Mε την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη, (14 Νοεμβρίου) ο   Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου απέστειλε  στην ηλεκτρονική εφημερίδα μας το πιο κάτω άρθρο με θέμα «Διαβήτης και πρόγευμα».

Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα που παίρνουμε μετά από πολύωρη νηστεία (μέχρι και τις 12 ώρες). Για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη είναι απαραίτητο καθημερινά, ανεξάρτητα από το είδος της θεραπείας. Το πρωινό είναι εκείνο το γεύμα που διακόπτει την περίοδο νηστείας ή διαφορετικά την περίοδο μη αποδοχής φαγητού. Το πρωινό είναι το γεύμα που προσφέρει στο σώμα και στον εγκέφαλο την απαραίτητη ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, μετά την περίοδο του ύπνου, κατά τη διάρκεια του οποίου ο οργανισμός συνεχίζει να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη του αίματος ως καύσιμο για τις διαδικασίες συνεχίζονται και στον ύπνο. Έτσι, είναι το γεύμα που στόχο έχει να ρυθμίσει καλύτερα τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος και να ενεργοποιήσει τις καύσεις του σώματος, μετά από την πτώση του μεταβολικού ρυθμού κατά της διάρκεια του ύπνου.

Η έλλειψη του πρωινου σε άτομα τύπου 1 Διαβήτη θα οδηγήσει σε υπογλυκαιμικές κρίσεις και αδυναμία ρύθμισης του διαβήτη.

Τι γίνεται με το πρόγευμα στην Κύπρο

 Σύμφωνα με την Επιδημιολογική έρευνα του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου (2005-2009) με θέμα «το ποσοστό της παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος βάρους στην Κύπρο και διαπίστωση των διατροφικών συνηθειών του Κύπριου πολίτη» μόνο το 24,2% λαμβάνουν πρωινό, το 11,1% λαμβάνουν δεκατιανό ενώ το ποσοστό 3,7% δεν λαμβάνει κανένα από τα δύο (Andreou et al, 2012).

Επιπρόσθετα σύμφωνα με την πιλοτική έρευνα για τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών του Δημοτικού Σχολείου (2012) από τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου έδειξε ότι το 79% των παιδιών τρώνε πρωινό ενώ το 21% δεν τρώνε (η έρευνα συνεχίζεται).

Παιδιά ηλικίας δημοτικού έδειξαν να έχουν μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας ή υπερβάλλοντος βάρους ή και περίμετρο μέσης όταν δε κατανάλωναν πρόγευμα συγκριτικά με παιδιά που λάμβανα πρόγευμα (Papoutsou et al, 2014). Παιδιά στη Κύπρο που παίρνουν πρωινό τακτικά φαίνεται να ακολουθούν περισσότερο το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής και έχουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις Fe ορού και χαμηλότερες μετρήσεις όσο αφορά ΔΜΣ, Περιφέρεια μέσης, ποσοστό λίπους σώματος (κατά λιγότερο 14%) και γλυκόζη νηστείας, σε σύγκριση με παιδιά που παραλείπουν το πρωινό (Lazarou C, 2014).

Γιατί ναι στο πρόγευμα σε σχέση με τον Διαβήτη

 Το πρωινό γεύμα μας προστατεύει από την αύξηση βάρους και βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου και στην ισορροπημένη διατροφή.

• Η συστηματική λήψη πρωινού φαίνεται ακόμη και να προστατεύει από τον σακχαρώδη διαβήτη σε κλινικές μελέτες.
• Το πρωινό γεύμα βελτιώνει και τη νοητική λειτουργία.
• Για το άτομο με διαβήτη αν δεν φάει πρωινό, κατά τη διάρκεια της ημέρας θα νιώθει πεινασμένος και αδύναμος.
• Η παράλειψη τροφής για πολλές ώρες οδηγεί σε αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και σε ακόμα υψηλότερο σάκχαρο μετά από το επόμενο γεύμα.
• Στα άτομα με διαβήτη που λαμβάνουν φάρμακα/ινσουλινη για το σάκχαρο, η αποχή από το πρωινό αυξάνει τον κίνδυνο για υπογλυκαιμία κατά τη διάρκεια της ημέρας που να την διαδεχτεί υπεργλυκαιμία λόγω της επακόλουθης υπερκατανάλωσης τροφής.
• Η ρύθμισή του σακχάρου είναι πολύ πιο αποτελεσματική όταν οι υδατάνθρακες είναι κατανεμημένοι σε γεύματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
• Η δραστηριότητα των περισσότερων ατόμων είναι πιο έντονη τις πρωινές ώρες. Ο οργανισμός χρειάζεται ενέργεια για να κάψει θερμίδες και την ενέργεια αυτή την παίρνει από το φαγητό. Η υπερβολική κατανάλωση τροφής το βράδυ όπου δεν υπάρχει ενεργειακή δαπάνη μπορεί να συμβάλει και αποθηκεύσει των επιπλέον θερμίδων σε  μορφή λίπους.

Για τα άτομα με διαβήτη, η διατροφή είναι υψηστης σημασίας στη σωστή αντιμετώπιση του αυξημένου σακχάρου. Η καθημερινή λήψη πρωινού είναι ιδιαίτερα σημαντική. Τα άτομα με διαβήτη μπορεί να θεωρούν ότι τρώγοντας λιγότερα γεύματα θα πετύχουν καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου τους. Ακόμα, λανθασμένα πιστεύουν ότι αν το σάκχαρό τους είναι υψηλό το πρωί, λόγω της φυσιολογικής έκκρισης των ορμονών του στρες που προκαλούν πρωινή υπεργλυκαιμία πως δεν πρέπει να φάνε «τίποτα» για να μειωθεί η γλυκόζη ορρού.

Η αποφυγή του πρωινού, ιδιαίτερα από άτομο που ρυθμίζει το σάκχαρό του μόνο με διατροφή, κατά τη διάρκεια της ημέρας θα νιώθει πεινασμένος και αδύναμος και είναι πολύ πιθανό να καταλήξει να φάει κάτι γρήγορο για να ικανοποιήσει την πείνα του.

Τι είδους πρωινό πρέπει να τρώμε;

Το πρωινό είναι μεν σημαντικό και τονίζεται η προσοχή στην επιλογή του.

Το σωστό πρωινό μπορεί να καθορίσει την ρύθμιση του σακχάρου την υπόλοιπη ημέρα. Δεν είναι όλα τα είδη τροφών κατάλληλα για κατανάλωση το πρωί. Ο συνδυασμός υδατανθράκων χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη με πολλές φυτικές ίνες (προϊόντα ολικής άλεσης χωρίς ζάχαρη, μήλα, φράουλες) μαζί με πρωτεΐνη με χαμηλά λιπαρά (γαλακτοκομικά προϊόντα) είναι ο ιδανικός συνδυασμός. Η κατανάλωση πρωτεΐνης σε συνδυασμό με τους σύνθετους υδατάνθρακες το πρωί μειώνει την παραγωγή ορμονών που ελέγχουν την πείνα και οδηγεί σε λιγότερη πρόσληψη τροφής. Οι τροφές αυτές διασπώνται αργά, δεν προκαλούν ιδιαίτερη αύξηση στο σάκχαρο και την ινσουλίνη και προστατεύουν από υπερφαγια την υπόλοιπη ημέρα. Το αντίθετο θα συμβεί αν καταναλώσει κανείς πρωινό με υδατάνθρακες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (δημητριακά με ζάχαρη, κέικ, γλυκά αρτοπαρασκευάσματα, λευκό ψωμί), που απορροφώνται γρήγορα, προκαλούν υπεργλυκαιμία, αντιδραστική υπογλυκαιμία μετά το φαγητό και μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα πείνας και μη ισορροπημένη διατροφή την υπόλοιπη ημέρα.

Παραδειγματικό Πρόγευμα

• Μούσλι ή ολικής άλεσης δημητριακά όπως σιτάρι, βρώμη, σίκαλη με,
• Φρούτα με,
• Γάλα, γιαούρτι με περιορισμένα λιπαρά, ή αυγό, ή τυρί χαμηλό σε λιπαρά (υπάρχουν και τα παραδοσιακά με χαμηλά σε λιπαρά πχ. χαλούμι και αναρή).

Συζητήστε με τον διαιτολόγο σας ποιο πρωινό είναι το καταλληλότερο με την σωστή ποιότητα και ποσότητα για εσάς ανάλογα με τον τρόπο ζωής σας και την θεραπευτική αγωγή που ακολουθείτε για την διαβήτη.

Δείτε πιο κάτω συνοπτικά τα διατροφικά στοιχειά για την αντιμετώπιση του διαβήτη:

Πηγή : ADA (2008) Diabetes Care, vol: 31 (1)

Μερικές τιμές που πρέπει να θυμόμαστε:

Διαταραγμένη γλυκόζη πλάσματος νηστείας (IFG):

• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥110 & <126mg/dl (≥6,1 & <6,9mmol/l)

Διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης (IGT):

• Γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά τη χορήγηση 75g γλυκόζης ≥140 & <200mg/dl (≥ 7,8 & <11,1mmol/l)

Προσπαθείτε να έχετε λιγότερο από 3 παράγοντες κινδύνου για καλύτερη αντιμετώπιση του διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου και καρδιακών προβλημάτων!