Η Ανατολική Μεσόγειος είναι κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια, δήλωσε στο ΚΥΠΕ η Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών για την Ενεργειακή Διπλωματία των ΗΠΑ Λόρα Λόχμαν, σημειώνοντας παράλληλα ότι μέσω ενδεχόμενων διασυνδέσεων μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Αιγύπτου θα μπορούσε να διοχετευθεί φυσικό αέριο στην Ευρώπη.
Σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, η κ. Λόχμαν, η οποία έκανε στην Κύπρο το πρώτο της ταξίδι από την ανάληψη των καθηκόντων της, μιλάει για την ενεργειακή προοπτική της περιοχής, την δουλειά που γίνεται στο πλαίσιο του τριμερούς σχηματισμού 3+1 μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και ΗΠΑ, εξηγεί το λόγο για την θέση των ΗΠΑ σε σχέση με τον αγωγό EastMed και παραθέτει την θέση της χώρας για την καθαρή ενέργεια, που συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την λειτουργία μικρών πυρηνικών μονάδων.
«Είμαι χαρούμενη που βρίσκομαι εδώ στην Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό είναι το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό ως Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών για την ενεργειακή διπλωματία», αναφέρει η κ. Λόχμαν, προσθέτοντας ότι «ο λόγος που ήρθα σε αυτή την περιοχή είναι επειδή η Ανατολική Μεσόγειος είναι κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια».
Φυσικά, σημειώνει, «είναι σημαντική για αυτή την περιοχή της Ευρώπης, αλλά επίσης και για την υπόλοιπη Ευρώπη».
Σύμφωνα με την Βοηθό Υφυπουργό Εξωτερικών για την Ενεργειακή Διπλωματία «υπάρχει μεγάλη προοπτική σε αυτή την περιοχή όχι μόνο σε σχέση με τους πόρους των υδρογονανθράκων αλλά επίσης σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές».
Αναφέρεται σε σχεδιασμούς «που έχουν αρκετές κυβερνήσεις στην περιοχή για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, περιλαμβανομένου του υδρογόνου και άλλων μορφών καθαρής ενέργειας, οπότε υπάρχει εδώ ένα πολύ ενδιαφέρον μείγμα».
Η κ. Λόχμαν αναφέρει ότι «η ανάγκη που έχει η Ευρώπη τώρα είναι μεγάλη λόγω της απρόκλητης και παντελώς αδικαιολόγητης ρωσικής εισβολής, ή της εκ νέου εισβολής στην Ουκρανία και αυτό έχει φέρει τα πάνω κάτω στις αγορές».
«Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας αυτή την στιγμή είναι σημαντική για πολλούς λόγους και η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης», τονίζει.
Απαντώντας σε ερώτηση για την αύξηση των τιμών ενέργειας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και τι πιστεύει ότι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί, αναφέρει ότι «η αύξηση των τιμών της ενέργειας άρχισε πριν την εισβολή στην Ουκρανία» καθώς ελπίζαμε να εξέλθουμε από την οικονομική ύφεση της COVID.
Οπότε, προσθέτει, «καθώς άρχισε να αυξάνεται η ζήτηση για την ενέργεια, η προσφορά καθυστερούσε λίγο. Γι’ αυτό είχαμε ήδη κάποιες αυξήσεις. Φυσικά, η εισβολή στην Ουκρανία επιδείνωσε αυτή την κατάσταση σημαντικά».
Γι αυτό βλέπουμε μια αύξηση των τιμών σε όλες τις μορφές ενέργειας, συμπληρώνει.
«Αυτό είναι κάτι στο οποίο εστιάζουν οι κυβερνήσεις ανά το παγκόσμιο, περιλαμβανομένης και της δικής μας, γιατί χρειαζόμαστε να έχουμε ενέργεια σε προσιτές τιμές, αξιόπιστη και προσβάσιμη έτσι ώστε να συνεχίσουμε να εξερχόμαστε από την οικονομική ύφεση και να ανακάμψουμε από αυτή την περίοδο της COVID σε οικονομικούς όρους και να ευημερήσουμε», σημειώνει.
Γι αυτό, συνεχίζει, «κάνουμε ό,τι μπορούμε γι αυτό, επιταχύνοντας την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας από τους υδρογονάνθρακες, αλλά την ίδια ώρα προσπαθώντας να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο ισοζύγιο μεταξύ προσφοράς και ζήτησης μεσοπρόθεσμα για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο».
Σε ερώτηση για τα κοιτάσματα εντός της κυπριακής ΑΟΖ και το ρόλο της Κύπρου στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, η κ. Λόχμαν εκφράζει την ελπίδα ότι κάποιες από τις ανακαλύψεις και ενδεχόμενα κοιτάσματα εδώ στην Κύπρο θα έχουν θετική έκβαση «και θα εμπορευματοποιηθούν έτσι ώστε το φυσικό αέριο της Κύπρου να ενσωματωθεί στην περιφερειακή ενεργειακή εικόνα».
«Υπάρχει μεγάλη προοπτική σε αυτή την περιοχή, αν δείτε τα κοιτάσματα στο Ισραήλ, την Αίγυπτο και επίσης εδώ», σημειώνει. Σύμφωνα με την αξιωματούχο των ΗΠΑ «μπορεί κανείς να δει ότι μπορούν να γίνουν πολλές διασυνδέσεις και το αέριο που αναπτύσσεται σε αυτή την περιοχή να προμηθεύσει όχι μόνο την περιοχή, αλλά επίσης την Ευρώπη, ιδιαίτερα την Νοτιοανατολική Ευρώπη και να μειώσει την εξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες», σημειώνει.
Φυσικά, προσθέτει, «η ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας, υπάρχει τεράστια προοπτική για την ηλιακή (ενέργεια) εδώ στην Κύπρο και επίσης της αιολικής στην περιοχή, οπότε όλα αποτελούν μέρος του μείγματος που επιτρέπουν σε αυτή την περιοχή να είναι ενεργειακός κόμβος».
Κληθείσα να πει αν οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν αμφιβολίες για τον αγωγό EastMed εξηγεί ότι «σίγουρα υπάρχει ανάγκη για λύσεις αμέσως σε αυτή την ανισορροπία μεταξύ προμήθειας και ζήτησης στην ενέργεια».
Από την δική μας οπτική γωνία, λέει, «αν δεις ένα πολύ μακρύ, πολύ βαθύ, ακριβό αγωγό που θα μπορούσε να πάρει μεταξύ, έχουμε ακούσει εκτιμήσεις 5 – 12 χρόνια για να κατασκευαστεί, αυτό δεν θα ήταν μια άμεση ή ακόμα μια μεσοπρόθεσμη λύση».
Οπότε, προσθέτει, «αν χρειάζεσαι να διοχετεύσεις ενέργεια στις αγορές πιο βραχυπρόθεσμα θεωρούμε ότι θα είχε περισσότερο νόημα να αξιοποιηθούν άλλες εναλλακτικές. Είτε υφιστάμενες υποδομές, οπότε θα παίρναμε για παράδειγμα φυσικό αέριο μέσω σύντομων διασυνδέσεων στην Αίγυπτο και θα αξιοποιούσαμε τις υποδομές για LNG στην Αίγυπτο για να μπορέσουμε να το μεταφέρουμε στην Ευρώπη, είτε ηλεκτρικές διασυνδέσεις, οι οποίες αρχικά θα παρήγαγαν ενέργεια μέσω φυσικού αερίου αλλά έπειτα θα αξιοποιούσαν την αιολική και ηλικιακή (ενέργεια), τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού».
Σε σχέση με το ενδεχόμενο κατασκευής τερματικού LNG στην Κύπρο απαντάει ότι «αυτή θα ήταν μια εμπορική απόφαση στη βάση της ποσότητας φυσικού αερίου που θα ανακαλυφθεί στην Κύπρο και κατά πόσο θα έχει νόημα με οικονομικούς όρους να γίνει κάτι τέτοιο ή πάλι κατά πόσο θα αξιοποιούνταν κάποια υφιστάμενη υποδομή, δηλαδή να μεταφέρονται τα κοιτάσματα και οι ενεργειακοί πόροι που βρέθηκαν σε άλλα μέρη της περιοχής, για παράδειγμα στην Αίγυπτο, όπου υπάρχουν υφιστάμενα τερματικά».
Σε ερώτηση αν θα ήταν πιο λογικό να γίνει αγωγός από την Κύπρο προς την Αίγυπτο, η κ. Λόχμαν αναφέρει ότι «θα μπορούσατε να κάνετε έναν αγωγό για την μεταφορά φυσικού αερίου από εδώ ως την Αίγυπτο, ή θα μπορούσε να υπάρξει μια διασύνδεση η οποία κατά κάποιο τρόπο θα ενωνόταν με τη υποδομή στο Ισραήλ και μετά θα πήγαινε στην Αίγυπτο». Αυτές, προσθέτει, «θα είναι εμπορικές αποφάσεις που θα βασιστούν στην δυναμική που θα υπάρχει».
Ερωτηθείσα για την θέση της σε σχέση με δημοσιεύματα για παρασκηνιακές συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ για αγωγό μέσω Τουρκίας, δεδομένης της προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας έναντι της Κύπρου και της Ελλάδας, λέει ότι «από την δική μας οπτική γωνία, το γεγονός ότι διάφοροι παίκτες στην περιοχή συνομιλούν για συνεργασία στα θέματα ενεργειακής ασφάλειας είναι πολύ θετικό. Οποιοδήποτε φόρουμ, οποιαδήποτε συζήτηση που φέρνει τους εταίρους μαζί για συνεργασία σε αυτό τον τομέα και στον ισότιμο διαμοιρασμό του οφέλους μεταξύ χωρών και κοινοτήτων, κάτι τέτοιο βοηθάει τα πάντα να προχωρήσουν τα πράγματα προς τα μπρος».
Σε επιπρόσθετη ερώτηση αν εννοεί ότι μια τέτοια κίνηση θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις χώρες στην περιοχή, απαντάει ότι «οι ΗΠΑ θα είναι υποστηρικτικές σε προσπάθειες συνεργασίας δύο ή περισσότερων παικτών στην περιοχή».
«Το να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των χωρών στην περιοχή θα είναι προς όφελος της ενεργειακής ασφάλειας, της οικονομικής ασφάλειας όχι μόνο σε αυτή την περιοχή αλλά και στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή περιοχή», προσθέτει.
Απαντώντας σε ερώτηση για το ποιό θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας σε σχηματισμό 3+1 μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και ΗΠΑ, η κ. Λόχμαν απαντάει ότι «είμαστε πολύ προσηλωμένοι σε αυτό το διάλογο εντός αυτού του πλαισίου. Πιστεύω ότι είναι πολύ επωφελής για όλους μας. Οπότε, είμαστε προσηλωμένοι στην πραγματοποίησή του σε υψηλότερο επίπεδο αλλά επίσης μέσω ομάδων εργασίας».
Προσθέτει ότι ένας από τους πυλώνες του διαλόγου αφορά την ενέργεια. Ενημερώνει ότι «έχουμε πολύ ενεργό πρόγραμμα συναντήσεων στο πλαίσιο του πυλώνα ενέργειας. Φιλοξενήσαμε μια στις ΗΠΑ, έχει φιλοξενήσει μια η Κύπρος, τους επόμενους δύο μήνες θα φιλοξενήσει μια η Ελλάδα και θα πραγματοποιήσουμε ακόμα μία τους επόμενους δύο με τρεις μήνες».
Σύμφωνα με την κ. Λοχμαν «είναι ένα σημαντικό πρόγραμμα συναντήσεων για να συζητήσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να συζητήσουμε υποδομές, διαχείριση κρίσεων και ανταπόκριση έκτακτης ανάγκης και επίσης την κυβερνοασφάλεια».
«Όλες αυτές οι σημαντικές πτυχές της ενέργειας συζητούνται μεταξύ των εταίρων», προσθέτει.
Σε ερώτηση αν αναμένεται κάποιο αποτέλεσμα από αυτές τις συναντήσεις βραχυπρόθεσμα, απαντάει ότι «αυτή την στιγμή οι εμπειρογνώμονες εργάζονται μαζί για ορισμένα από αυτά τα ζητήματα, οπότε ευελπιστούμε ότι σύντομα θα υπάρξουν κάποια απτά αποτελέσματα από την συνεργασία μας».
Απαντώντας σε ερώτηση για την θέση των ΗΠΑ αναφορικά με την καθαρή ενέργεια, η Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών αναφέρει ότι η «διακυβέρνηση Μπάιντεν έχει επικεντρωθεί πολύ στην ανάγκη να γίνει αυτή η μετάβαση σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας».
Αυτό, σύμφωνα με την ίδια, «φαίνεται από τις πολιτικές που προωθεί αυτή η διακυβέρνηση και το έχουμε δει για παράδειγμα και στο νομοσχέδιο των υποδομών που πέρασε πρόσφατα από το Κογκρέσο των ΗΠΑ»
Η αξιωματούχος των ΗΠΑ, προσθέτει ότι «προχωρούμε προς ένα σενάριο πιο καθαρής ενέργειας ενώ την ίδια ώρα εστιάζουμε την προσοχή μας και στις άμεσες ανάγκες για ενεργειακή ασφάλεια». Οπότε, σημειώνει, «έχετε επίσης δει ότι εξακολουθούμε να ενισχύουμε την δυναμικότητά μας για πετρέλαιο και φυσικό αέριο βραχυπρόθεσμα αναπτύσσοντας παράλληλα όλα τα άλλα, περιλαμβανομένων της ηλιακής ενέργειας, της αιολικής, του υδρογόνου και της πυρηνικής ενέργειας επίσης».
Σε σχέση με την πυρηνική ενέργεια, αναφέρει ότι οι ΗΠΑ προωθούν ιδιαίτερεα μικρούς αντιδραστήρες οι οποίοι θα αποτελούν μέρος του ενεργειακού μείγματος, προσθέτοντας ότι «είναι ενέργεια χωρίς εκπομπές».
Ερωτηθείσα αν τέτοιοι αντιδραστήρες θα βρίσκονται στις ΗΠΑ απαντάει καταφατικά, προσθέτοντας ότι «εργαζόμαστε επίσης με διεθνείς εταίρους γι αυτό, περιλαμβανομένης της Ευρώπης.
Απαντώντας σε ερώτηση για την ασφάλεια τέτοιων αντιδραστήρων αναφέρει ότι «έχουμε μάθει πολλά τις τελευταίες δεκαετίες στην πυρηνική βιομηχανία», προσθέτοντας ότι πρόκειται για μικρούς αντιδραστήρες, οι οποίοι έχουν ένα παντελώς διαφορετικό προφίλ κινδύνου. «Φυσικά θα το πράτταμε με βάση τα πιο αυστηρά πρότυπα σε συνεργασία με την βιομηχανία μας στις ΗΠΑ και τους εταίρους μας στο εξωτερικό». Μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό μέρος του μείγματος για την μείωση των εκπομπών, καταλήγει.
