Για τα ενεργειακά και τα γεωστρατηγικά

 

Φοίβος2020-2Διάφορες επιστημονικές αναλύσεις ανεδείκνυαν εδώ και δεκαετίες ότι αν δέν βρεθεί λύση στα ζητήματα χρήσης της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής, η ζωή σε αυτόν ο πλανήτη  είναι καταδικασμένη σε τρομακτικές καταστροφικές αλλαγές ή και αφανισμό. Ρεαλιστικές εκτιμήσεις πριν μια δεκαετία περίπου έδειχναν ότι η πλήρης εξάρτηση της ανθρωπότητας από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), μή ορυκτές και που δεν εκλύουν διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, μπορεί να επιτευχθεί στα μέσα του αιώνα1. Ως τότε βέβαια η εξάρτηση από ορυκτές πηγές ενέργειας θα είναι απαραίτητη. Προτίμηση δίνεται στην χρήση Φυσικού Αερίου (ουσιαστικά ορυκτού μεθανίου) που είναι ολιγότερο ρυπογόνο σε σύγκριση με το πετρέλαιο και τα παράγωγά του.

Βάσει των πιο πάνω, μια ορθολογική προσέγγιση θα ήταν να γίνει προγραμματισμός μέχρι το 2050 με τρόπο που να προνοεί για:

  1. όπου δυνατόν μετάβαση από άλλα ορυκτά καύσιμα σε Φυικό Αέριο(ΦΑ ή LNG – Liquid Natural Gas)
  2. για την σταδιακή μείωση της χρήσης όποιων ορυκτών καυσίμων χρησιμοποιούνται μέχρι μηδενισμό στο 2050
  3. σταδιακή αύξηση χρήσης των ΑΠΕ προς αντιστάθμιση του 2 πιο πάνω

Επομένως,

  • 1 μέχρι και το 2050 θα υπάρχει ζήτηση για ΦΑ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φάνηκε να κινείται προς μιαν τέτοια κατεύθυνση.
    • 1 Δεδομένης της εξάρτησής της από το Ρωσικό ΦΑ είναι λογικό – υποθέτοντας ότι επιζητεί την απαλλαγή από αυτήν την εξάρτησή – να στραφεί προς εναλλακτικές πηγές ΦΑ. Καθώς επίσης και στις ΑΠΕ.
    • 2 Υποθέτοντας μάλιστα μιαν όσο το δυνατό λιγότερη εχθρική προς το περιβάλλον λύση, θα προτιμούσε το ΦΑ από την ΜΑ ή/και Ανατολική Μεσόγειο παρά το LNG από τις ΗΠΑ το οποίο λαμβάνεται με την μέθοδο του fracking shale rock, δηλαδή από σχιστόλιθους. Μέθοδος η οποία καταστρέφει την ποιότητα των υδάτινων πόρων και του αέρα στις περιοχές που διεξάγεται και επιπλέον χρειάζεται ποικίλες πρώτες ύλες προς συμπλήρωση της διαδικασίας εξαγωγής ΦΑ.
  • 2 Η διέλευση αγωγών ΦΑ από την Τουρκία δέν θα έπρεπε να προτιμείται λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης στο Τουρκικό καθεστώς.
  • 3 Η γεωγραφική θέση της Κύπρου και οι καιρικές της συνθήκες ευνοούν την χρήση της ηλιακής ενέργειας.
    • 1 Κάτι που γίνεται εδώ και δεκαετίες σε σημαντικό βαθμό όσον αφορά την θέρμανση νερού για οικιακές και άλλες χρήσεις.
    • 2 Που δυστυχώς όμως, δεν αξιοποιείται ικανοποιητικά προς την παραγωγή ηλεκτρισμού.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω,

  • 4 η παροχή ΦΑ από την Ανατολική Μεσόγειο στην Δυτική Ευρώπη θα έπρεπε να είναι πρώτιστης σημασίας για μας. Θα ήταν προς το συμφέρον και της Δυτικής Ευρώπης και ημών, ιδιαίτερα αν αποφεύγετο η διέλευση των αγωγών από την Τουρκία.
    • 1 Συμπερασματικά, ο EastMed έχει για μας γεωστρατηγική σημασία: αντί η υπόλοιπη ΕΕ να εξαρτάται από τις διαθέσεις της Τουρκίας και της Ρωσίας θα μπορούσε να βασιστεί σε μας. Να κρατούμε εμείς τα κλειδιά των ροών ΦΑ αντί η Τουρκία και η εξάρτηση από την Ρωσία να μειωθεί.
    • 2 Εναλλακτικά βέβαια, άλλη μέθοδος θα ήταν η χρήση τερματικού σταθμού όπου να αποθηκεύεται το ΦΑ ως LNG και να μεταφέρεται με πλοία/ντεπόζιτα στην Δυτική Ευρώπη και αλλού.
    • 3 Και να μην ξεχνάμε την χρήση ΦΑ για την δική μας παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή/και άλλες τοπικές εφαρμογές.
  • 5 Το πιο σημαντικό όμως, θα ήταν ο σχεδιασμός της χρήσης των ΑΠΕ και ιδιαίτερα της ηλιακής ενέργειας, έτσι ώστε μέχρι το 2050 να μην μας χρειάζεται ούτε το ΦΑ.
    • 1 Αντί αυτού δόθηκε έμφαση στην χρήση των τεράστιων ανεμογεννήτριες. Κάτι που δεν ενδείκνυται για την Κύπρο. Αυτές οι ανεμογεννήτριες είναι κατάλληλες για περιοχές όπου επικρατούν δυνατοί άνεμοι (πάνω από 10m/s που είναι η ταχύτητα στην οποία ουσιαστικά ενεργοποιούνται2) για μεγάλα χρονικά διαστήματα ανά εικοσιτετράωρο και σε όλες τις εποχές.
      • 1.1 Τέτοιες συνθήκες δεν υπάρχουν στην Κύπρο και είναι κρίμα που δαπανήθηκαν τόσο μεγάλα κεφάλαια γι αυτόν τον σκοπό.
      • 1.2 Σε αντίθεση, έχουμε τις ιδανικότερες συνθήκες στην Ευρώπη για χρήση φωτοβολταϊκών πλαισίων
      • 1.3 Μια πιο ορθολογική χρήση της Αιολικής ενέργειας θα ήταν με μικρότερες ανεμογεννήτριες  οι οποίες να ενεργοποιούνται σε ταχύτητες κάτω των 10m/s και που να εγκαταστείνονται κοντά στους χρήστες.

Προφανώς, οι ΗΠΑ έστειλαν εκείνο το άτυπο χαρτί για την μη στήριξη του EastMed βάσει δυο κριτηρίων: να κρατήσουν την πόρτα ανοικτή για καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία ώστε να μειωθεί η “ερωτοτροπία” της με την Ρωσία και την πιθανότητα εξαγωγής δικού τους LNG στην Δυτική Ευρώπη. Αντί λοιπόν να βιαστούμε να γράψουμε τον επικήδειο του EastMed, ας δούμε τι μπορεί να επιφέρει μια βολιδοσκόπηση της ΕΕ για το θέμα.

 

*Φοίβος Γ. Σπάρος
Φυσικός Μηχανικός