Του Φοίβου Σπάρου*
Εμένα μου φαίνεται κάπως διαφορετικά το όλο θέμα με την πρόσφατη σύρραξη που ακολουθεί την επίθεση της Χαμάς στον Ισραήλ.
1) Οι ΗΠΑ, κι ο ίδιος ο Μπαϊντεν φαίνονται να αντικαθιστούν τον Ισραήλ με την Σαουδική Αραβία. Μια χώρα με μεσαιωνικές μεν αντιλήψεις αλλά που καταφέρνει, όπως κι η Τουρκία κι ο Ισραήλ, να βάζει τα αυγά της σε διάφορα καλάθια …και ελέγχει σε μεγάλο βαθμό την αγορά πετρελαίου.
2) Ο Ισραήλ, ότι κι αν μας λέει η προπαγάνδα του που θέλει να ακούμε, δεν τα έχει σπάσει και τόσο με την Τουρκία. Για παράδειγμα χωρίς την συμβολή του, το Αζερμπαϊτζάν (άρα Τουρκία) θα δυσκολευόταν να κάνει την εθνοκάθαρση στο Αρτσάχ.
3) Οι φραστικές εκδηλώσεις συμπαράστασης προς τον Ισραήλ από τις Δυτικές κυβερνήσεις μπορεί κάλλιστα να είναι απλά λόγια. Στην πράξη, μόνο οι ΗΠΑ φαίνεται ότι στέλνει κάποιο πολεμικό υλικό στον Ισραήλ. Πόσο και τι ακριβώς όμως δεν ξέρουμε ακόμα.
4) Ο πόλεμος στην Ουκρανία, τον οποίο η Δύση προετοίμασε κι έβαλε το ανδρείκελο τον Ζελένσκι να τον εκτελέσει, δεν αποδυναμώνει ΜΟΝΟ την Ρωσία. Όλοι οι εμπλεκόμενοι αποδυναμώνονται, ανοίγοντας ένα παράθυρο, μιαν ευκαιρία για δευτερεύουσες δυνάμεις (πχ Τουρκία, Ιράν, Χαμάς, Χισμπολλάχ) να προωθήσουν κάποιες δικές τους ατζέντες. Η Τουρκία ενάντια στους Κούρδους και μέσω Αρζεμπαϊτζαν στους Αρμενίους του Αρτσαχ, Ιράν + Χαμάς + Χισμπολλάχ ενάντια στον Ισραήλ.
Πιστεύω ότι η κατάσταση και ιδιαίτερα τώρα με την επίθεση της Χαμάς στον Ισραήλ, τείνει προς κλιμάκωση των διαφόρων πολεμικών συρράξεων αλλά όχι γιατί κινεί όλα τα νήματα πίσω από την σκηνή η Δύση. Όσο οι “μεγάλες δυνάμεις”, και ιδιαίτερα ΗΠΑ και Ρωσία νιώθουν να απειλείται η όποια ηγεμονία τους, αντιδρούν βίαια. Η Ρωσία νιώθει στα χνώτα της την ανάσα του ΝΑΤΟ κι επιτίθεται: Γεωργία, Κριμαία και τώρα Ουκρανία. Οι ΗΠΑ βλέπουν την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας να τους παίρνει τα πρωτεία και δυσανασχετούν, οργανώνουν συμμαχία με την Αυστραλία παρακάμπτοντας και αγνοώντας την σύμμαχό τους στο ΝΑΤΟ, Γαλλία. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης η Δύση εν γένει, με κινητήριο μοχλό τις ΗΠΑ, βλέπουν αναδυόμενες αγορές (emerging markets) στις τέως χώρες του “Υπαρκτού Σοσιαλισμού” και στην ίδια την Ρωσία και “μπαίνουν μέσα με τα μπούνια”.
Ακολουθεί και το εμπορικό άνοιγμα της Κίνας και νέες επακόλουθες αναδυόμενες αγορές. Δηλαδή κάμποσο φτηνό εργατικό δυναμικό και μεγάλους πληθυσμούς καταναλωτών/αγοραστών των προϊόντων τους. Η Ρωσία ανασυντάσσεται και διεκδικεί κομμάτι της πίτας. Δυσανάλογα μεγάλο θεωρεί η Δύση, είναι και λίγο μας λέει η Ρωσία. Εν τω μεταξύ, το εργατικό δυναμικό στην Ανατολική Ευρώπη παύει να είναι πολύ ελκυστικό, τα μεροκάματα αυξάνουν κι εκεί …οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ διαλύουν την Γιουγκοσλαβία προχωρώντας προς την Ρωσία ενώ οι αναδυόμενες αγορές και στην Άπω Ανατολή συρρικνώνονται. Οι πόλεμοι στην Μέση Ανατολή επιφέρουν την διάλυση κι ανασύνταξη του Ιράκ αλλά και την ενδυνάμωση του Ιράν. Έρχεται και η Οικονομική κρίση που από το 2008 στις ΗΠΑ διαχέεται στη Ευρώπη και τον υπόλοιπο Πλανήτη.
Το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών μεγαλώνει παγκοσμίως, τόσο σε επίπεδο λαουτζίκου όσον και σε επίπεδο κρατών. Η διαφθορά στις χώρες του “Τρίτου Κόσμου” τροφοδοτείται από την βουλημία των “Αναπτυγμένων” οικονομιών που υπεισέρχονται σε κρίση. Τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών επικεντρώνονται στην αναπαραγωγή κοινωνικών συμπεριφορών που ενισχύουν την επικρατούσα νοοτροπία του καταναλωτισμού σε συνδυασμό με τον ατομικισμό. Κόμματα και οργανώσεις κι ακόμα και η διανόηση απομακρύνονται από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ή μάλλον αυτά τα δικαιώματα θεωρούνται από στενή ατομική σκοπιά αντί να θεωρείται το άτομο αναπόσπαστο μέλος του συνόλου. Αυτό, σε τελευταία ανάλυση οδηγεί τους δυσαρεστημένους από το σύστημα αντί σε προοδευτικές κοινωνικές κατευθύνσεις σε ακραίες δεξιές. Δηλαδή σε εκείνες που ενοχοποιούν ομάδες συνανθρώπων τους (πχ τους οικονομικά ασθενείς, αλλόθρησκους, ξένους, νόμιμους ή/και παράνομους μετανάστες, πρόσφυγες, μαύρους, γέρους συνταξιούχους κοκ) για τα κακά που το σύστημα επιφέρει. Ακροδεξιές καταστάσεις αυξάνουν την επιρροή τους ή/και κερδίζουν την εξουσία.
…Όλες οι μεγάλες δυνάμεις νιώθουν να απειλούνται και συμπεριφέρονται σαν αγρίμια, ετοιμάζουν …αντεπίθεση με όλα τα μέσα. Η κατάσταση διεθνώς είναι τόσο χαώδης που η κύρια απειλή στην ζωή του πλανήτη παραβλέπεται: η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος με την επακόλουθη δυσμενή για την ζωή κλιματική αλλαγή γίνεται αντικείμενο PR (δημοσίων σχέσεων) κυβερνήσεων κι εταιριών ενώ οι πόλεμοι και η βιομηχανική παραγωγή αφήνονται ανενόχλητοι να καταστρέφουν τον πλανήτη. Ισχύει από όλες τις “πλευρές” το “if you are not with us you are against us”(αν δέν είσαι μαζί μας είσαι εναντίον μας) και φαίνεται πως οι διάφοροι ιθύνοντες, κέντρα αποφάσεων κλπ ή είναι παντελώς αδαείς ή έχουν ανακαλύψει πώς να φυγαδευτούν σε κάποιον εξωπλανήτη σε περίπτωση …έκτακτης ανάγκης ή ακόμα ότι είναι διεστραμμένοι κι επιθυμούν την μαζική καταστροφή. Οι “μάζες” έχουν περάσει από την πλύση εγκεφάλου των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των κομματικών μηχανισμών …Όλα είναι έτοιμα για μιαν παγκόσμια σύρραξη που προς το παρόν εμφανίζεται ως διάφορες τοπικές ή περιφερειακές “διενέξεις”. Μια ρευστή διεθνής κατάσταση χάους.
Δεν έχω εμβαθύνει στις μαθηματικές θεωρίες περί χάους αλλά νομίζω πως μπορούμε “με ασφάλεια” να πούμε ότι είναι αδύνατο ή εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε τι μπορεί να εξαχθεί από το χάος …όλα ή σχεδόν όλα είναι πιθανά. Και βλέπω …αυξημένες πιθανότητες να μετατρέψουμε τον πλανήτη Γη σε μια μορφή που να μην επιτρέπει την συνέχιση της ζωής όπως την έχουμε γνωρίσει, με κυριότερα θύματα τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας. “Ακούγεται” σαν απειλή ίσως, αλλά στην ουσία είναι φωνή απόγνωσης. Ανθρώπινη, διότι για το Σύμπαν δεν είμαστε παρά μια απειροελάχιστη “ωχρά κυανή κουκκίδα” κι αν χαθούμε ούτε που …θα το πάρει χαμπάρι. Κούρδοι, Σύριοι και τώρα Εβραίοι μπορεί να τα καταφέρνουν να έρχονται στην Κύπρο ή αλλού για να αποφύγουν πολέμους, Κύπριοι μπορεί να αναζητούν εργασία σε χώρες του εξωτερικού για να τα βγάλουν πέρα οικονομικά, αλλά για πόσο θα μπορoύν να γίνονται αυτά; Το μέσο του 21ου αιώνα υπολογίζεται ως ένα χρονικά πολύ κρίσιμο σημείο. Αν δεν τρενάρουμε την επέλαση του χάους και της κλιματικής αλλαγής ως τότε, μάλλον πάμε σε καταστροφική πορεία χωρίς επιστροφή. Ποιοι, πόσοι και πώς θα ζήσουν ως τότε για να το μαρτυρήσουν;
*Φοίβος Γ. Σπάρος
Φυσικός Μηχανικός
Δεξαμενή Σκέψης “Κυκλάμινο”
sparos@gmail.com
