουστάρδα. Από το είδος S. alba παρασκευάζεται η λευκή μουστάρδα, από το S. nigra η μαύρη και από το B. juinca η καφέ. Οι τρυφεροί βλαστοί του S. arvensis (καθώς και του S. alba) τρώγονται βραστοί ως χόρτα (βρούβες).
Μια παραλλαγή του είδους S. alba, που είναι γνωστή ως βρουβολάψανο, είναι αυτοφυής σε Κύπρο και Ελλάδα. Οι καρποί του είναι αγκαθωτοί, τα σπόρια του κίτρινα και το έλαιο των σπόρων του χρησιμοποιείται ως φωτιστικό.
Όλα τα φυτά είναι ετήσια, καλλιεργημένα ή αυτοφυή. Οι σπόροι τους αποσταζόμενοι δίνουν λάδι, ενώ οι αλευροποιημένοι σπόροι από το λευκό και το μέλαν σινάπι είναι η βάση για την μουστάρδα.
Η Σίναπις η λευκή, είναι αυτοφυής όπου επίσης καλλιεργείται σαν λαχανικό, έχει βλαστό όρθιο, περισσότερο ή λιγότερο τριχωτό, διακλαδιζόμενο, με φύλλα λυροειδή, πτεροσχιδή, τριχωτά. Φτάνει σε ύψος τα 50 εκατοστά. Το άσπρο σινάπι είναι στην ουσία ένα από τα πρώτα φυτά που εξημέρωσε ο άνθρωπος. Τα κίτρινα άνθη είναι διατεταγμένα κατά βότρυς και το άρωμά τους θυμίζει βανίλια. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα και επικονιάζονται από μέλισσες, έντομα και τον αέρα.
Ο καρπός είναι κέρας, τριχωτό, με τρίχες λευκές, υποκυλινδρικό, με ράμφος μακρύ και πλατύ. Τα φύλλα και οι σπόροι του φυτού είναι εδώδιμα. Τα φύλλα έχουν μία πικάντικη γεύση ειδικά αν τρώγονται ωμά. Τα νεαρά φύλλα χρησιμοποιούνται σαν αρωματικό σε σαλάτες ενώ τα μεγαλύτερα φύλλα χρησιμοποιούνται ως λαχανικό.
Ο σπόρος αλέθεται και η σκόνη χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα άσπρης μουστάρδας που είναι ηπιότερο από τη μαύρη μουστάρδα.
Η δριμύτητα της μουστάρδας αναπτύσσεται όταν κρύο νερό έρχεται σε επαφή με τον σπόρο. Τότε ένα ένζυμο (μιροσίνη) έρχεται σε επαφή με ένα γλυκοσίδιο (σινιγρίνη) και παράγει μία ένωση θείου. Αν στον σπόρο βάλουμε καυτό νερό, ξύδι ή αλάτι παράγεται ηπιότερη μουστάρδα.
Η σίναπις η μελανή είναι, αντίθετα, λεία πόα, με φύλλα τραχιά, λυροειδώς πτεροσχιδή τα κατώτερα, επιμήκη-λογχοειδή τα ανώτερα. Τα μικρά άνθη έχουν 4 κίτρινα πέταλα και είναι διατεταγμένα κατά επάκριους βότρυς. Οι καρποί είναι κέρατα, επιμήκη, τετράγωνα, με σπέρματα στρογγυλά, καστανόμαυρα και επιφάνεια δικτυωτή. Όπως η Σίναπις η λευκή, περιέχει κι αυτή ένα παχύ λάδι, η χρήση του οποίου όμως είναι αρκετά περιορισμένη. Επειδή είναι πιο σκληρό φυτό και έχει μεγαλύτερη προσαρμογή στην ξηρασία, χρησιμοποιείται κατά προτίμηση για χλωρή νομή, χορηγείται κυρίως στις αγελάδες που την προτιμούν ιδιαίτερα. Η μουστάρδα που παρασκευάζεται από τα σπέρματα της είναι πιο δυνατή. Το αλεύρι που προέρχεται από αυτά χρησιμοποιείται, περισσότερο από της λευκής, στη φαρμακευτική.
Το λευκό σινάπι ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο και οι σπόροι ωριμάζουν από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται κύρια οι σπόροι τους οποίους συλλέγουμε στο τέλος του καλοκαιριού.
Θεραπευτικές ιδιότητες :
Το σινάπι έχει πάρα πολλές θεραπευτικές ιδιότητες και εκτός από τη γνωστή μουστάρδα χρησιμοποιείται ως αφέψημα, ζωμός, αλεύρι, λάδι (σιναπόλαδο), έγχυμα, κατάπλασμα κ.ά .
Τα χρήσιμα μέρη του σιναπιού είναι οι σπόροι καί των τριών ειδών του.
Είναι εξαιρετικό σαν καρύκευμα αλλά αν υποφέρουμε από έλκος καλύτερα να το ξεχάσουμε. Από ιατρική άποψη το άσπρο σινάπι είναι ουσιαστικά χρήσιμο σε περίπτωση χρόνιας δυσκοιλιότητας με την προυπόθεση ότι θα παίρνει ο ενδιαφερόμενος μικρές δόσεις και δεν θα εμφανίζει τον παραμικρό ερεθισμό στο πεπτικό σύστημα. Προσοχή , γιατί αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί διάρροια.
Από το σινάπι αυτό η φαρμακοβιομηχανία παράγει αιθέριο έλαιο από το οποίο μπορούμε να πίνουμε μισή κουταλιά σε κάθε γεύμα.
Έχει ακόμα εξαιρετικές διουρητικές ιδιότητες και σε γαργάρες βηθάει στον ερεθισμό των αμυγδαλών, του βήχα και της λαρυγγίτιδας.
Το μαύρο σινάπι είναι η βάση των καταπλασμάτων. Θα πρέπει όμως να μην υπερβάλουμε γιατί οι σπόροι του σε μεγάλες δόσεις είναι δηλητηριώδεις. Επίσης έχει όλες τις ιδιότητες του άσπρου, όμως διαθέτει κι άλλες. Είναι τονωτικό, ρίχνει τον πυρετό, καταπολεμά το σκορβούτο. Σε περίπτωση ανάγκης προκαλεί σωτήριους εμετούς. Όλα αυτά δεν είναι τίποτα μπροστά στο γεγονός ότι το μαύρο σινάπι παραμένει δημοφιλέστατο αντισπαστικό. Το χρησιμοποιούμε σαν κατάπλασμα, κομπρέσα, τοπικά λουτρά, λοσιόν, κ.λ.π., για διάφορες μολύνσεις και φλεγμονές εσωτερικών οργάνων. Τα καταπλάσματα στο πονεμένο μέρος μαλακώνουν τον πόνο της νευραλγίας και των ρευματισμών. Ίλιγγοι, αδύνατη καρδιά, άσθμα, πόνοι στην πλάτη, λουμπάγκο, νευρίτιδα ισχιακού νεύρου, πονόδοντοι, οδυνηρά έμμηνα, παίρνουν μικρότερες διαστάσεις χάρη στη θεραπεία με το μαύρο σινάπι.
Κάποιοι πρακτικοί συνιστούν για τις «μεγάλες παγωνιές» να ρίξει κανείς μέσα στις κάλτσες του μια πρέζα από σκόνη σιναπιού για να δημιουργηθεί υπεραιμία! Κάτι βέβαια που δεν πρέπει να γίνεται συχνά γιατί μπορεί να προκληθούν παρενέργειες. Μια παλιά «συνταγή» επίσης για την ανικανότητα πρότεινε την «εντριβή» του ανδρικού μορίου με σινάπι για την πρόκληση υπεραιμίας!
Χρήση
Οι σπόροι του σιναπιού χρησιμοποιούνται αλεσμένοι για καταπλάσματα ή έμπλαστρα.
Η αλοιφή παρασκευάζεται πολτοποιώντας τις ρίζες του φυτού, προσθέτουμε αλάτι και δύο κουταλιές πετρέλαιο, την επιθέτουμε πάνω στο πονεμένο μέρος και τη χρησιμοποιούμε για το άσθμα, την πνευμονία, τη βρογχίτιδα, τις νευραλγίες και τους ρευματισμούς.
Δείτε ποιες είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες :
Έλεγχος των συμπτωμάτων του άσθματος
Οι σπόροι μουστάρδας είναι πλούσιοι σε σελήνιο και μαγνήσιο. Και τα δύο αυτά στοιχεία έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αν καταναλώνετε τακτικά μουστάρδα, θα περιορίσετε τα συμπτώματα του άσθματος, του κρυολογήματος και της συμφόρησης στο στήθος.
Προστασία από τον καρκίνο του γαστρεντερικού
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι σπόροι μουστάρδας έχουν ιδιότητες που μπορούν να περιορίσουν την ανάπτυξη των ήδη υπαρχόντων καρκινικών κυττάρων και βοηθούν στην πρόληψη του σχηματισμού των νέων καρκινικών όγκων.
Ανακουφίζει από ρευματικούς, αρθριτικούς και μυϊκούς πόνους
Το σελήνιο και το μαγνήσιο που περιέχει η μουστάρδα της προσδίδουν την αντιφλεγμονώδη δράση της και τις θερμαντικές της ιδιότητες. Όταν εφαρμόζεται στο σώμα, η πάστα από πολτοποιημένους σπόρους μουστάρδας θερμαίνει την περιοχή και βοηθάει να χαλαρώσει τους μυς, οδηγώντας σε ανακούφιση από τον πόνο.
Μειώνει τη χοληστερόλη
Η μουστάρδα περιέχει υψηλά επίπεδα νιασίνης ή βιταμίνης Β3. Η νιασίνη έχει ιδιότητες που βοηθούν στην μείωση των επιπέδων χοληστερίνης και προστατεύει τις αρτηρίες από αθηροσκλήρωση (τη συσσώρευση πλάκας). Βοηθάει επίσης στη ρύθμιση της ροή του αίματος και προστατεύει το σώμα από την υπέρταση.
Ευνοεί την ανάπτυξη των μαλλιών
Η μουστάρδα περιέχει πολλές βιταμίνες και μέταλλα, αλλά αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η υψηλή ποσότητα β-καροτένιου. Κατά την παραγωγή φυσικών ελαίων από το σώμα (όπως αυτά στο τριχωτό της κεφαλής που θρέφουν τις τρίχες), το β-καροτένιο μετατρέπεται σε βιταμίνη Α, η οποία είναι εξαιρετική για την ανάπτυξη των μαλλιών. Εκτός από αυτό, η μουστάρδα περιέχει επίσης σίδηρο, λιπαρά οξέα, ασβέστιο και μαγνήσιο, τα οποία ευνοούν την τριχοφυΐα.
Βοηθάει στη μείωση της δυσκοιλιότητας
Οι σπόροι της μουστάρδας περιέχουν μία μοναδική ουσία που είναι το κλειδί για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας. Εκτός από αυτό, είναι επίσης πλούσιοι σε φυτικές ίνες. Επιπλέον, οι σπόροι μουστάρδας αυξάνουν την παραγωγή του σάλιου, με αποτέλεσμα την καλύτερη πέψη.
Καταπολεμάει τις λοιμώξεις του δέρματος
Η μουστάρδα έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε θείο, το οποίο είναι πολύ αποτελεσματικό στη μείωση των λοιμώξεων του δέρματος. Το θείο δίνει στους σπόρους αντί-μυκητιακές και αντι-βακτηριακές ιδιότητες που βοηθούν στην καταπολέμηση των περισσότερων παθήσεων του δέρματος.
