Του Κυριάκου Κυριάκου
Είναι οξύμωρο στο νησί όπου γεννήθηκε η Θεά της ομορφιάς και του έρωτα η γονιμότητα να γίνεται υποτονική και η γήρανση να υπερνικά την νεότητα! Είναι τραγικό σε ένα τόπο που αγωνίζεται για εθνική επιβίωση να λιγοστεύουν τα παιδιά στα νηπιαγωγεία και στα σχολεία και την ίδια ώρα να εντοπίζεται δισταγμός ή και άρνηση των ενηλίκων να γεννήσουν, να αυξήσουν και να ανανεώσουν την ζωή των κατοίκων του. Είναι απογοητευτικό και άκρως ανησυχητικό, η Κύπρος βάσει διεθνών ερευνών να ανακηρύσσεται παγκόσμια πρωταθλήτρια στην υπογεννητικότητα και να έχει το χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων ανά γυναίκα από τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ίδια ώρα που γίνεται ανόητη προσπάθεια να παρουσιαζόμαστε ως χώρα κοινωνικής ευημερίας και οικονομικής επαγγελίας!
Τα παιδιά είναι εγγύηση για τη αιωνιότητα της ζωής, λέει ένα γνωμικό. Όπου γεννιούνται παιδιά και μεγαλώνει ο κύκλος της ζωής εκεί υπάρχει προοπτική και μέλλον. Στην Κύπρο όμως τα πράγματα φαίνεται να λειτουργούν αντίστροφα. Οι στατιστικές δείχνουν μια σταθερή μείωση των γεννήσεων χρόνο με το χρόνο χωρίς να υπάρχει στον ορίζοντα οποιαδήποτε ένδειξη αναχαίτισης αυτής της τάσης. Είναι ενδεικτικό βάσει επίσημων στοιχείων ότι ενώ το 2012 γεννήθηκαν 10,161 παιδιά, το 2016 ο αριθμός τους ήταν μόλις 9,455 που ισοδυναμεί με μείωση 7%! Ο δείκτης γονιμότητα για τον ελληνοκυπριακό πληθυσμό είναι ακόμη πιο ανησυχητικός καθότι στις στατιστικές περιλαμβάνονται και οι γεννήσεις πολιτικών προσφύγων, οι οποίοι είναι γνωστό ότι με πολύ μεγαλύτερη ευκολία τεκνοποιούν.
Η σταδιακή μείωση των γεννήσεων στην Κύπρο δεν είναι τυχαία, ούτε αναίτια. Είναι προφανώς άρρηκτα συνδεδεμένη και με το εθνικό, αλλά και με το κοινωνικό –οικονομικό γίγνεσθαι των τελευταίων δεκαετιών. Ένα μεγάλο μέρος της γενιάς από την οποία η κοινωνία μας αναμένει να ανανεώσει ως θα έπρεπε με πολλά παιδιά τον πληθυσμό του τόπου μας έχει εγκλωβιστεί (την έχουμε εγκλωβίσει) σε ένα σωρό σοβαρά προβλήματα! Είναι η γενιά των 500 ευρώ. Είναι η γενιά των πτυχίων και των κορνιζαρισμένων στον τοίχο μεταπτυχιακών διπλωμάτων! Είναι η γενιά την οποία μορφώσαμε για να πάρει την κοινωνία ένα βήμα πιο μπροστά, όμως δηλώνει άνεργη ή εργάζεται με εξευτελιστικούς όρους, απλώς για την καθημερινή επιβίωση. Είναι η γενιά που αν δεν έχει γονέα, γιαγιά ή παππού να προσφέρουν γενναιόδωρα το χαρτζιλίκι τους- και όχι μόνο- κάποια παιδιά ούτε κατά διάνοια δύνανται να έχουν στέγη ή άλλα στοιχειώδη αγαθά προς το ζην! Είναι η γενιά που ονειρεύτηκε ένα κόσμο πιο ρομαντικό και προσγειώθηκε ανώμαλα, μαθαίνοντας πως αν δεν έχεις μπάρμπα στη Κορώνη, δεν μπορείς να διευθετήσεις τη ζωή σου με την αξία σου σε τούτο το τόπο που δεν σε θέλει και σε αναγκάζει να ξενιτευτείς! Είναι η γενιά που μεγάλωσε μέσα στη μόνιμη αβεβαιότητα της μοιρασμένης μας πατρίδας και των συνεχών απειλών για διχοτόμηση και βίωσε παράλληλα τις δραματικές επιπτώσεις καθώς και την ατιμωρησία κρίσεων, όπως αυτή του Χρηματιστηρίου, της λεηλασίας και του σκανδαλώδους κλεισίματος της Λαϊκής Τράπεζας, του κουρέματος των καταθέσεων από τις μεγάλες τράπεζες, της φούσκας και του ξεφουσκώματος των ακινήτων, του ξεπουλήματος του Συνεργατισμού, των τόσων και τόσων αχρειοτήτων που στιγμάτισαν τη ζωή του δύσμοιρου τόπου μας.
Είναι πολλές οι αιτίες και τα αιτιατά που δημιουργούν αρνητικές προϋποθέσεις, παρεμποδίζοντας την ενθάρρυνση της γεννητικότητας. Για να μπορέσεις να κάνεις οικογένεια και παιδιά είναι απαραίτητο να νιώθεις ασφάλεια, να αισθάνεσαι στέρεο το έδαφος κάτω από τα πόδια σου και εμπιστοσύνη προς το μέλλον και τις προοπτικές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που χώρες με ψηλό δείκτη ευημερίας στην Ευρώπη, όπως η Σουηδία, η Νορβηγία, η Δανία και άλλες έχουν ψηλό δείκτη γεννητικότητας, ενώ σε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όπως η Βουλγαρία και η Ελλάδα η υπογεννητικότητα επίσης φθίνει ανησυχητικά.
Για να αναχαιτιστεί η γήρανση του πληθυσμού και να αυξηθούν οι γεννήσεις είναι ανάγκη να γίνουν ριζικές αλλαγές σε πολλά επίπεδα. Πρωτίστως όμως πρέπει να γίνουν παραδοχές λαθών και αδυναμιών και να υπάρξει ουσιαστική διαφοροποίηση στις νοοτροπίες , στο τρόπο σκέψης και αντιμετώπισης των πολιτών από την Εξουσία και την Πολιτεία. Η νεολαία πρέπει να μπει στο επίκεντρο να γίνει πρωταγωνιστής όχι κομπάρσος.
Είναι απαραίτητο να ιδωθεί ο πολίτης και οι ανάγκες του μέσα από ένα πιο ειλικρινές δημοκρατικό πρίσμα, να στηριχθούν τα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας και να αφεθούν στην άκρη οι πολιτικοί ακροβατισμοί, οι λαϊκισμοί που δημιουργούν εφέ για πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, όμως επί της ουσίας είναι μακροπρόθεσμα αντιπαραγωγικές και επιβλαβείς πρακτικές. Ο πολίτης για να μπορέσει να επιτελέσει το ρόλο του στην κοινωνία, για να γίνει χρήσιμος, να κάνει οικογένεια και να γεννήσει παιδιά με σωστά εφόδια χρειάζεται να βλέπει την κοινωνία και τον εαυτό του ως μέλος της να προκόβει, να παράγει έργο ουσίας και όχι να ακούει λόγια, ισοδύναμα με ακάλυπτες επιταγές.
Για την ημικατεχόμενη Κύπρο η αύξηση των γεννήσεων είναι θέμα επιβίωσης. Οι λόγοι είναι πασιφανείς. Ας υπάρξει ένας προβληματισμός και κυρίως ας γίνουν οι σωστές ενέργειες για να κερδίσουμε, πριν είναι αργά, αυτό το δύσκολο στοίχημα.
