Τότε ο Τάσσος Παπαδόπουλος εν μέσω διασταυρούμενων πυρών κατηγορείτο ανοίκεια για την πρόταση της ενδιάμεσης λύσης στα ενεργειακά. Τώρα δεν θεωρείται σκάνδαλο
Της Ανδρούλας Γκιούρωφ
Είναι μια θλιβερή διαπίστωση η οποία τείνει να γίνει κανόνας. Οι πολιτικοί ταγοί της Κύπρου δεν διαβάζουν, δεν μελετούν και το χειρότερο ξεχνούν. Ξεχνούν τόσο εύκολα ακόμα και τις θέσεις που διατύπωναν πέντε ή δέκα χρόνια πριν. Ως έτοιμοι από καιρό ατσαλάκωτοι και κορδωτοί διατυπώνουν σήμερα θέσεις διαμετρικά αντίθετες με αυτές που διατύπωναν χρόνια πριν.
Σίγουρα υπάρχουν συνεργάτες του αείμνηστου Προέδρου της Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου που θα θυμούνται την πρόταση που υπέβαλε το 2003 για την δημιουργία Ενεργειακού Κέντρου στην περιοχή του Βασιλικού , το οποίο θα αποτελείτο από τερματικό παραλαβής αποθήκευσης , αποϋγροποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και τερματικό αποθήκευσης και διαχείρισης πετρελαϊκών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων υγραερίου και ασφάλτου. Και όμως κανένας δεν βγήκε να υπενθυμίσει ή να σχολιάσει εκείνη την πρόταση που θα ελάφρυνε τους κύπριους φορολογούμενους.Και σήμερα δεν θα αντιμετωπίζαμε σε αυτή την έκταση το πρόβλημα των καυσίμων.
Η απόφαση που ακυρώθηκε
Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα προς τα ΜΜΕ (24 Νοεμβρίου 2005): «Το μέγεθος του κέντρου θα ήταν τέτοιο ώστε να ικανοποιεί τις υφιστάμενες και μελλοντικές ανάγκες της χώρας σε φυσικό αέριο και πετρελαιοειδή. Το φυσικό αέριο θα χρησιμοποιηθεί κυρίως στην ηλεκτροπαραγωγή. Το Ενεργειακό Κέντρο θα φιλοξενεί τα λειτουργικά αποθέματα των εταιρειών πετρελαιοειδών καθώς επίσης και τα εθνικά αποθέματα ασφαλείας της Κύπρου για 90 μέρες κατανάλωσης σύμφωνα με την υποχρέωση της ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού ως Αναθέτουσα Αρχή είχε προβεί στη διεξαγωγή μιας κλειστής διαδικασίας προσφορών ζητώντας την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς την κυβέρνηση της ΚΔ για τη δημιουργία του Ενεργειακού Κέντρου στο Βασιλικό Μετά την ολοκλήρωση όλων των σχετικών διαδικασιών αποφασίστηκε ότι ο επιτυχόν προσφοροδότης που μετά από αξιολόγηση κατέλαβε την υψηλότερη βαθμολογία ήταν η Κοινοπραξία M.W.Kellogg Ltd.Συνέχεια της απόφασης αυτής υπογράφτηκε στις 8 Νοεμβρίου 2005 σχετική συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Εμπορίου και εκπροσώπων της Κοινοπραξίας….»
Το έργο αναμένονταν να ολοκληρωθεί εντός τριών χρόνων και σύμφωνα με τα τότε δεδομένα , το τερματικό παραλαβής, αποθήκευσης και αποϋγροποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου και το κυριότερο μέρος του τερματικού πετρελαιοειδών θα ήταν έτοιμο το 2010 και θα άρχιζε την λειτουργία του απρόσκοπτα για τα επόμενα 100 χρόνια.
Στην πορεία προέκυψαν διάφορα προβλήματα και τότε η κυβέρνηση συζητούσε και την δημιουργία πλωτής μονάδας ως ενδιάμεσης λύσης .
Το σημαντικό σε αυτή την περίπτωση ήταν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα επιβαρύνονταν οικονομικά . Το 2010 η Κύπρος θα είχε ασφαλή και απρόσκοπτη προμήθεια φυσικού αερίου και πετρελαιοειδών ενώ θα ξηλώνονταν όλα τα δίκτυα της διαπλοκής και προμηθειών από τους γνωστούς και άγνωστους αετονύχηδες.
Η πρόταση της ενδιάμεσης λύσης για πλωτή μονάδα ξεσήκωσε μια θυελλώδη και ενορχηστρωμένη αντίδραση με την ηγεσία του ΔΗΣΥ και άλλων παραγόντων να πνέουν τα μένεα κατά της κυβέρνησης του Τάσσου Παπαδόπουλου. Μάλιστα ο τότε πρόεδρος του ΔΗΣΥ και τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης έδινε διασκέψεις Τύπου παρουσιάζοντας στοιχεία για το «νέο τεραστίων σκάνδαλο» το οποίο και αποκάλεσε «σκάνδαλο του αιώνα…». Επέκρινε έντονα την ενδιάμεση λύση για κατασκευή πλωτής μονάδας ενώ επιστρατεύτηκαν και συντεχνιακοί της ΣΕΚ που απειλούσαν με απεργιακές κινητοποιήσεις.
Μετά τον καταιγισμό ύβρεων και προσβλητικών επιθέσεων η Μαλαισιανή εταιρεία και η Gaz de France απέσυραν το ενδιαφέρον τους και η η κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου τερμάτισε τις υπό εξέλιξη διαδικασίες παγώνοντας τα πάντα.
Το «σκάνδαλο του αιώνα» ξεχάστηκε και μέχρι σήμερα οι Κύπριοι πολίτες πληρώνουν δυσβάστακτους φόρους στα καύσιμα οι τιμές των οποίων παίρνουν καθημερινά την ανιούσα.
Τα όσα ανοίκεια και προσβλητικά καταλογίζονταν στην κυβέρνηση Τ.Παπαδόπουλου μπήκαν και αυτά στο ψυγείο, η λάσπη ξεπλύθηκε και όλοι ξέχασαν.Τουλάχιστον έτσι νομίζουν οι τότε κατήγοροι του Τάσσου.
Το 2017 η κυβέρνηση του Ν.Αναστασιάδη άρχισε να προωθεί τη δημιουργία τερματικού LNG (πλωτής μονάδας) το οποίο ανάλαβε η κινεζική China Petroleum Pipeline Company (CPP).
Τα συμβόλαια για την κατασκευή του τερματικού LNG υπογράφηκαν τέλη του 2019 (παρά τις σοβαρές ενστάσεις του Γενικού Ελεγκτή για τη διαδικασία αξιολόγησης και κατακύρωσης του διαγωνισμού από τη ΔΕΦΑ), έναντι ποσού περίπου 290 εκατ. ευρώ, από το οποίο τα 100 εκατ. ήταν χρηματοδότηση της ΕΕ. Τα έργα είχε αναφερθεί αρχικά ότι θα άρχιζαν τον Σεπτέμβριο του 2020 και θα παραδίδονταν σε δύο χρόνια. Με επίκληση των προβλημάτων που προκάλεσε η πανδημία, η China Petroleum Pipeline Company ζήτησε παράταση, αλλά και πρόσθετα χρήματα, λόγω κυρίως της ανόδου των τιμών των πρώτων υλών. Η Κυβέρνηση, συμφώνησε στην καταβολή περίπου 25 εκατ. ευρώ επιπρόσθετα της αρχικής αποζημίωσης. Η κοινοπραξία δεσμεύτηκε ότι θα ολοκληρώσει το έργο μέχρι τον Ιούλιο του 2023.
Ακολούθησε νέα παράταση για τον Οκτώβριο του 2023 και για την ώρα μετατίθεται για τον Ιούλιο του 2024, με βάση τις δεσμεύσεις της κινεζικής πλευράς, κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος εκ μέρους του εργολάβου του έργου από τις 17.2.2023, μέσω της οποίας ζητεί τα επιπλέον 200 εκατ. ευρώ.
Το τερματικό στο Βασιλικό αποτελείται από την πλωτή Μονάδα που βρίσκεται σε ναυπηγείο στην Κίνα (για διορθώσεις ) ενώ το χερσαίο τερματικό στο Βασιλικό χρειάζεται πάρα πολλή δουλειά.
Σύμφωνα με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία δημοσιεύθηκε στις 19 Ιανουαρίου του 2024, «το έργο του οποίου η μελέτη και κατασκευή θα έπρεπε συμβατικά να ολοκληρωνόταν εντός 24 μηνών, αυτό θεωρητικά θα παραδοθεί 22 μήνες μετά τη συμβατική ημερομηνία ολοκλήρωσής του, δηλαδή σε διπλάσιο χρόνο», ενώ «η προσφορά που κατακυρώθηκε ανερχόταν σε €499.999.997, οι δαπάνες που αφορούν αποκλειστικά το έργο, ξεπερνούν σήμερα συνολικά, χωρίς το ΦΠΑ, το ποσό των €542 εκατομμυρίων».
Η «σκανδαλώδης υπόθεση» του τερματικού επαναεριοποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό -όπως παρουσιάζεται μέσα από την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας- στοιχίζει πολλά .Η Ελεγκτική Υπηρεσία διατύπωσε σοβαρές επιφυλάξεις για τη δυνατότητα της κοινοπραξίας να παραδώσει εντός των νέων χρονοδιαγραμμάτων, χωρίς λειτουργικά προβλήματα, το πλοίο FSRU Προμηθέας και τις υποδομές στο Βασιλικό. Πέραν των επιχειρησιακών ευθυνών που είναι εξόφθαλμες μέσα από την έκθεση για την τότε διοίκηση της ΔΕΦΑ και της ΕΤΥΦΑ, προκύπτουν σοβαρές πολιτικές ευθύνες για τη διαχείριση του εθνικής σημασίας έργου από τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη και την τότε διοίκηση του Υπουργείου Ενέργειας, οι οποίες παρά τις επανειλημμένες γραπτές προειδοποιήσεις του Γενικού Ελεγκτή για σοβαρές παρανομίες και κινδύνους για τα συμφέροντα της Δημοκρατίας, επέμειναν σε κατακύρωση του έργου στην κοινοπραξία, επικαλούμενες το επείγον του έργου.
Συμπερασματικά καταλήγουμε πως αυτός ο λαός υποφέρει όχι μόνο από την ημιμάθεια των πολιτικών ταγών αλλά και από τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, την εμπάθεια και την ακατάσχετη αντιπολίτευση που ακυρώνουν την έγνοια για τα καλώς νοούμενα συμφέροντα των πολιτών.
Το λεγόμενο σκάνδαλο του αιώνα με το τερματικό και την πλωτή μονάδα που θα ολοκληρώνονταν το 2010, χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακυρώθηκε για να εφαρμοστεί Θεός οίδε πότε και με δαπάνες πολλών εκατομμυρίων παρόμοιο έργο με άλλο προσφοροδότη. Τότε επί Τ. Παπαδόπουλου, η πλωτή μονάδα ως ενδιάμεση λύση ήταν σύμφωνα με το ΔΗΣΥ αμάρτημα καθοσιώσεως , επικίνδυνο πείραμα, ρίσκο και σκάνδαλο του αιώνα. Σήμερα προωθείται ( από τους τέως και νυν ) ως αδήριτη αναγκαία λύση.
