Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα Ιράν

Η συμφωνία η οποία υπεγράφη στις 14 Ιουλίου 2015, έπειτα από δεκαετείς διαπραγματεύσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία , 5+1) και του Ιράν είναι ένα ντοκουμέντο εκατό σελίδων και αποτελείται από ένα κύριο μέρος και πέντε παραρτήματα.Iran, six world powers reach historical nuclear deal

Ακολουθούν οι κύριοι άξονες της συμφωνίας, σύμφωνα με τη σύνοψη που δημοσιεύει η ηλεκτρονική έκδοση της Le Monde:

Περιορισμός του εμπλουτισμού ουρανίου

Κύριος στόχος είναι η εφαρμογή αυστηρών περιορισμών ώστε να διασφαλισθεί ότι το “Breakout”, ο χρόνος που χρειάζεται για τον εμπλουτισμό ουρανίου με σκοπό την κατασκευή ατομικού όπλου, θα είναι τουλάχιστον ένα έτος επί μία δεκαετία.

Περιορισμός παραγωγής πλουτωνίου

Η συμφωνία προβλέπει ότι ο αντιδραστήρας βαρέος ύδατος του Αράκ θα τροποποιηθεί ώστε να μην έχει την ικανότητα παραγωγής πυρηνικού καυσίμου για στρατιωτικούς σκοπούς

Ενίσχυση των επιθεωρήσεων

Εφαρμογή καθεστώτος ενισχυμένων επιθεωρήσεων κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, αλλά και μετά από αυτή για ορισμένες δραστηριότητες. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενεργείας θα μπορεί να επαληθεύει μέσω των επιθεωρήσεων τη λειτουργία των ιρανικών συσκευών φυγοκέντρησης για περίοδο είκοσι ετών και της παραγωγής συμπυκνωμένου ουρανίου (yellow cake) για περίοδο είκοσι πέντε ετών.

Η Τεχεράνη δεσμεύεται να εφαρμόσει και να επικυρώσει το συμπληρωματικό πρωτόκολλο της IAEA που επιτρέπει τις εις βάθος επιθεωρήσεις.

Άρση των κυρώσεων

Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο χρηματοπιστωτικό τομέα και στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών θα αρθούν με την εφαρμογή από το Ιράν της συμφωνίας μετά την περί αυτού επαλήθευση της IAEA (αρχές 2016). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί για την άρση των κυρώσεων του ΟΗΕ.

Εμπάργκο επί των όπλων-πυραυλικό πρόγραμμα

Οι κυρώσεις που αφορούν το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και την προμήθεια επιθετικών οπλικών συστημάτων διατηρούνται.

Η απαγόρευση μεταφοράς ευαίσθητων υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο ιρανικό βαλλιστικό πρόγραμμα παραμένει σε ισχύ για οκτώ χρόνια, εκτός της περίπτωσης που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα δώσει συγκεκριμένη άδεια.

 Υπόσχεται ο Ροχανί 

«Ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές του ιρανικού λαού», δήλωσε ο Πρόεδρος Χασάν Ροχανί χαιρετίζοντας τη συμφωνία της Βιένης για το πυρηνικό ιρανικό πρόγραμμα έπειτα από διαπραγματεύσεις δέκα ετών, κατά τη διάρκεια διαγγέλματός του που μεταδόθηκε από την ιρανική τηλεόραση, κάνοντας λόγο για ένα σημείο εκκίνησης για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Το διάγγελμα του Ιρανού Προέδρου μεταδόθηκε λίγα λεπτά μετά το διάγγελμα του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, το οποίο μεταδόθηκε επίσης ζωντανά από την ιρανική τηλεόραση.

Η πυρηνική συμφωνία με τις μεγάλες δυνάμεις θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο συνεργασίας με τον έξω κόσμο, έπειτα από χρόνια κυρώσεων, δήλωσε ο Χασάν Ροχανί, κάνοντας την πρόβλεψη ότι το αμοιβαία επωφελές αποτέλεσμα θα εξαφανίσει σταδιακά την αμοιβαία καχυποψία.

Ο Πρόεδρος του Ιράν υποσχέθηκε ότι η Τεχεράνη θα τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συμφωνία, υπό τον όρο ότι οι μεγάλες δυνάμεις θα πράξουν το ίδιο και πρόσθεσε ότι η συμφωνία προστατεύει τα κεκτημένα από το πυρηνικό πρόγραμμα που η Δύση θεωρεί ότι είχε ως στόχο την ανάπτυξη ατομικού όπλου.

Ο Ιρανός Πρόεδρος απηύθυνε έκκληση στις γειτονικές χώρες να αγνοήσουν την προπαγάνδα του Ισραήλ, λέγοντας ότι το Ιράν μοιράζεται ένα κοινό συμφέρον στη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή.

 Πούτιν :Επιλογή υπέρ της σταθερότητας 

Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε την Τρίτη πως οι έξι δυνάμεις που κατέληξαν σε συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμά του έκαναν μία στέρεη επιλογή υπέρ της σταθερότητας και της συνεργασίας.

«Ο κόσμος μπορεί τώρα να βγάλει έναν αναστεναγμό ανακούφισης», ανέφερε ο κ. Πούτιν σε μία δήλωση που ανέβηκε στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου.

«Παρά τις προσπάθειες να δικαιολογηθούν τα σενάρια που βασίζονταν στην ισχύ, οι διαπραγματευτές έκαναν μία στέρεη επιλογή υπέρ της σταθερότητας και της συνεργασίας», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον ίδιο η συμφωνία θα βοηθήσει τη ρωσο-ιρανική συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς και θα συμβάλει στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή.

Εξάλλου, ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι, μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, οι παραδόσεις όπλων στην Τεχεράνη θα είναι δυνατές, εφόσον εγκριθούν από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Ο ίδιος δήλωσε επίσης πως η Ρωσία εκτιμά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τηρήσουν μία υπόσχεση, την οποία, όπως είπε, είχαν δώσει το 2009, να μην αναπτύξουν συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη από τη στιγμή που θα έχει επιτευχθεί μία συμφωνία με το Ιράν.

Ο Ομπάμα χρετίζει οι Ρεπουμπλικάνοι αντιδρούν 

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε τη σημερινή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μια ευκαιρία από την οποία αξίζει κανείς να επωφεληθεί και προειδοποίησε το Κογκρέσο ότι θα ασκήσει βέτο σε οποιοδήποτε νομοθέτημα εμποδίσει την επιτυχή εφαρμογή της.

Αντίθετα, σφοδρή ήταν η κριτική που άσκησαν κορυφαία στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στη συμφωνία.

Ο κ. Ομπάμα, ο οποίος έκανε δηλώσεις από το Λευκό Οίκο, υπογράμμισε πως με τη συμφωνία κλείνει κάθε δρόμος που θα μπορούσε να πάρει το Ιράν για να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Η συμφωνία οικοδομήθηκε πάνω στην επαλήθευση, όχι την εμπιστοσύνη, τόνισε, προσθέτοντας ότι θα ήταν «ανεύθυνο» να απορριφθεί.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε πως η συμφωνία δεν επιλύει όλες τις διαφορές ανάμεσα στη χώρα του και το Ιράν και επισήμανε πως η Ουάσινγκτον θα διατηρήσει τις κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλα θέματα.

Παρά τις διαφορές αυτές, ο Ομπάμα δήλωσε πως η συμφωνία είναι μια ευκαιρία για αλλαγή στην περιοχή.

«Η συμφωνία αυτή προσφέρει μια ευκαιρία για να κινηθούμε σε μια νέα κατεύθυνση», δήλωσε ο Ομπάμα, προσθέτοντας ότι «θα πρέπει να επωφεληθούμε».

Από την άλλη πλευρά του αμερικανικού πολιτικού φάσματος ο Ρεπουμπλικάνος Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζον Μπένερ, με μια σκληρή ανακοίνωση, υποστήριξε ότι η συμφωνία αυτή είναι πιθανόν να πυροδοτήσει μια διεθνή κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών.

«Αντί να σταματήσει τη διάδοση των πυρηνικών όπλων στη Μέση Ανατολή, η συμφωνία αυτή είναι πιθανόν να πυροδοτήσει μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών σε όλον τον κόσμο”, είπε, υποστηρίζοντας επίσης ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εγκατέλειψε τους δικούς τους στόχους κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το Ιράν.

Ο ηγέτης της πλειοψηφίας στη Γερουσία, ο επίσης Ρεπουμπλικάνος Μιτς Μακόνελ, δεσμεύτηκε ότι θα υπάρξει μια διεξοδική εξέταση της συμφωνίας από το Σώμα. Είπε μάλιστα ότι στη συμφωνία αυτή φαίνεται πως διατηρούνται ορισμένα “ελαττωματικά” στοιχεία της προσωρινής πυρηνικής συμφωνίας η οποία ίσχυε μέχρι σήμερα μεταξύ της Τεχεράνης και των μεγάλων δυνάμεων.

«Το κριτήριο θα έπρεπε να είναι αν καθιστά ασφαλέστερη τη χώρα μας και τους συμμάχους μας», καταλήγει στην ανακοίνωσή του ο κ. Μακόνελ.

Στο Σ.Ασφαλείας η συμφωνία

O Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας δήλωσε πως η συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που επιτεύχθηκε την Τρίτη ανάμεσα στο Ιράν και στις μεγάλες δυνάμεις θα είναι αρκετά στέρεη για τουλάχιστον δέκα χρόνια και πως οι μεγάλες δυνάμεις θα παρακολουθούν προσεκτικά πώς το Ιράν θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα που θα προέλθουν από την άρση των κυρώσεων. Είπε επίσης πως η συμφωνία θα τεθεί ενώπιον το Συμβουλίου Ασφαλείας για έγκριση σύμφωνα.

Η στάση «εποικοδομητικής σταθερότητας [που κράτησε η Γαλλία] κατέστησε δυνατή τη σύναψη μίας αρκετά εύρωστης συμφωνίας, τουλάχιστον για τα πρώτα δέκα χρόνια», δήλωσε ο Λοράν Φαμπιούς στη γαλλική εφημερίδα Le Monde.

«Με αυτό το πνεύμα που θα παρακολουθήσουμε την εφαρμογή της», πρόσθεσε.

Όταν ρωτήθηκε κατά πόσον ανησυχεί ότι το Ιράν θα επιδιώξει να αποσταθεροποιήσει την περιοχή χρησιμοποιώντας χρήματα τα οποία θα λάβει από την άρση των κυρώσεων, είπε ότι «θα είναι ένα τεστ και θα είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί».

Σε άλλες δηλώσεις του, ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών εκτίμησε πως η συμφωνία θα εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε μερικές ημέρες. «Θα γίνει πολύ γρήγορα», είπε ο Λοράν Φαμπιούς στους δημοσιογράφους.

Τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ -η Βρετανία, η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες- υπέγραψαν σήμερα μία επιστολή με την οποία ζητούν την παραπομπή της συμφωνίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας για έγκριση.