Ηνωμένα Έθνη

Η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα μελέτη για τις λειτουργίες της συνείδησης στα όρια του θανάτου ξεκινά σε επιλεγμένα ευρωπαϊκά και αμερικανικά νοσοκομεία.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι το 10% έως 20% των ανθρώπων που επιστρέφουν στη ζωή έπειτα από μια καρδιακή ανακοπή, η οποία τους έφερε πέρα από τα όρια του κλινικού θανάτου, αναφέρουν διαυγείς, δομημένες σκέψεις και συχνά λεπτομερείς αναμνήσεις.

Η νέα μελέτη AWARE (AWAreness during REsuscitation, Συναίσθηση κατά την Ανάνηψη) συντονίζεται από το Πρόγραμμα Ανθρώπινης Συνείδησης, μια διεθνή συνεργασία για τη μελέτη του εγκεφάλου, της συνείδησης και του θανάτου, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στη Βρετανία.

Έπειτα από μια αρχική φάση 18 μηνών σε επιλεγμένα βρετανικά νοσοκομεία, η μελέτη τώρα επεκτείνεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Ανακοινώνοντας την έναρξη της μελέτης σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στα Ηνωμένα Έθνη, οι ερευνητές περιορίστηκαν στην επιστημονική πλευρά του θέματος και δεν συνέδεσαν τις επιθανάτιες εμπειρίες με θρησκευτικές απόψεις για τη μεταθανάτια ζωή.

«Αντίθετα με την κρατούσα αντίληψη, ο θάνατος δεν είναι μια συγκεκριμένη στιγμή. Είναι μια διαδικασία που αρχίζει, όταν η καρδιά σταματά να κτυπά και οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος παύουν να λειτουργούν -μια ιατρική κατάσταση που ονομάζεται καρδιακή ανακοπή και η οποία, από βιολογική άποψη, είναι συνώνυμη του κλινικού θανάτου» δήλωσε ο δρ Σαμ Πάρνια, ειδικός στο θέμα και επικεφαλής των πειραμάτων.

«Στη διάρκεια της καρδιακής ανακοπής, και τα τρία κριτήρια του θανάτου είναι παρόντα. Στη συνέχεια ακολουθεί μια χρονική περίοδος, που μπορεί να διαρκέσει από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι μια ώρα ή και παραπάνω, στη διάρκεια της οποίας η επείγουσα ιατρική βοήθεια μπορεί να πετύχει να θέσει ξανά την καρδιά σε λειτουργία κι έτσι να αναστρέψει την διαδικασία του θανάτου».

»Αυτό που οι άνθρωποι βιώνουν στη διάρκεια αυτής ακριβώς της περιόδου ανακοπής, προσφέρει ένα μοναδικό παράθυρο για να κατανοήσουμε τι είναι πιθανό να βιώσουμε όλοι μας όταν πεθάνουμε» εξήγησε.

Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές θα χρησιμοποιήσουν εξελιγμένες τεχνολογίες για να μελετήσουν τον εγκέφαλο και τη συνείδηση σε φάσεις κλινικού θανάτου.

Παράλληλα, θα ελέγξουν την ισχύ των ισχυρισμών για τις λεγόμενες «εξωσωματικές εμπειρίες» και τις αναφορές ορισμένων ασθενών ότι μπορούσαν να δουν και να ακούσουν στη διάρκεια του κλινικού θανάτου τους.

 Ξεκινά  η μεγαλύτερη έρευνα 

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Resuscitation, δείχνει ότι ένα μικρό μέρος από τους ασθενείς καρδιακής ανακοπής διατηρούν ένα επίπεδο συνείδησης ακόμα και για αρκετά λεπτά πριν την ανάνηψή τους, παρόλο που επισήμως είναι κλινικά νεκροί σε αυτό το διάστημα.

Τα ευρήματα της μελέτης «υποστηρίζουν άλλες πρόσφατες έρευνες, οι οποίες υπεδείκνυαν ότι η συνείδηση μπορεί να παραμένει παρούσα παρόλο που δεν είναι κλινικά ανιχνεύσιμη» γράφουν οι ερευνητές στα συμπεράσματά τους.

«Αυτό, σε συνδυασμό με τις τρομακτικές εμπειρίες [που αναφέρουν κάποιοι επιζήσαντες] ενδέχεται να συμβάλλει στην εμφάνιση μετατραυματικής διαταραχής και άλλων γνωσιακών ελλειμμάτων μετά την καρδιακή ανακοπή» συμπληρώνουν.

Η διεθνής ερευνητική ομάδα πέρασε έξι χρόνια εξετάζοντας 2060 περιστατικά ανακοπής στη Βρετανία, την Αυστρία και τις ΗΠΑ. Μόλις 330 ασθενείς επέζησαν, και από αυτούς το 40% ανέφερε ότι είχαν κάποιου είδους συνείδηση ενώ ήταν κλινικά νεκροί.

Ένας στους πέντε ανέφερε ότι ένιωσε μια αίσθηση γαλήνης, και σχεδόν ένας στους τρεις είπε ότι ο χρόνος είχε επιταχυνθεί ή επιβραδυνθεί.

• Ορισμένοι ανέφεραν ότι είδαν ένα λαμπρό φως, μια χρυσή λάμψη ή τον ήλιο.
• Άλλοι θυμήθηκαν το αίσθημα του φόβου καθώς βυθίζονταν στο νερό ή πνίγονταν.
• Ένας στους δέκα είπε ότι ένιωσε να αποχωρίζεται το σώμα του
• Επίσης ένας στους δέκα ανέφερε ότι οι αισθήσεις του είχαν γίνει πιο ευαίσθητες.

Όπως είπε στην Telegraph ο επικεφαλής της μελέτης, ο Σαμ Πάρνια του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (μέχρι πρότινος εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον), σε πολλά από περιστατικά που εξετάστηκαν ο ασθενής έδειχνε να θυμάται γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της ανάνηψης.

Όπως ένας 57χρονος κοινωνικός λειτουργός που διατήρησε τη συνείδησή του για τρία λεπτά μετά την ανακοπή. «Ο ασθενής περιέγραψε όλα όσα συνέβησαν στο δωμάτιο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι άκουσε δύο “μπιπ” από ένα μηχάνημα το οποίο παράγει ένα ήχο ανά τρία λεπτά» αναφέρει ο Δρ Πάρνια.

«Φαινόταν πολύ αξιόπιστος και όλα όσα ανέφερε είχαν συμβεί στην πραγματικότητα» διαβεβαιώνει.

ημαίνει ακόμα ότι το φαινόμενο των επιθανάτιων εμπειριών μπορεί να είναι πολύ συχνότερο από ό,τι κατέγραψε η μελέτη, δεδομένου ότι οι περισσότεροι ασθενείς με καρδιακή ανακοπή τελικά πεθαίνουν, ενώ ακόμα και όσοι επιζούν ίσως εμφανίζουν αμνησία λόγω των φαρμάκων ή άλλων παραγόντων.

«Υπάρχουν εκτιμήσεις για εκατομμύρια ανθρώπους που είχαν έντονες εμπειρίες σχετικές με το θάνατο, αλλά οι επιστημονικές ενδείξεις ήταν στην καλύτερη περίπτωση ασαφείς»» λέει ο Δρ Πάρνια.

«Πολλοί υπέθεταν ότι πρόκειται για παραισθήσεις ή παραλήρημα, ωστόσο αυτές οι εμπειρίες δείχνουν να αντιστοιχούν σε πραγματικά γεγονότα» επισημαίνει.

Σχολιάζοντας τη μελέτη, ο αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Resuscitation Δρ Τζέρι Νόλαν δήλωσε: «Πρέπει να συγχαρούμε τον Δρ Πάρνια και τους συνεργάτες του για την ολοκλήρωση μιας συναρπαστικής μελέτης που θα ανοίξει το δρόμο για περαιτέρω έρευνες σχετικά με τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε».