Η Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζη δήλωσε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού ότι η ίδια είχε ενημερώσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη ότι η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα (ΣΚΤ) δεν πήγαινε καλά και ότι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) φαινόταν ότι θα έπαιρνε μέτρα.
Ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής Γεώργιος Αρέστη ανέφερε ότι αναλόγως με τις αναφορές που θα γίνουν για το πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας, υπάρχει το ενδεχόμενο η Επιτροπή να αποφασίσει να τον καλέσει να καταθέσει, αν και ο ίδιος ελπίζει ότι δεν θα χρειαστεί.
Η κ. Γιωρκάτζη, η οποία κατέθεσε σήμερα για δεύτερη ημέρα ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, εξέφρασε την άποψη ότι ο Συνεργατισμός θα μπορούσε να τα είχε σωθεί αν είχαν διατεθεί περισσότερα κονδύλια για τη διάσωσή του, άποψη που είχε εκφράσει η Κεντρική με επιστολή της. Είπε επίσης ότι η ίδια πρότεινε προς τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές την παύση των μελών της Επιτροπείας της ΣΚΤ. Ανέφερε ακόμη ότι ο SSM δεν ανέμενε να γίνουν θαύματα, αλλά ήθελε να δει ότι γίνονταν κάποιες ενέργειες για αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Ενημέρωση Προέδρου με επιστολές και σε συναντήσεις
Απαντώντας σε ερωτήσεις ως προς τα μέτρα που λάμβανε η Κεντρική Τράπεζα για την αδράνεια που επικρατούσε στην ΣΚΤ έθεσε το ερώτημα «οι επιστολές μας δεν έλεγαν ότι ‘είσαστε αδρανείς και κινείστε με βραδύτητα’»;
Τι έπρεπε να κάνουμε, είπε, πέραν από το να πηγαίνουμε στον ίδιο τον οργανισμό με συνεχείς επιστολές να υποδεικνύουμε, να κάνουμε συναντήσεις με τον Υπουργό Οικονομικών, να συνεννοούμαστε με τον κ. (Διονύση) Διονυσίου, να πηγαίνουμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με επιστολές, να έχουμε συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ερωτηθείσα πότε είχε για πρώτη φορά συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά την οποία συζήτησαν το θέμα, είπε ότι εξ’ όσων θυμάται το 2016.
Ανέφερε ότι «οι ανησυχίες μας ήταν ότι η τράπεζα δεν πήγαινε καλά, ο SSM φαινόταν ότι θα έπαιρνε μέτρα», χωρίς ωστόσο να μπορεί να μπει σε λεπτομέρειες. Με αυτά που έγιναν αποφύγαμε ακόμη και χειρότερα, σημείωσε, προσθέτοντας ότι υπήρχαν και χειρότερα και πήγαμε να ενημερώσουμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η κ. Γιωρκάτζη διευκρίνισε παράλληλα, μετά από σύντομο διάλειμμα, ότι η αναφορά της «γίνεται για σκοπούς της αλήθειας και μόνο της αλήθειας».
Σύμφωνα με το ημερολόγιο της για το 2018, παραδόθηκαν δύο επιστολές στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και έγιναν πέντε συναντήσεις (19/1/2018 και 09/2/2018, 14/3/2018, 15/3/2018, 22/6/2018) για το ζήτημα του Συνεργατισμού. Επιφυλάχθηκε να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής οποιαδήποτε άλλα στοιχεία έχει για συναντήσεις ή αλληλογραφία που είχε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας νωρίτερα. Η κ. Γιωρκάτζη αναμένεται να καταθέσει εκ νέου ενώπιον της Επιτροπής την Τρίτη 20 Νοεμβρίου, στις 0900.
Αυτές οι συναντήσεις έγιναν η πρώτη με πρωτοβουλία δική μου για να τον ενημερώσω για την κατάσταση, για να έχει υπόψη του τι συμβαίνει με το δεύτερο μεγαλύτερο τραπεζικό ίδρυμα, είπε. Αλλά, πρόσθεσε, ο Πρόεδρος ανησύχησε πάρα πολύ και ακολούθησαν εκτενείς συναντήσεις, μέσα σε ένα πολύ μικρό διάστημα.
Υπήρχαν κίνδυνοι για να ληφθούν μέτρα πολύ χειρότερα από το εξωτερικό και ναι μεν είχε τελειώσει (ο Συνεργατισμός) αλλά δεν είχε πεθάνει, ανέφερε η κ. Γιωρκάτζη απαντώντας σε σχόλιο από την έδρα ότι από τον Μάρτιο είχε ήδη διαφανεί το τέλος του Συνεργατισμού.
Με πιο μεγάλη στήριξη μπορούσε να είχε σωθεί ο Συνεργατισμός
Απαντώντας σε ερώτηση η κ. Γιωρκάτζη είπε ότι και όταν δόθηκε η στήριξη του €1,5 δισεκατ. και των €175 εκατ. μεταγενέστερα «η θέση και της Κεντρικής Τράπεζας ήταν ‘βάλτε περισσότερα γιατί δεν θα επαρκέσουν τα ποσά που βάζετε’». Σύμφωνα με την ίδια «ήταν αμέλεια μας το γεγονός ότι είχαμε χρήματα τα οποία τιμολογούνταν σε πολύ χαμηλά επιτόκια, τα είχαμε εκεί και τα επιστρέψαμε πίσω».
Σε άλλη ερώτηση απάντησε ότι «τελικά, φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετό, εξ’ ου και ο Κύπριος πολίτης θα πληρώσει ως φορολογούμενος πολύ περισσότερα από το €1,5 δισεκατ. αν γινόταν €2 δισεκατ. ή από τα €175 εκατ. αν γίνονταν €400 εκατ. Μπορούσε να σωθεί».
Σε ερώτηση πού έγινε το λάθος απάντησε στο ότι «θέλαμε να διασώσουμε με λιγότερα χρήματα». Ερωτηθείσα αν το είχε υποδείξει αυτό, είπε ότι το έπραξε «σε μια επιστολή την οποία χαρακτήρισα τραγική, δραματική μάλιστα».
Πρότεινα την παύση των μελών της Επιτροπείας
Απαντώντας σε ερώτηση αν στο πλαίσιο μιας ειλικρινούς κριτικής των πραγμάτων θεωρεί ότι άργησε να θέσει πιο αυστηρές απαιτήσεις η Διοικήτρια της Κεντρικής είπε ότι «έχετε δίκαιο, ότι καθυστερήσαμε, θα έπρεπε να είχαμε ενεργήσει νωρίτερα».
Αλλά, πρόσθεσε, είχαμε και εμείς την κρυφή ελπίδα ότι με ενέργειες που θα έκανε ο Συνεργατισμός θα έδειχνε στον SSM ότι κινούνταν τα πράγματα. Σύμφωνα με την ίδια, ο SSM ήξερε ότι δεν μπορούσαν να γίνουν θαύματα. Αυτό που ήθελε, ήταν να γίνουν μερικές ενέργειες προς διόρθωση του ζητήματος των ΜΕΔ. Και μας το έλεγαν, σημείωσε η κ. Γιωρκάτζη, «ότι δεν περιμένουμε θαύματα».
Η Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας και κατά τη χθεσινή και τη σημερινή της κατάθεση ενώπιον της Επιτροπής ανέφερε κατ’ επανάληψην ότι επόπτης της ΣΚΤ δεν ήταν η ίδια η Κεντρική Τράπεζα αλλά ο SSΜ. Σε ερωτήσεις για το ζήτημα ανησυχιών που ήγειρε ο SSM για το ζήτημα της εταιρικής διακυβέρνησης, είπε ότι «έπρεπε ο επόπτης αφού είχε τόσες ανησυχίες για την εταιρική διακυβέρνηση να πει ‘να παυθούν τα μέλη’».
Πρόσθεσε ότι «εγώ προσωπικά το εισηγήθηκα στην Πρόεδρο», χωρίς να μπορεί να προχωρήσει σε περαιτέρω λεπτομέρειες. Σε επιπρόσθετη ερώτηση επ’ αυτού είπε ότι «υπήρχε δισταγμός στο να ληφθεί τόσο δραστικό μέτρο».
Η επιστολή Χούρικαν προς τον SSM
Στην αρχή της σημερινής της κατάθεσης η κ. Γιωρκάτζη κατέθεσε και επιστολή του Διευθύνοντος Σύμβουλου της Τράπεζας Κύπρου Τζον Χούρικαν προς τον SSΜ με κοινοποίηση προς την ίδια στις 21/9/2015 αναφορικά με τον Νικόλα Χατζηγιάννη.
«Οι φήμες μέσα στην τράπεζα μιλούν για παρεμβάσεις προς τον κ. Χούρικαν», είπε η Διοικήτρια της Κεντρικής, προσθέτοντας όμως ότι «δεν ξέρω ονόματα κ. Πρόεδρε. Πολιτικές παρεμβάσεις».
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Γεώργιο Αρέστη, το περιεχόμενο αυτής της επιστολής συγκρούεται με το περιεχόμενο της επιστολής την οποία απέστειλε η Τράπεζα Κύπρου στην Επιτροπή.
Έχουμε γράψει στην Τράπεζα Κύπρου και έχουμε απάντηση για τις δύο πειθαρχικές υποθέσεις, είπε. Για τη δεύτερη, πρόσθεσε, μας λένε ότι προχωρούσε η πειθαρχική διαδικασία για το πλέον σοβαρό, θα το έλεγα, τραπεζικό αδίκημα, το ότι επέτρεψε να πληρωθούν επιταγές ενώ είχε απαγόρευση από την Κεντρική Τράπεζα, ότι ξεκίνησε η διαδικασία και ότι ο κ. Χατζηγιάννης στην πορεία της διαδικασίας παραδέχθηκε τη διάπραξη.
Ο κ. Αρέστη συνέχισε λέγοντας ότι δεν του επιβλήθηκε ποινή γιατί στο μεταξύ πήρε το σχέδιο εθελούσιας εξόδου από την τράπεζα και αποχώρησε, αλλά μας γράφουν ότι αποφασίστηκε αυτά τα στοιχεία να κατατεθούν στο φάκελο του. Επομένως τα θεωρούσαν σοβαρά. «Άλλα λέει στην επιστολή του ο κ. Χούρικαν τώρα», πρόσθεσε.
Ακραία σενάρια και ανησυχίες για ‘bank run’
Το μέλος της Επιτροπής Γιώργος Γεωργίου σε ερώτησή του προς την κ. Γιωρκάτζη αναφέρθηκε σε επιστολή της ίδιας αρχές Φεβρουαρίου προς τον Υπουργό Οικονομικών προτού τελειώσει ακόμη ο επιτόπιος έλεγχος του SSM στην οποία αναφέρεται στη λήψη μέτρων εξυγίανσης και κάνει μια υπόθεση ότι τα ΜΕΔ μπορούν να κοστολογηθούν στο 10%, τα εξυπηρετούμενα δάνεια στο 90%, ότι αυτό θα δημιουργήσει μια ζημιά €3,5 δις στη ΣΚΤ και ένα πιθανό κούρεμα €2,3 δισεκατ. και άρα θα διαγραφεί ολόκληρο το μετοχικό κεφάλαιο και ότι οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν διορίσει ελεγκτικό οίκο για προκαταρκτική αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων της ΣΚΤ.
Το ερώτημα, πρόσθεσε, είναι αν υπήρχε αυτή η σκέψη και υλοποιείτο και δεν βρισκόταν αγοραστής για το καλό κομμάτι της Συνεργατικής αυτό δεν θα διακινδύνευε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα;
«H μεγάλη δική μας έγνοια ήταν ακριβώς η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η μη διαταραχή της», απάντησε η κ. Γιωρκάτζη, προσθέτοντας ότι «ειδικά όταν άρχισαν οι εκροές στη ΣΚΤ είχαμε ανησυχήσει πάρα πολύ για το ότι αυτό θα μπορούσε να μεταδοθεί και στις άλλες τράπεζες» και επέλθει ένα ‘bank run’ (μαζική εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες).
Σε ερώτηση αν η ίδια θεωρεί ότι εξυπηρετούνταν άλλοι σκοποί με την κατάρρευση του Συνεργατισμού, όπως η ενδυνάμωση άλλης τράπεζας απάντησε ότι η ίδια δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη επειδή της φαίνεται αδιανόητη.
