Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2013

 

 Στον Ανδρέα Κάραγιαν το Βραβείο Μυθιστορήματος και στην Ελένη Κεφάλα το Βραβείο Ποίησης 

 

Ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας για εκδόσεις του έτους 2013.Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, “το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για εκδόσεις 2013, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στην Ελένη Κεφάλα για το έργο Χρονορραφία (εκδόσεις Νεφέλη).

ImageHandler.ashx

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι “η ποιητική συλλογή της Ελένης Κεφάλα `Χρονορραφία` συγκεντρώνει τις αρετές ενός τολμηρού πειράματος ενώ η ποιήτρια μοιάζει να διερευνά τα όρια της ποιητικής έκφρασης, αντικαθιστώντας τη φωνή του λυρικού υποκειμένου από την πολυφωνία, μέσα σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σύνθεση στην οποία συμπλέκονται οι φωνές, οι εποχές, οι πολιτισμοί, οι ιστορικές στιγμές”.

Την αρχιτεκτονική της “Χρονορραφίας” χαρακτηρίζει ο αναστοχασμός και η διακειμενικότητα.

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι “η ποιητική σύνθεση της Ελένης Κεφάλα δημιουργεί ένα πολυπρισματικό κάτοπτρο της μοίρας των απανταχού αφανών, ενώ παράλληλα κεντρίζει τη φαντασία του αναγνώστη δημιουργικά και τον καθιστά συμμέτοχο σε ταξίδια της φαντασίας μέσα στον χρόνο”.

Προστίθεται ότι “η εξαιρετικά επιμελημένη έκδοση, που κάνει χρήση ιδεογραμμάτων και μιας πρωτότυπης διάταξης των κειμένων, δίνει πρόσθετα ερεθίσματα στον αναγνώστη”.

Το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για εκδόσεις 2013, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Ανδρέα Καραγιάν για το έργο “Σκοτεινές ιστορίες” (εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας).

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι “το μυθιστόρημα του Ανδρέα Καραγιάν `Σκοτεινές ιστορίες` ανήκει στην παράδοση των μυθιστορημάτων ενηλικίωσης και καλλιτεχνικής διαμόρφωσης, ένα είδος που σπανίζει στην ελληνική γλώσσα”.

Προστίθεται ότι “Στις Σκοτεινές ιστορίες”,  ο πρωταγωνιστής, φανταστικό πρόσωπο με αυτοβιογραφικά στοιχεία που έχουμε συναντήσει και σε άλλα βιβλία του Ανδρέα Καραγιάν, είναι ένας ζωγράφος ευαίσθητος και ριψοκίνδυνος, που αναζητά την αλήθεια της τέχνης και της ίδιας της ζωής ταξιδεύοντας”.

Τα ταξίδια του τον φέρνουν στο Βερολίνο της πτώσης του τείχους, στην Αθήνα της μεταπολίτευσης και στην μετεπαναστατική Αλεξάνδρεια.

Σ’ αυτή την περιπλάνηση τα βήματά του τα υπαγορεύει το κυρίαρχο αίτημα της αυθεντικότητας στην τέχνη, τη φιλία και τον έρωτα.

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι “μέσα από τον εξομολογητικό χαρακτήρα της αφήγησης, ο συγγραφέας χτίζει τη δική του κοσμοθεωρία, ανάγοντας την ερωτική ένωση ψυχής και σώματος, πέρα από κοινωνικές συμβάσεις και ενοχές, σε μέγα αγαθό”.

Επίσης, “το μυθιστόρημα, βαθιά φιλοσοφικό και πολιτικό, αντιστρατεύεται τους μηχανισμούς της βιοεξουσίας που επιχειρούν να ελέγξουν την ερωτική επιθυμία και τη σεξουαλικότητα και προσπαθεί να γκρεμίσει τα κοινωνικά στερεότυπα για να αναδείξει το σεβασμό στο διαφορετικό”.

Το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος/Νουβέλας για εκδόσεις 2013, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στο Λεύκιο Ζαφειρίου για το έργο “Μ’ ευλάβεια και με λύπη” (εκδόσεις Γαβριηλίδης).

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι “το βιβλίο του Λεύκιου Ζαφειρίου `Μ’ ευλάβεια και με λύπη` περιλαμβάνει διηγήματα που αναφέρονται στις τραγικές στιγμές της ιστορίας της Κύπρου, μέσα από μια προσέγγιση στοχαστική, στραμμένη στο τραύμα, τη μνήμη και το πένθος.

Οι πρωταγωνιστές των διηγημάτων είναι απλοί άνθρωποι, που η ματιά του αφηγητή ανάγει σε πρωταγωνιστές και θύματα των μηχανισμών της εξουσίας, σε μια πατρίδα  ακρωτηριασμένη: είναι οι αδικαίωτοι εγκλωβισμένοι στο Ριζοκάρπασο, τα χαμένα παλικάρια της ΕΛΔΥΚ και οι γονείς τους, που συναντώνται στον τύμβο της Μακεδονίτισσας, οι εθελοντές φοιτητές που ανέβηκαν σαν άλλοι αργοναύτες το καλοκαίρι του 1974 στο «Επιβατικό Ρέθυμνο» σε μια αποτυχημένη εκστρατεία που δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό της• είναι όμως και τα παιδιά που στα πρόσωπά τους διασώζεται η ελπίδα.

Προστίθεται στο σκεπτικό ότι “ο αφηγητής κινείται σ’ αυτό τον κόσμο του πένθους, έναν `λαβύρινθο χωρίς έξοδο`, όχι ως ψυχρός θεατής αλλά ως συμπάσχων, συχνά σε καταστάσεις αδιέξοδες και τραγικές”.

Επίσης, “στα διηγήματα του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει ένα αυτοβιογραφικό υπόστρωμα αλλά και ένα εξαίρετο δείγμα της μετάπλασης του προσωπικού βιώματος σε λογοτεχνία”.

Τα διηγήματα της συλλογής δεν διασώζουν μόνο το «θρυμματισμένο πρόσωπο του νησιού», αλλά είναι ιστορίες του ανθρώπινου πόνου και κατατρεγμού που αποκτούν διαχρονική σημασία, καταλήγει το σκεπτικό βράβευσης.

Μετά από ομόφωνη απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου/Μελέτης δεν απονέμεται.

Το Κρατικό Βραβείο Νέου Λογοτέχνη για εκδόσεις 2013, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Αλέξανδρο Αδαμίδη για το έργο “Η πληρότητα και η αυτάρκεια” (εκδόσεις Αφή).

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι “στο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Αδαμίδη `Η πληρότητα και η αυτάρκεια` ο νεαρός πρωταγωνιστής είναι ένας αντιήρωας που ψάχνει να βρει το στίγμα του στον σύγχρονο κόσμο της κρίσης, κάτω από συνθήκες αντίξοες”.

Ταξιδεύει στην Ευρώπη σε αναζήτηση εργασίας αλλά και νοήματος, δοκιμάζεται, αγωνίζεται να βρει έναν δρόμο και συχνά τον βρίσκει στα όνειρα και τις φαντασιώσεις και σε περιπέτειες που θυμίζουν αστυνομική ταινία.

Προστίθεται ότι “οι θαυμάσιες περιγραφές, οι ζωντανοί διάλογοι, οι παιγνιώδεις παρεκβάσεις, οι αναστοχαστικές τεχνικές και οι διακειμενικές διαδρομές προσδίδουν στο μυθιστόρημα ένταση που ανακαλεί δόκιμους τεχνίτες του μυθιστορήματος”.

Επίσης, “ο νεοεμφανιζόμενος συγγραφέας από τη Λεμεσό στο μυθιστόρημά του αποδίδει με τέχνη την αγωνία των νέων ανθρώπων στις σύγχρονες κοινωνίες της αλλοτρίωσης και της ανέχειας και τους απεγνωσμένους αγώνες σε αναζήτηση ταυτότητας”.

Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας αποτέλεσαν οι ακόλουθοι:
Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου (Πρόεδρος), Παντελής Βουτουρής, Κυριάκος Δημητρίου, Γιώργος Καλοζώης και Κυριάκος Χαραλαμπίδης.

Το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Μικρά Παιδιά, μετά από ομόφωνη απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Φάνη Χατζηαναστασίου για το έργο “Το δελτίο καιρού της Βιολέτας” (εκδόσεις A bookworm publication).

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι πρόκειται για μια “ευφάνταστη και τρυφερή μικρή εικονογραφημένη ιστορία που παρουσιάζει με συγκρατημένη ρομαντική διάθεση την ανάγκη του μικρού παιδιού για αισιοδοξία ενώ η αντιθετική θέαση της πραγματικότητας από τους ενήλικους γονείς και από την εννιάχρονη κόρη τους αποτελεί τον βασικό άξονα του κειμένου”.

Προστίθεται ότι “η διάσταση πραγματικότητας και φαντασίας, η σύγκρουση της μυθοπλαστικής ηρωίδας με τους μεγάλους στον τομέα της επιθυμίας και της πειθαρχίας βρίσκουν διέξοδο στη φαντασία”.

Η μικρή Βιολέτα, στην αναστάτωση που προκαλεί το δελτίο καιρού στην τηλεόραση που αναγγέλλει χιονοπτώσεις στην πόλη και στη ματαίωση των δραστηριοτήτων της, απαντά με ένα δικό της δελτίο ειδήσεων μέσα από τη σοφίτα του σπιτιού της.

Η καταφυγή στη φαντασία και σε δημιουργικές ενασχολήσεις, όπως η ζωγραφική και το κουκλοθέατρο, καθώς και η ενεργοποίηση της μνήμης μέσα από το βίωμα τροφοδοτούν τη φαντασία που δομεί την παιδική αντίληψη για την αντιμετώπιση της πραγματικότητας, αναφέρεται στο σκεπτικό βράβευσης.

Προστίθεται ότι “η μικρή ηρωίδα, ντυμένη με τα παλιά ρούχα του παππού και της γιαγιάς και με ακροατές την αγαπημένη της κούκλα και το αρκουδάκι, εκφωνεί, παίζοντας κουκλοθέατρο, ένα δελτίο καιρού με χιόνια που όχι μόνο εγκλωβίζουν τα παιδιά στα σπίτια τους, αλλά τους προσφέρουν ποικίλες, ευχάριστες και δημιουργικές δραστηριότητες”.

Η Βιολέτα με την παιδικότητα, την αφέλεια, την ευαισθησία και τη μαγεία που περικλείει ο κόσμος της απελευθερώνεται από την καταπίεση και την εξουσία των μεγάλων ενώ ο υφολογικός χαρακτήρας του κειμένου, με τον εμποτισμό του λόγου από την εικόνα και τις οπτικές αφηγήσεις, η επιμελημένη γλώσσα, η πρωτοτυπία στη σύλληψη σε συνδυασμό με μια επιτυχή εικονογράφηση συντελούν στη δημιουργία ενός πολύ καλού παιδικού βιβλίου, καταλήγει το σκεπτικό βράβευσης.

Μετά από ομόφωνη απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για μεγάλα παιδιά και εφήβους δεν απονέμεται.

Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας για Παιδιά και Εφήβους αποτέλεσαν οι ακόλουθοι: Αναστασία Κατσίκη-Γκίβαλου (Πρόεδρος), Κατερίνα Καρατάσου, Έλενα Περικλέους, Κίκα Πουλχερίου, Φλώρα Τιμοθέου.

Μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης Λογοτεχνικού Βιβλίου για Παιδιά και Εφήβους απονέμεται στον Γιώργο Γαβριήλ για την εικονογράφηση του έργου “Ο αρλεκίνος της “ (συγγραφέας: Κ. Χρυσός, εκδόσεις Εν Τύποις).

Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται πως πρόκειται για μια “καλοφτιαγμένη κλασική εικονογράφηση που συνοδεύει και υποστηρίζει επιτυχημένα το κείμενο ενώ έχει τη γοητεία του χειροποίητου και χαρακτηρίζεται από το προσωπικό στυλ του εικονογράφου”.

Επίσης, “οι φιγούρες διαγράφονται με σαφήνεια και απλότητα, δίνοντας την εντύπωση ότι βρίσκονται σε έναν διάλογο μεταξύ τους”.

Γενικά πρόκειται για μια ποιοτική έκδοση, παρ` όλο που σε αυτή παρατηρούνται κάποια σημεία στον σχεδιασμό που επιδέχονται βελτίωσης, τα οποία αδικούν σε κάποιο βαθμό την εικονογράφηση, καταλήγει το σκεπτικό βράβευσης.

Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Εικονογράφησης αποτέλεσαν οι πιο κάτω:
Γενεθλής Γενεθλίου (Πρόεδρος), Κωνσταντίνος Γεωργίου, Κώστας Μάντζαλος, Ευκλείδης Παπαδόπουλος, Γιώργος Τσαγγάρης.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, “τα βραβεία θα επιδοθούν σε ειδική τελετή, η ημερομηνία της οποίας θα ανακοινωθεί σε μεταγενέστερο στάδιο”.