H Kύπρος μετά την κάλπη

H επόμενη μέρα, η οδυνηρή πραγματικότητα και οι προκλήσεις

 

????????????????????????????????????

Γράφει η Ανδρούλα Γκιούρωφ

Δύο μόλις βδομάδες μας χωρίζουν από την τελική ετυμηγορία του λαού και τη βούληση του να δώσει σε εναν εκ των υποψηφίων προέδρων τη «νικώσα ψήφο» για να διαχειριστεί το μέλλον του λαού και του τόπου για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Κορυφαία ζητήματα στην προεκλογική ατζέντα παραμένουν ασφαλώς το εθνικό ζήτημα, η οικονομία και οι εξελίξεις για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επι τάπητος βρίσκεται και μια πλειάδα κοινωνικών ζητημάτων που ταλανίζουν το λαό τα τελευταία πέντε ή και περισσότερα χρόνια.Κούρεμα καταθέσεων, Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ), υγεία , ανεργία, παιδεία, διαφθορά , σκάνδαλα, μειωμένες συντάξεις, κουρεμένοι μισθοί και εργατικά ωφελήματα τα οποία συρρικνώθηκαν ή καταργήθηκαν από το 2012 μετά την επέλαση της τρόικας.

Ο «χορός» των υποσχέσεων θα τερματισθεί, ευχόμαστε αισίως, την δεύτερη Κυριακή των εκλογών στις 4 του Φλεβάρη.Τότε η ευφορία ή και η ευκολία να ρίχνουν «μπαλωθιές» οι υποψήφιοι και να πλειοδοτούν ποιός θα δώσει τα περισσότερα και ποιός είναι ικανός να αρπάξει «τον ταύρο από τα κέρατα» για να αναχαιτίσει τις αυξανόμενες ορέξεις και παράνομες διεκδικήσεις της Τουρκίας, θα τερματισθεί.Η επιστροφή στην οδυνηρή πραγματικότητα και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων είναι αναπόφευκτη. Θα αποδείξει ακόμα τη συνέπεια και αξιοπιστία ενός εκάστου, όχι μόνο των διεκδικητών του προεδρικού θώκου αλλά και των κομματικών ταγών των επιτελείων τους που ανέβασαν τον πήχυ με εξωπραγματικές και μη ρεαλιστικές λύσεις.Αλλωστε οι θέσεις που θα διατυπώσουν στις επιτροπές της Βουλής θα είναι τα πρώτα «τεστ αντοχής» και αξιοπιστίας.

Κυπριακό υποχωρήσεις και νέες διεκδικήσεις

Σε σχέση με το μείζον εθνικό ζήτημα, το Κυπριακό, το οποίο εξ ορισμού είναι και υπαρξιακό θέμα, εκείνος που θα εκλεγεί Πρόεδρος θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις εκκρεμότητες που άφησε πίσω της η αποτυχία της διάσκεψης στο Κραν Μοντανά. Ηδη η ειδική αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ στην Κύπρο Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, σε δηλώσεις της την Τετάρτη μετά την ολοκλήρωση της ενημέρωσης των μελών του Σ.Α. για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και τις καλές υπηρεσίες, ανέφερε ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ μετά την ολοκλήρωση των εκλογών θα αναμένει «τις προθέσεις των πλευρών και τις προτάσεις τους, για να δει την επόμενη κίνηση στο Κυπριακό. »
Οπως υπέδειξε: «Τα μέρη συνεχίζουν να είναι σε μια περίοδο προβληματισμού, ως αποτέλεσμα μιας εισήγησης που τους είχε γίνει από τον Γενικό Γραμματέα και ο ΟΗΕ βεβαίως παραμένει έτοιμος να στηρίξει τις πλευρές, αν επιστρέψουν από κοινού σε εμάς και ζητήσουν να τους υποστηρίξουμε στην ανανεωμένη διαδικασία τους, με την προαπαιτούμενη πολιτική βούληση».
»…Θα περιμένει να ακούσει από αυτούς, να δουν τι είναι αυτό που προτείνουν. Διότι βεβαίως πρόκειται για κυπριακή διαδικασία…»

Ετσι μετά τις εκλογές θα διαφανεί κατα πόσο θα ακολουθηθεί το υφιστάμενο πλαίσιο των συνομιλιών.Αν οι συνομιλίες θα ξεκινήσουν απο εκεί που τερματίστηκαν, όπως επιμένουν κινδυνολογώντας οι Μαλάς και ΑΚΕΛ προβάλλοντας τον κίνδυνο της διχοτόμησης.Η επόμενη μέρα θα δείξει κατα πόσο οι προτάσεις –υποχωρήσεις που έχουν κατατεθεί από τον απερχόμενο πρόεδρο (και τους προηγούμενους) θα παραμείνουν στο τραπέζι των συνομιλιών με όρους και προϋποθέσεις ή χωρίς, ή αν θα αποσυρθούν.Θα διαφανεί επίσης και η αξιοπιστία των εντεταλμένων του ΟΗΕ ότι το κυπριακό είναι κυπριακής διαδικασίας και δεν θα είναι αποδέκτες και επιρρεπείς στις πιέσεις των γνωστών ξένων κύκλων που επιδιώκουν λύση- κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με δύο συνιστώντα κράτη διασφαλίζοντας έτσι στο διηνεκές την παρουσία της κατοχικής Τουρκίας στα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Τουρκία δεν είναι πρόθυμη να διαφοροποιήσει τις θέσεις της στα θέματα των εγγυήσεων και της παραμονής στρατευμάτων. Αλλωστε το διαλαλεί με κάθε ευκαιρία.Οι απειλές της Τουρκία ότι θα προχωρήσει με τους τ/κ σε σχέδιο Β’ προφανώς είναι δύσκολο να υλοποιηθούν εξατίας της έκρυθμης κατάστασης στη Συρία όπου άνοιξε νέο μέτωπο εναντίον των Κούρδων στο Αφρίν αλλά και των τεταμένων σχέσεων με τον Ισραήλ για το επίμαχο ζήτημα της Ιερουσαλήμ.Επίσης οι σχέσεις Αγκυρας – Ουάσιγκτον βρίσκονται επι ξυρού ακμής και μόνο μια σπίθα στις ηδη τεταμένες σχέσεις τους μπορεί να πυροδοτήσει μια νέα έντονη αντιπαράθεση με απρόβλεπτες συνέπειες.

Η αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400 και η διαφοροποίηση της στάσης της Μόσχας έναντι των σχέσεων της με την Τουρκία, είναι ένας άλλος παράγοντας που δεν θα πρέπει να αγνοηθεί. Οι προεκλογικές θέσεις ότι η Τουρκία είναι σήμερα απομονωμένη δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα καθότι το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, δεν θέλουν να χάσουν ένα σύμμαχο που πολλές φορές τον χρησιμοποίησαν για να φέρουν σε πέρας τις βρωμοδουλειές τους.

Κάδρο αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων

Από την άλλη δεν θα βρεθεί μόνο στο γήπεδο της Ε/κ πλευράς το μπαλάκι για επανέναρξη των συνομιλιών. Στα κατεχόμενα μετά τις παράνομες εκλογές και την άνοδο της ακροδεξιάς,παρατηρείται δυστοκία στο σχηματισμό ψευδοκυβέρνησης παρά τις σαφείς απειλές της Αγκυρας δια στόματος Τσαβούσογλου.

Επίσης δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο επανάληψης των παράνομων εκλογών τον Ιούνιο ενώ οι φωνές για να υιοθετηθεί και στα κατεχόμενα το προεδρικό σύστημα, παρόμοιο με της Τουρκίας, συνεχώς αυξάνονται.

Μέσα σε αυτό το κάδρο των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων, ο νέος Πρόεδρος θα κληθεί να περπατήσει πάνω σε πυρωμένα καρφιά προκειμένου να διαπραγματευθεί μια λύση που δεν θα απέχει από τις αρχές δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τουλάχιστον αυτά θα αναμένουν οι ψηφοφόροι που θα τον εμπιστευθούν.

Στην φαρέτρα υπάρχουν πολλά όπλα.Φτάνει να τερματισθεί ο κατήφορος των υποχωρήσεων και να βρεθούν κάποιοι να υπενθυμίσουν στους αξιωματούχους των Ην.Εθνών τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας από το οποίο παίρνουν εντολές για τις λεγόμενες καλές τους υπηρεσίες.

Αυτοι που κινδυνολογούν επικαλούμενοι τα συμπεράσματα Γκουτέρες ή τις αναφορές του στην τελευταία έκθεση για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, λέγοντας πως θα πρέπει να τα δεχτούμε είναι καλά να θυμηθούν πως απετράπησαν το 2004 οι δολοπλοκίες του πρώην Γ.Γ. του ΟΗΕ Κ.Ανάν ο οποίος θέλοντας να τιμωρήσει τους Ελληνοκύπριους για το «όχι» στο εκτρωματικό του σχέδιο, προωθούσε ακύρωση των ψηφισμάτων 541 και 550 όπου γίνεται αναφορά στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους και καλείται η δεθνής κοινότητα να μην το αναγνωρίσει. Κανένας ΓΓ. Του ΟΗΕ δεν μπορεί να θεωρείται «ιερή αγελάδα» αν διολισθαίνει από τις διακηρυγμένες αρχές του Διεθνούς Δικαίου  και δεν συμμορφώνεται με τα ψηφίσματα του Οργανισμού στον οποίο είναι επικεφαλής.

 

ΑΟΖ και τουρκικές προκλήσεις

Οι τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες που συνομολόγησε η Κυπριακή Δημοκρατία με γειτονικές χώρες, οι συμφωνίες που έκλεισε με εταιρείες κολοσσούς Αμερικανικών, Ιταλικών, Γαλλικών και άλλων συμφερόντων για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων σε οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ έχουν εξοργήσει την Τουρκία.Οι απειλές ,οι προκλήσεις και παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής είναι καθημερινό φαινόμενο. Ηδη όπως δήλωσε πριν μερικές μέρες ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Αλμπαΐράκ (γαμβρός του Ερντογάν) σύντομα η Τουρκία στέλλει στη Μεσόγειο το πλοίο –γεωτρύπανο Deep Sea Metro 2 για να κάνει γεωτρήσεις .

Το 2018 θα είναι το έτος των προκλήσεων, των μεγάλων ρίσκων όσον αφορά στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και θα διαφανεί πώς θα κινηθούν οι διάφοροι παίκτες με ή χωρίς την Τουρκία να είναι εντός ή εκτός του παιγνιδιού.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί, πως είναι η πρώτη φορά μετά τον Ιανουάριο του 2015 που συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση του Σ.Α. για την ανανέωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ το ζήτημα των υδρογονανθράκων.Οταν ρωτήθηκε σχετικά η ειδική αντιπρόσωπος του ΓΓ κ. Σπέχαρ είπε πως «αναφέρθηκε (στην έκθεση)  εν συντομία εξαιτίας της ανησυχίας ότι η ένταση φαίνεται να αυξάνεται στην Ανατολική Μεσόγειο και γύρω από την Κύπρο και την ΑΟΖ της Κύπρου, σχετικά με την εξερεύνηση των υδρογονανθράκων.» Σύμφωνα με τα λεχθέντα της η αναφορά έγινε « για να προειδοποιήσει το Συμβούλιο γι’ αυτό και το γεγονός ότι φυσικά είναι προς το συμφέρον όλων να κρατηθούν χαμηλά οι εντάσεις.»

Ωστόσο δεν υπάρχει καμιά αναφορά εναντίον των κατα συρροήν και κατ’ εξακολούθησην προκλητικών παραβιάσεων της Τουρκίας.

 

Οικονομία και χρηματοπιστωτικός τομέας σε αναζήτηση λύσεων

Αν το κυπριακό είναι μείζον θέμα ύπαρξης του λαού μας, η οικονομία είναι ζήτημα επιβίωσης του και χωρίς εύρωστη οικονομία το πρώτο ατονεί και αποδυναμώνεται επικίνδυνα.Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) είναι μια βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια της Κυπριακής οικονομίας που αν δεν υπάρξει σύντομα αποπυροδότηση της το αφήγημα πως ξεπεράσθηκαν οι κίνδυνοι για την οικονομία θα καταρρεύσει συμπαρασύροντας τα πάντα.

Ηδη τον περασμένο μήνα το ΔΝΤ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τα κόκκινα δάνεια, διότι έχει παρατηρήσει ότι «η πρόοδος όσον αφορά τη μείωση των ΜΕΔ ήταν χλιαρή και ότι το ιδιωτικό και το δημόσιο χρέος παραμένουν σε υψηλά επίπεδα». Σε δηλώσεις του στο κυπριακό πρακτορείο ειδήσεων ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ για την Κύπρο, Βιντσέντζο Γκούτζο, επισήμανε ότι είναι ξεκάθαρο πως υπάρχει ισχυρή ανάπτυξη, ωστόσο αυτή δεν έχει οδηγήσει στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα περίμενε κάποιος, κάτι που αντανακλά την έλλειψη πειθαρχίας από την πλευρά των οφειλετών. Ως εκ τούτου, το ΔΝΤ τόνισε την ανάγκη να υιοθετήσουν οι τράπεζες φιλόδοξες και αξιόπιστες στρατηγικές, προκειμένου να μειώσουν τον αριθμό των κόκκινων δανείων και το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, που αποτελούσε το 265% συνολικού ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2017. Οπως επισημαίνει το ΔΝΤ, τα κόκκινα δάνεια αντιπροσώπευαν το 45% του συνόλου των δανείων του τραπεζικού τομέα και το 124% του ΑΕΠ έως το δεύτερο τρίμηνο του 2017.

Παρά τον χαμηλό ρυθμό αντιμετώπισης των ΜΕΔ, πρόοδος έχει επιτευχθεί στη μείωση των δανείων που έλαβαν μεγάλες επιχειρήσεις. Ωστόσο στην έκθεση παρατηρείται ότι δάνεια μικρότερης αξίας που έλαβαν νοικοκυριά και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις είναι δύσκολο να ανακτηθούν. Τα δάνεια αυτά αντιπροσωπεύουν το 90% της αξίας του συνόλου των κόκκινων δανείων.

Οι προεκλογικές υπεραπλουστεύσεις για λύση του καυτού αυτού ζητήματος θα σβήσουν την επόμενη μέρα των εκλογών και θα κληθούν όλοι να βρουν λύσεις.Σε αντίθετη περίπτωση οι συνέπειες θα είναι απρόβλεπτες.

Ηδη μέσα στον Μάρτιο θα τεθούν ενώπιον της Βουλής προτάσεις για το χειρισμό του επίμαχου αυτού ζητήματος καθότι η Κύπρος βρίσκεται στις πρώτες θεσεις των χωρών της Ε.Ε. με το μεγαλύτερο ποσοστό στα ΜΕΔ. Σίγουρα δεν είναι μόνο οι κακοί οφειλέτες που φέρουν ευθύνες αλλά και οι Τράπεζες οι οποίες εκχωρούσαν με την πρώτη ευκολία δάνεια χωρίς να εξασφαλιστούν οι εγγυήσεις για την αποπληρωμή τους.Επίσης οι υπερχρεώσεις των τραπεζών είναι ένας άλλος παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί στα υπόψιν.Οσον αφορά στους κατόχους αξιογράφων είναι απαράδεκτο να χωρίζονται σε κατηγορίες «τζογαδόρων» και «παραπλανημένων» . Είναι ένα σοβαρό κοινωνικό ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί με προτάσεις εφικτές μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Δηλαδή αν μία τράπεζα παραπλάνησε μια μεγάλη ομάδα συνανθρώπων μας και το κράτος δέχθηκε να στερηθούν τις καταθέσεις τους είναι δίκαιο; Αν κάποιος στερήσει από το κράτος περιουσιακά στοιχεία θα πάει φυλακή. Αν το κράτος ή μια τράπεζα στερήσει από τον οποιονδήποτε περιουσιακά στοιχεία δεν θα πρέπει να έχει συνέπειες;

Χρηματοπιστωτικός τομέας και τεστ αντοχής

Εντός του 2018 και οι Κυπριακές τράπεζες θα κληθούν να περάσουν από τεστ αντοχής και θα διαφανεί ποιές θα αντέξουν όταν τα ΜΕΔ βρίσκονται σε τόσο επικίνδυνα ύψη.

Στις 17 Νοεμβρίου του 2017, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) ανακοίνωσε το σχέδιο μεθοδολογίας της για τον νέο γύρο των stress tests, στα οποία θα πρέπει να υποβληθούν 49 από τις μεγαλύτερες τράπεζες της ΕΕ εντός του 2018.

Όπως και με τα stress test του 2016, η άσκηση του 2018 θα εξετάσει την αντοχή των τραπεζών σε σενάρια κανονικής και δυσμενούς πορείας οικονομικών μεγεθών σε τριετή ορίζοντα, με βάση μία κοινή μεθοδολογία και προκαθορισμένες μακροοικονομικές παραμέτρους των σεναρίων.

Η θέσπιση, για πρώτη φορά, του International Financial Reporting Standard 9 (IFRS 9), ενός νέου λογιστικού κανόνα που θα εφαρμοσθεί από την 1η Ιανουαρίου 2018, θα κάνει πιο δύσκολα από τα προηγούμενα τα stress test.

Οι νέοι κανόνες απαιτούν από τις τράπεζες να σχηματίζουν μεγαλύτερες προβλέψεις για ζημιές από δάνεια, πριν αυτά γίνουν ληξιπρόθεσμα.
Η μεθοδολογία, σύμφωνα με την ΕΒΑ, καλύπτει όλους τους σχετικούς κινδύνους για τις τράπεζες και, για πρώτη φορά, όπως τονίζει, ενσωματώνει τα λογιστικά πρότυπα IFRS 9. Η άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (τεστ αντοχής) θα ξεκινήσει επισήμως τον Ιανουάριο του 2018 και τα αποτελέσματα θα δημοσιευθούν μέχρι τις 2 Νοεμβρίου 2018.

Οι τράπεζες καλούνται να αντέξουν ένα σύνολο κινδύνων (πιστωτικός κίνδυνος – συμπεριλαμβανομένων των τιτλοποιήσεων – κίνδυνος αγορών και πιστωτικός κίνδυνος αντισυμβαλλομένου, λειτουργικός κίνδυνος – συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου συμπεριφοράς).

Επιπλέον, η ΕΒΑ θα ζητήσει από τις τράπεζες να εφαρμόσουν την επίδραση των σεναρίων στα καθαρά έσοδα από τόκους και να πιέσουν τα κέρδη και τις ζημίες, καθώς και τα κεφάλαια που δεν καλύπτονται από άλλους τύπους κινδύνου.
Ποιές τράπεζες θα αντέξουν και ποιές θα υποχρεωθούν να πάρουν αποφάσεις επιβίωσης τους είναι ένα μεγάλο ερώτημα που ήδη από τώρα προκαλεί διάφορες φήμες και ψιθύρους.

Ανεργία, ευημερία και διεκδικήσεις

Ειναι σχεδόν σίγουρο πως οι προεκλογικές υποσχέσεις και τα «θα» για τη μείωση της ανεργίας ειδικά στους νέους που είναι σε ψηλά επίπεδα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ε.Ε. , οι υποσχέσεις για ικανοποίηση εργατικών διεκδικήσεων, αύξηση των χαμηλών συντάξεων και επιδομάτων για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού θα ξεχαστούν κάτω από το βάρος των ζωτικής σημασίας ζητημάτων.Του κυπριακού και της οικονομίας.

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ στις 21 Ιανουαρίου 2018)