Στις διαπραγματεύσεις δεν συζητείται ούτε η συνομοσπονδία, ούτε το ενιαίο κράτος, στόχος είναι μια ομοσπονδιακή λύση, δήλωσε ο Μουσταφά Ακιντζί, λέγοντας ότι μεταξύ της τ/κ και της ε/κ συνιστώσας πολιτείας δεν θα υπάρξει μια σχέση ανώτερου – κατώτερου και σίγουρα δεν μπορεί να υπάρχει μια σχέση υπεροχής.

Απαντώντας σε ερωτήσεις του τ/κ “πρακτορείου” ειδήσεων, ενόψει και της τριμερούς συνάντησης στη Νέα Υόρκη, ο Τ/κ ηγέτης είπε ότι οι δύο τρέχουσες δομές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο “νότο” και το “βορρά”, σύμφωνα με τις νέες συνθήκες, θα μεταβληθούν στο μέλλον. “Δεν θα είναι εξ ουρανού, ούτε η τ/κ συνιστώσα πολιτεία, ούτε η ε/κ συνιστώσα πολιτεία. Ό,τι και αν πει κάποιος, η ΤΔΒΚ θα εξελιχθεί στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία της νέας ομοσπονδιακής δομής που θα δημιουργηθεί”.
Σίγουρα, συνέχισε, δεν τίθεται θέμα σταθεροποίησης της πληθυσμιακής αναλογίας του ομόσπονδου κράτους, λέγοντας ότι το όριο που συζητείται στις διαπραγματεύσεις είναι η σημερινή αναλογία μεταξύ Τ/κ και Ε/κ υπηκόων και η αναφορά σε 220.000 και 800.000 είναι μια “μαθηματική αναφορά”.

“Άδειες” παραμονής και εργασίας

Ερωτηθείς εάν αυτοί που σήμερα, χωρίς να είναι “πολίτες” (του ψευδοκράτους), έχουν άδεια εργασίας, διαμονής ή παρόμοιες άδειες, θα μπορούν να συνεχίσουν εδώ τη ζωή τους, ο Μουσταφά Ακιντζί απάντησε ότι “ναι αυτοί με άδεια εργασίας και διαμονής θα συνεχίσουν με νόμιμο τρόπο τη ζωή τους σε μια ενωμένη ομοσπονδιακή Κύπρο, μέλος της ΕΕ. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι θα μειωθεί η ανάγκη για εργατική δύναμη στη νέα οικονομία, αντιθέτως φαίνεται ότι αυτή η ανάγκη θα αυξηθεί”.

Τριμερής – πενταμερής

Όσον αφορά την τριμερή στη Νέα Υόρκη, ο κ. Ακιντζί είπε ότι μετά τη Νέα Υόρκη θα γίνει μια γενική αξιολόγηση της κατάστασης και στόχος είναι να πραγματοποιηθεί μια πενταμερής διάσκεψη. “Γιατί εάν θέλουμε σύγκλιση, έχει γίνει πλέον κατανοητό ότι δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο αυτό (η πενταμερής)”. Επανέλαβε, είπε, πολλές φορές τους κινδύνους να επιμηκυνθεί η διαπραγματευτική διαδικασία στο 2017 με ανοικτό τέλος.

Κατά τον κ. Ακιντζί, τα πολλά σε αριθμό θέματα που στην ε/κ πλευρά λέγεται ότι δεν έχουν ακόμη κλείσει, είναι τα περισσότερα τεχνικά ζητήματα. Είναι σημαντικό, ανέφερε, να μην μπερδεύουμε τα πολιτικά ζητήματα με τα τεχνικά. “Η συγγραφή των συνταγμάτων των συνιστώσων πολιτειών και του ομόσπονδου συντάγματος μπορεί να μετατεθεί το 2017. Ωστόσο μέχρι το τέλος του 2016 πρέπει να επιτευχθεί η πολιτική λύση και για να το πετύχουμε αυτό η τ/κ πλευρά είναι πολύ πιο αποφασισμένη και έχει τη βούληση”.

Μετεξέλιξη και ομοσπονδιακή δομή

Κληθείς να σχολιάσει τα περί μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις επικρίσεις που δέχεται ο ίδιος ότι με την ομόσπονδη λύση θα ακυρωθεί το “κράτος” του οποίου είναι επικεφαλής, ο κ. Ακιντζί απάντησε ότι “ούτε η τ/κ συνιστώσα πολιτεία, ούτε η ε/κ συνιστώσα πολιτεία θα έρθουν από τον ουρανό. Οι κοινότητες, οι θεσμοί και οι δομές εξελίσσονται και μεταβάλλονται. Τίποτε δεν προέρχεται από το πουθενά και τίποτε που υφίσταται δεν θα εξαφανιστεί. Με τα δημοψηφίσματα που θα γίνουν ταυτόχρονα και στις δύο κοινότητες, θα δημιουργηθούν και οι συνιστώσες πολιτείες και το ομοσπονδιακό κράτος. Αυτό είναι σωστό”. Ο καθένας, συνέχισε, γνωρίζει ότι και στις δύο πλευρές, και στο “νότο” και το “βορρά”, υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο τρέχουσες δομές και αυτές οι δομές με τις νέες συνθήκες θα τροποποιηθούν στο μέλλον. Ό,τι και αν πει κάποιος, ανέφερε, το ψευδοκράτος θα εξελιχθεί στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία της νέας ομοσπονδιακής δομής που θα δημιουργηθεί.
Είναι ξεκάθαρο, συνέχισε, ότι το νέο ομόσπονδο κράτος που θα δημιουργηθεί δεν θα αιτηθεί και πάλι για να γίνει μέλος της ΕΕ και των ΗΕ. Ωστόσο, είπε, όσο ξεκάθαρο είναι αυτό, ξεκάθαρο είναι επίσης και το ότι όλες οι συμφωνίες που έκαναν μέχρι σήμερα και οι δύο πλευρές, δεν θα είναι αντίθετες με το νέο σύνταγμα και θα διαφυλαχθεί η εγκυρότητά τους. Γι` αυτό το λόγο, ανέφερε ο Μουσταφά Ακιντζί, εάν το θέμα είναι η συνέχιση (της Κυπριακής Δημοκρατίας), αυτό δεν θα αφορά μόνο την ε/κ πλευρά, αλλά και τους θεσμούς της τ/κ πλευράς.

Συνιστώσες πολιτείες και ορολογία

Στην ερώτηση “μιλάτε για συνιστώσες πολιτείες (devlet) αλλά στην ε/κ πλευρά γίνεται λόγος σε πολιτείες (eyalet), ο κ. Ακιντζί απάντησε διερωτώμενος που αναγράφεται η λέξη eyalet. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αλλά και στις συμφωνίες μέχρι σήμερα δεν υπάρχει τέτοιος όρος, είπε, αλλά αναγράφονται τ/κ συνιστώσα πολιτεία (kurucu devlet) και ε/κ συνιστώσα πολιτεία (kurucu devlet).
Σύμφωνα με τον Τ/κ ηγέτη, λόγω της κριτικής το τελευταίο διάστημα στην ε/κ πλευρά ότι το αναγνωρισμένο κράτος (της Κυπριακής Δημοκρατίας) θα χαθεί με τη λύση, γίνεται προσπάθεια μείωσης της έννοιας της πολιτείας και χρησιμοποιείται περισσότερο η έννοια province (επαρχία).

Σε ότι έχουμε συμφωνήσει μέχρι σήμερα, σημείωσε, η ορολογία που χρησιμοποιείται για τη συνιστώσα πολιτεία είναι αυτή που εξήγησε ο ίδιος (kurucu devlet). Στις συμφωνίες, συνέχισε, όπως δεν υπάρχει αναφορά στην έννοια της “ΤΔΒΚ”, δεν γίνεται αναφορά ούτε στην Κυπριακή Δημοκρατία. “Από τώρα για την ομοσπονδιακή δομή που θα δημιουργηθεί, γίνεται αναφορά σε `ενωμένη Κύπρο` (United Cyprus). Την ώρα που θα επιτευχθεί συμφωνία θα χρησιμοποιηθεί το όνομα το οποίο θα συμφωνηθεί”.

Συνιστώσες πολιτείες και αρμοδιότητες

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση για τις αρμοδιότητες των συνιστώντων πολιτειών, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι οι πολιτείες θα έχουν αρμοδιότητες σε τομείς που είναι εκτός εκείνων που θα καθοριστούν για την ομόσπονδη κυβέρνηση.

Η πραγματικότητα, είπε, είναι ότι η κυριαρχία θα πηγάζει ισότιμα από τους Τ/κ και τους Ε/κ και όπως εξήγησε οι συνιστώσες πολιτείες θα χρησιμοποιούν τις αρμοδιότητες που θα έχουν στα εδάφη τους – που θα είναι και περιοχές εξουσίας – χωρίς παρέμβαση από την ομόσπονδη κυβέρνηση, και θα εκτελούν τα καθήκοντά τους αποκλειστικά, μη αναστρέψιμα, κάτω από το δικό τους σύνταγμα και θα εγκαταστήσουν τη δική τους τάξη.
Συνέχισε δε λέγοντας ότι δεν τίθεται θέμα ιεραρχίας ούτε μεταξύ των συνιστώσων πολιτειών, ούτε μεταξύ αυτών και της ομόσπονδης κυβέρνησης. Αυτό, είπε, είναι μέρος της συμφωνίας.

Ανέφερε επίσης ότι στο ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου υπήρξε συμφωνία για τη μια διεθνή προσωπικότητα του ομόσπονδου κράτους, μια κυριαρχία, που θα πηγάζει ισότιμα από τους Τ/κ και τους Ε/κ – όπως είπε ο κ. Ακιντζί – και μια υπηκοότητα της ενωμένης Κύπρου, με τρόπο που θα έχει και το στάτους της εσωτερικής υπηκοότητας των συνιστώσων πολιτειών, όπως πρόσθεσε.

Σε καθορισμένους τομείς, όπως παιδεία, πολιτισμό, αθλητισμό, εμπόριο, χρηματοπιστωτικά, τουρισμό κά οι συνιστώσες πολιτείες θα έχουν την αρμοδιότητα σύναψης διεθνών συμφωνιών, σύμφωνα με τον Μουσταφά Ακιντζί. Αυτό θα μπορεί να γίνεται, είπε, με χώρες με τις οποίες η Κύπρος έχει διπλωματικές σχέσεις, αλλά και με διεθνείς οργανισμούς, όπως για παράδειγμα την ΟΥΝΕΣΚΟ και τον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης.
Το σημαντικό, συνέχισε, είναι να διευρύνουμε την ομοσπονδιακή κουλτούρα και να χτιστούν είτε μεταξύ των συνιστώσων πολιτειών, είτε των πολιτειών με την κεντρική ομοσπονδιακή διοίκηση, αρμονία και συνεργασία. Με αυτή την έννοια, είπε, σε τομείς που θα κριθούν αναγκαίοι θα μπορούν να γίνουν συμφωνίες συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των συνιστώσων πολιτειών ή μεταξύ αυτών και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Με αυτόν τον υγιή και εποικοδομητικό τρόπο, είπε ο κ. Ακιντζί, μπορούν να δουλέψουν τα ομοσπονδιακά κράτη.

Εδαφικό και “κόκκινες γραμμές”

Κληθείς να σχολιάσει την κριτική που δέχεται ότι δεν έχει κόκκινες γραμμές και ειδικά για το εδαφικό και την επιστροφή της Μόρφου, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι υπάρχουν ζητήματα στα οποία δίδει ιδιαίτερη σημασία, όπως η ελευθερία των κοινοτήτων, η εκ περιτροπής προεδρία, η πολιτική ισότητα που θα αφορά και τη λήψη αποφάσεων με ενεργό συμμετοχή και η ρύθμιση της ασφάλειας και των εγγυήσεων με τρόπο που θα εξαλείφει τις ανησυχίες και στις δύο κοινότητες. “Δεν τίθεται θέμα να πάμε σε δημοψήφισμα με μια συμφωνία που δεν θα τα περιέχει αυτά”. Και δεν χρειάζεται, είπε, να δίνουμε πολεμικά εφόδια με τη χρήση λεκτικού, όπως κόκκινες γραμμές.

Για παράδειγμα, είπε, εάν στη μια πλευρά αρχίσουν να λένε η επιστροφή της Μόρφου είναι κόκκινη γραμμή μας και στην άλλη πλευρά ότι η μη επιστροφή της Μόρφου είναι κόκκινη γραμμή, δεν θα βγούμε πουθενά. Ο ίδιος και η διαπραγματευτική του ομάδα, υποστήριξε, αποφεύγουν το παιχνίδι επίρρηψης ευθυνών.

Επανέλαβε τη θέση του ότι οι ρυθμίσεις στο εδαφικό θα πρέπει να συζητηθούν λίγο πριν το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων με μια διαφορετική μορφή που δεν θα ανοίξει το δρόμο σε σπέκουλες. Το να δηλώνουμε ονόματα περιοχών ως κόκκινες γραμμές δεν συμβάλλει στη λύση, ανέφερε ο Τ/κ ηγέτης, όπως – είπε – ούτε και το να συζητείται το εδαφικό μέσω των ΜΜΕ.
Πληθυσμός

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν υπήρξε καθορισμός αναλογίας πληθυσμού, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι το όριο που συζητείται είναι αυτό που υπάρχει και σήμερα μεταξύ των Τ/κ και Ε/κ πολιτών και διαβάζει με έκπληξη τα άρθρα που αναφέρουν ότι θα υπάρξει καθορισμός του πληθυσμού των Τ/κ και αυτοί θα εξαλειφθούν, λέγοντας ότι πρόκειται για μια “ανελέητη προπαγάνδα”.
Η βασική αρχή είναι ο πληθυσμός των Ε/κ στο “νότο” αλλά και ο πληθυσμός της τ/κ συνιστώσας πολιτείας να μην διογκωθεί με τεχνητό τρόπο πέραν την φυσικής αύξησης του πληθυσμού, σημείωσε. Οι Τ/κ, είπε, θέλουν να ζήσουν με ασφάλεια ενισχύοντας τη δική τους κουλτούρα και ταυτότητα “στα δικά τους εδάφη”, κατά την έκφρασή του. Στις διαπραγματεύσεις, ανέφερε, πήγαν με στοιχεία του “τμήματος” αρχείου πληθυσμού και όχι με υπολογισμούς.
Ανέφερε επίσης ότι την εποχή του σχεδίου Ανάν γινόταν λόγος σε μια λίστα με 40-45.000 άτομα ενώ τώρα δεν τίθεται θέμα τέτοιας λίστας.

Εγγυήσεις

Ερωτηθείς για το θέμα των εγγυήσεων και εάν μπορεί να υπάρξει μια φόρμουλα διεξόδου, ο κ. Ακιντζί είπε ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα που δεν μπορεί να ξεπεραστεί εάν στη θέση των κλισέ που έχουμε μάθει να λέμε απ` έξω, πάρουμε σαν βάση τις πραγματικότητες σήμερα και χωρίς να αρνούμαστε τις προηγούμενες εμπειρίες, υιοθετήσουμε μια ρεαλιστική και λογική προσέγγιση. Αυτό, ανέφερε, αφορά και το θέμα των εγγυήσεων και ασφάλειας.

Επανέλαβε ότι η τελική απόφαση για το θέμα θα ληφθεί στο τελικό στάδιο σε μια πενταμερή διάσκεψη ή διάσκεψη τύπου Μπούργκενστοκ, προσθέτοντας ότι οι δύο κοινότητες δεν μπορούν από μόνες τους να ακυρώσουν μια διεθνή συμφωνία.

Υπάρχει, συνέχισε, μια προσέγγιση ότι ένα σύστημα εγγυήσεων στις μέρες μας είναι παρωχημένο. Όταν περνούν οι Τ/κ στο “νότο” τα αυτοκίνητά τους δέχονται ακόμα επίθεση με πέτρες από τους ΕΛΑΜίτες και όταν ένας Ε/κ δέχθηκε απειλές επειδή αγόρασε πατάτες από Τ/κ, κανείς να μην ισχυρίζεται ότι η λήψη αποτρεπτικών μέτρων είναι παρωχημένη.

Επανέλαβε τη θέση ότι οι Τ/κ βλέπουν την ασφάλειά τους με τις εγγυήσεις της Τουρκίας και αυτό είναι η σκέψη της καθαρής πλειοψηφίας και για να εξαλειφθεί η πιθανότητα ρίσκου αλλά και για να προστατευθεί το νέο στάτους, πρέπει να ληφθούν αποτρεπτικά μέτρα.
Η ασφάλεια και οι εγγυήσεις είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικότητες και τις εμπειρίες του παρελθόντος. Υπάρχει ανάγκη προσέγγισης των αναγκών όχι μόνο της μίας αλλά και των δύο πλευρών.

Διασταυρούμενη ψήφος

Ερωτηθείς για το θέμα της διασταυρούμενης ψήφου, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι διασυνδέεται με το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας και την εκλογή αυτών που θα γίνουν υπουργοί ώστε να μπορούν να ψηφιστούν και από τις δύο κοινότητες.