Του Κώστα Μαυρίδη*
Από τα 27 κράτη-μέλη στην ΕE, τα 21 έχουν θεσμοθετήσει εθνικό/γενικό ελάχιστο μισθό εδώ και πολλά χρόνια, ενώ η Κύπρος ανήκε στις εξαιρέσεις. Το 2022 ο κατώτατος μισθός πλήρους εβδομαδιαίας απασχόλησης 35-40 ωρών, ήταν ο υψηλότερος €2257 μηνιαίως στο Λουξεμβούργο και ο χαμηλότερος €332 στη Βουλγαρία.
Μετά από δεκαετίες συζητήσεων, καταλήξαμε σε Ευρωπαϊκή Οδηγία προς τα κράτη-μέλη, που αποτελεί πρωτίστως κοινωνικό επίτευγμα, για το οποίο η Πολιτική μου Ομάδα πρωτοστάτησε εξαρχής. Το κάθε κράτος έχει υποχρέωση να καθορίσει πλαίσιο ρύθμισης κατώτατου μισθού για όλους τους εργαζόμενους, με επίπεδο «αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης κι εργασίας» και με σαφή κριτήρια για την επάρκειά του. Συγκεκριμένα, η ΕΕ καθορίζει τους ελάχιστους όρους, ενώ τα κράτη μπορούν να θεσπίσουν ευνοϊκότερους όρους για τους εργοδοτούμενους. Έτσι, τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν κατώτατους μισθούς, έχοντας την αρμοδιότητα να καθορίσουν το επίπεδο του μισθού, καθώς και μηχανισμό διαμόρφωσής του. Ταυτοχρόνως, το ρυθμιστικό πλαίσιο αναμένεται να ωθήσει την ποιοτική εργασία κι αύξηση της παραγωγικότητας για τις επιχειρήσεις.
Η Κύπρος προχώρησε σε Διάταγμα για ελάχιστο μισθό για όλους κι από το 2023, κάθε εργαζόμενος με έξι μήνες συνεχούς απασχόλησης, λαμβάνει μηνιαίο ακαθάριστο μισθό τουλάχιστον €940. Αυτό ωφέλησε χιλιάδες εργαζόμενους, αλλά δεν καθορίστηκε ωράριο πλήρους απασχόλησης. Η Ευρ. Οδηγία δεν ρυθμίζει το ωράριο απασχόλησης (π.χ. ώρες πλήρους εργοδότησης εβδομαδιαίως ή αμοιβή ανά ώρα), αλλά επαφίεται στα κράτη να ρυθμίσουν τον μισθό σε συνδυασμό με το ωράριο απασχόλησης, με σκοπό ένα επίπεδο «αξιοπρεπούς διαβίωσης». Πέρα από την υποχρέωση για ρύθμιση των ωρών πλήρους απασχόλησης, ο ελάχιστος μισθός στοχεύει στην προστασία χιλιάδων ευάλωτων εργαζομένων, που δίνουν αγώνα επιβίωσης π.χ. εργαζόμενοι με μειωμένες δεξιότητες, νέοι, γυναίκες, μονογονιοί, ηλικιωμένοι κ.ά. Για παράδειγμα, εργαζόμενος ως πωλητής με 38 ώρες εργασίας εβδομαδιαίως (διά νόμου στην Κύπρο) και ένας άλλος με 48 ώρες (μέγιστος αριθμός ωρών εργασίας την εβδομάδα μαζί με τις υπερωρίες), δυνατόν να λαμβάνουν τον ίδιο μηνιαίο μισθό, αλλά με 25% διαφορά αμοιβής ανά ώρα. Δεν μπορεί το επίπεδο «αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης κι εργασίας για όλους τους εργαζόμενους» να … «προσαρμόζεται» διαφορετικά ανά επάγγελμα! Το θέμα αφορά την επιβίωση κι αξιοπρέπεια χιλιάδων ευάλωτων, οι οποίοι εργάζονται υπό δυσμενείς συνθήκες και οι οποίοι χρειάζονται την ελάχιστη προστασία στην Κύπρο, που απολαμβάνουν πλήρως οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα.
Οι κυπριακές «πρωτοτυπίες» κι ελλείψεις τέθηκαν από εμένα ενώπιον της Ευρωπ. Επιτροπής, ενόψει της αναθεώρησης του ελάχιστου μισθού (Ιανουάριο 2024) και η Κυβέρνηση οφείλει να ανταποκριθεί επαρκώς. Η σχετική Ευρωπ. Οδηγία επιβάλλει άλλη μια σοβαρή υποχρέωση στα κράτη εκείνα με συνολικό ποσοστό εργαζομένων με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας κάτω του 80%. Η Κύπρος, με ποσοστό εργαζομένων με Συλλογικές Συμβάσεις (στον ιδιωτικό τομέα) κάτω από το 30%, πρέπει να υποβάλει σχέδιο, για να αυξήσει σημαντικά την κάλυψη εργαζομένων με Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
*Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για τη Μεσόγειο
