Το 2021 τα δάνεια με έκθεση στη Ρωσία αποτελούσαν μόλις το 0,8% και οι καταθέσεις μόλις το 3,8%, σε σύγκριση με το 40% που ήταν το 2013
Η Κύπρος συμμορφώθηκε από την αρχή στις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, απάντησε με δηλώσεις του ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, αναφορικά με την εκπομπή του αμερικανικού δικτύου CBS “60 λεπτά”, διευκρινίζοντας ότι η έκθεση της Κύπρου σε ρωσικά κεφάλαια είναι πολύ μικρότερη από αυτή που παρουσιάστηκε στην εκπομπή. Ο Υπουργός μίλησε επιπλέον για αποσπασματική παρουσίαση των δηλώσεών του από την εκπομπή, χαρακτηρίζοντάς το “αντιδεοντολογικό”.
Επιπλέον, σημείωσε ότι η επαναλαμβανόμενη ενασχόληση ξένων Μέσων Ενημέρωσης με την Κύπρο έχει να κάνει με το “αμαρτωλό παρελθόν” της χώρας, ενώ τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα. Σε σχέση με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα ο Υπουργός μίλησε για “λάθη” που στοίχισαν στην εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό.
“Από την πρώτη στιγμή μετά την εισβολή της Ρωσίας την Ουκρανία, η Κύπρος τάχθηκε στο πλευρό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στηρίζοντας απερίφραστα την Ουκρανία και τον λαό της. Ως μέλος της ΕΕ και ως ένδειξη αλληλεγγύης με τον δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό, η Κύπρος διαδραμάτισε θετικό ρόλο τόσο στη θέσπιση όσο και την εφαρμογή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις που αυτές θα είχαν για την κυπριακή οικονομία. Επιπτώσεις που ενδεχομένως να ήταν δυσανάλογες σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ”, ανέφερε ο κ. Πετρίδης.
Ο Υπουργός αναφέρθηκε σε ψεύτικες ειδήσεις που κυκλοφόρησαν στο διεθνή Τύπο, παρουσιάζοντας την Κύπρο να αντιτίθεται στις κυρώσεις ή με φήμες για τη μη αποτελεσματική εφαρμογή των ευρωπαϊκών κυρώσεων εκ μέρους της Κύπρου, ή ότι η Κύπρος συνεχίζει να αποτελεί καταφύγιο κεφαλαίων Ρώσων ολιγαρχών.
Υπογράμμισε, ότι σε σχέση με την έκθεση της κυπριακής οικονομίας και τα ρωσικά κεφάλαια στην Κύπρο, η πραγματικότητα έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά σε σχέση με την προ 2013 περίοδο, που είναι η περίοδος κατά την οποία ίσχυαν ορισμένα από αυτά που λέχθηκαν υπό μορφή δηλώσεων στο ρεπορτάζ του CBS.
“Γι’ αυτό νιώθω την ανάγκη να ξεκαθαρίσω τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα και καταδεικνύεται το ανυπόστατο των δηλώσεων αποδεικνύοντας μια εντελώς αντίθετη εικόνα με αυτή που αφήνεται να νοηθεί, αφού η έκθεση του τραπεζικού μας τομέα στη Ρωσία είναι σημαντικά χαμηλότερη απ’ ό,τι συχνά παρουσιάζεται στον διεθνή Τύπο, και κοντά στο επίπεδο των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών”, είπε, σημειώνοντας ότι αυτά τα στοιχεία έχουν δοθεί και γραπτώς στο δίκτυο, κατά την τρίμηνη αλληλογραφία που ακολούθησε της συνέντευξης.
Σύμφωνα με τον Υπουργό, μέχρι το τέλος του 2021 τα συνολικά δάνεια με έκθεση στη Ρωσία αποτελούσαν μόλις το 0,8% των συνολικών δανείων. Την ίδια περίοδο οι συνολικές καταθέσεις με έκθεση στη Ρωσία εκπροσωπούσαν μόλις το 3,8%, από 40% το 2013 των συνολικών καταθέσεων, εκ των οποίων τα δύο τρίτα αποτελούν διατραπεζικές καταθέσεις, “και παρά το γεγονός ότι στην Κύπρο ζει και δραστηριοποιείται μια σχετικά μεγάλη ρωσική κοινότητα, η οποία όμως ουδεμία σχέση έχει με τις οντότητες στις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις”.
Όπως σημείωσε, “αυτό το ποσό πόρρω απέχει από τον ισχυρισμό του CBS ότι η έκθεση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος στη Ρωσία είναι €5,6 δισ. Στην πραγματικότητα η έκθεση αυτή δεν ξεπερνά το €1 δισ. Είναι λυπηρό να λέγονται τέτοιες ανακρίβειες από ένα διεθνούς εμβέλειας ειδησεογραφικό δίκτυο”.
Επιπλέον, ο κ. Πετρίδης είπε ότι τα τραπεζικά ιδρύματα στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, ερμηνεύουν και εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο το πλαίσιο που αφορά την ταυτοποίηση των πελατών σε σχέση με το πλαίσιο καταπολέμησης του Ξεπλύματος Χρήματος. Αυτή η πρακτική, η οποία τεκμηριώνεται από την Έκθεση της MONEYVAL το 2019, ανέφερε, έχει οδηγήσει στο κλείσιμο πέραν των 80.000 λογαριασμών και απόρριψη αιτημάτων ανοίγματος λογαριασμού σε χιλιάδες άλλους. “Πολλοί μάλιστα εξ αυτών άνοιξαν λογαριασμούς σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες ή συγκεκριμένες πολιτείες των ΗΠΑ χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, όπως διαπιστώνεται σε πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου”, ανέφερε, προσθέτοντας ότι ο ισχυρισμός κάποιων ότι ανοίγονται εύκολα τραπεζικοί λογαριασμοί στην Κύπρο δεν ευσταθεί.
Ακόμα, ανέφερε ότι η Κύπρος δεν διατηρεί οποιαδήποτε αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σε σχέση με τα την επιβολή των κυρώσεων, ο Υπουργός είπε ότι το πλαίσιο εφαρμογής των κυρώσεων στην Κύπρο τεκμηριώνεται σε λεπτομέρεια από την Έκθεση Κοινής Αξιολόγησης (Mutual Evaluation Report – MER) της Κύπρου από την MONEYVAL. Η έκθεση περιλαμβάνει λεπτομερή καταγραφή για το πώς οι εποπτικές αρχές του χρηματοοικονομικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, και άλλων εποπτικών αρχών διενεργούν επιτόπιους ελέγχους σε οικονομικές οντότητες αναφορικά με την επιβολή των κυρώσεων.
Επιπλέον, λόγω της πολυπλοκότητας και των διαφόρων υπηρεσιών που εμπλέκονται στη διαδικασία των κυρώσεων, “η Κυβέρνηση, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2021, αποφάσισε τη σύσταση και λειτουργία «Εθνικής Μονάδας Επιβολής Κυρώσεων», στα πρότυπα της αντίστοιχης Μονάδας του Ηνωμένου Βασιλείου (Office for Financial Sanctions Implementation – OFSI), κάτι που δεν υπάρχει σε πολλές χώρες. Η Μονάδα θα επιβλέπει την επιβολή κυρώσεων και στην οποία θα μετέχουν μεταξύ άλλων το Υπουργείο Οικονομικών, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, και η Νομική Υπηρεσία”, είπε.
Η Κύπρος, έχει υιοθετήσει και εφαρμόσει επίσης όλες τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες που αφορούν την καταπολέμηση του Ξεπλύματος Χρήματος (AML), πρόσθεσε, ενώ για αυτή την εφαρμογή ελέγχεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από διεθνείς οργανισμούς, όπως η MONEYVAL. Ακόμα, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει αναπτύξει και διαχειρίζεται μητρώα τραπεζικών λογαριασμών, στα οποία καταγράφονται όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί και οι πραγματικοί ιδιοκτήτες τους, δηλαδή τα φυσικά πρόσωπα πίσω από τις εταιρικές οντότητες.
Ο κ. Πετρίδης ανέφερε ότι, σε σχέση με τις κυρώσεις, μέχρι σήμερα έχουν γίνει δεσμεύσεις ποσών από τα πιστωτικά ιδρύματα της τάξης των €105 εκ., δεσμεύσεις ποσών από επενδυτικές εταιρείες εγγεγραμμένες στην Κύπρο της τάξης των €720 εκ., δεσμεύσεις άλλων €719 εκ. κεφαλαίων που τηρούνται από παρόχους διοικητικών υπηρεσιών που εποπτεύονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Κύπρου.
Επίσης, κατά τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης μεταβίβασης ή αγοραπωλησίας διεξάγονται έλεγχοι και δεσμεύσεις περιουσιών από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας για οντότητες που βρίσκονται υπό το καθεστώς των κυρώσεων. Κατά τη διάρκεια πράξεων μεταβίβασης/αλλαγής της μετοχικής σύνθεσης/πώλησης κ.ο.κ. κυπριακών εταιρειών που συνδέονται με πρόσωπα υπό το καθεστώς κυρώσεων πραγματοποιούνται έλεγχοι από τον Έφορο Εταιρειών και πραγματοποιούνται δεσμεύσεις υπό την έννοια της απαγόρευσης της διενέργειας της πράξης, πρόσθεσε.
Ακόμα, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών έχει εντοπίσει αρκετά μεγάλο αριθμό εταιρειών στο σύστημά του, οι οποίες συνδέονται με κυρώσεις που αφορούν Ρώσους υπηκόους, είτε διορισμένους σαν Αξιωματούχους (Διευθυντές και Γραμματείς) είτε σαν Μετόχους ή ακόμα σαν Πραγματικούς Δικαιούχους.
Τέλος, ο Υπουργός είπε ότι, μέχρι σήμερα, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την έναρξη της διαδικασίας αποστέρησης της κυπριακής υπηκοότητας από 63 πρόσωπα και 96 εξαρτώμενα τους, σύνολο 159 πρόσωπα. Από αυτούς 10 πρόσωπα βρίσκονται υπό το καθεστώς των κυρώσεων με 31 εξαρτώμενα.
Πρόσθεσε ότι οι κυρώσεις της ΕΕ δεν περιλαμβάνουν επισχέσεις αλλά παγοποίηση περιουσιακών στοιχείων. “Η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις σχετικές επιτροπές για τις κυρώσεις, είναι μάλιστα να αποφεύγονται οι όποιες κατασχέσεις αφού νομικά μπορεί να οδηγήσουν σε απαιτήσεις από τους ιδιοκτήτες, ή και αποζημιώσεις”, είπε, ενώ πρόσθεσε ότι το ίδιο ισχύει και για τη δημοσιοποίηση ονομαστικού καταλόγου που περιλαμβάνει προσωπικά δεδομένα. “Αυτό δεν είναι επιτρεπτό σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, έστω και προσώπων που είναι υπό το καθεστώς των κυρώσεων”, ανέφερε.
Καταλήγοντας, ο Υπουργός είπε ότι η Κύπρος εφαρμόζει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο που αφορά την καταπολέμηση του Ξεπλύματος Χρήματος αλλά και την επιβολή των κυρώσεων, το οποίο “έχει αναντίλεκτα διορθώσει πολλές από τις στρεβλώσεις και τα λάθη του παρελθόντος. Ένα πλαίσιο που συνεχώς αναβαθμίζεται ενσωματώνοντας νέες ρυθμίσεις ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις. Το ίδιο ισχύει και για την εφαρμογή των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας”.
Οι εκθέσεις της ΕΕ και διεθνών οργανισμών για την Κύπρο, αλλά και οι αναβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας “καταδεικνύουν την αντίθετη εικόνα με αυτή της ανοχής ή της αδράνειας, που κάποτε προβάλλεται. Είναι ιδιαίτερα λυπηρό, αυτή η εικόνα να ενισχύεται ή να προωθείται στο εξωτερικό από πολιτικούς στο εσωτερικό στην προσπάθεια τους να αποκομίσουν μικροκομματικά οφέλη”, σημείωσε, αναφέροντας ότι τα τελευταία δέκα χρόνια η Κυβέρνηση έχει κάνει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση του Ξεπλύματος Χρήματος και τη διαφάνεια, πρόοδος η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς.
“Ταυτόχρονα έχουν γίνει και λάθη, ιδιαίτερα όσον αφορά το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα που στοίχισαν στην εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό. Αυτά όμως τα λάθη δεν μπορούν να αναιρέσουν την τεράστια πρόοδο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια και η οποία πρέπει να συνεχιστεί, ούτε να χρησιμοποιούνται για να στιγματίσουν περαιτέρω τη χώρα μας”, κατέληξε.
Σε ερώτηση γιατί τα διεθνή μέσα ασχολούνται επανειλημμένα με την Κύπρο, ο Υπουργός είπε ότι ο ίδιος δεν είναι εξ αυτών που λένε ότι η Κύπρος στοχοποιείται ενσυνείδητα από κάποιους. “Η Κύπρος κουβαλά εν μέρει ένα βαρύ παρελθόν, από πρακτικές που υπήρχαν πριν το 2013. Μια από τις αδικίες που έγιναν στην εικόνα της Κύπρου τα τελευταία χρόνια ήταν ότι το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα έχει δώσει λανθασμένες εντυπώσεις. Αυτές οι λανθασμένες εντυπώσεις αναπαράγονται, κάποιοι ενδεχομένως να έχουν και αλλότρια κίνητρα” είπε.
Επανέλαβε, όμως ότι δεν ζούμε σε ένα ανεξέλεγκτο πλαίσιο. “Ειδικά μια χώρα της ΕΕ, η οποία με τέτοιο αμαρτωλό παρελθόν -και είχαμε αμαρτωλό παρελθόν- που υπό τη, για τρία χρόνια, επιτήρηση της Τρόικας, του IMF, της ΕΕ, της ΕΚΤ, διορθώθηκαν όλα και μετά ενσωματώθηκαν όλες οι οδηγίες. Δεν μπορεί να δίνεται μόνο αυτή η εικόνα”.
Κληθείς να σχολιάσει ότι σε άλλες χώρες της ΕΕ έχουν δημοσιοποιηθεί τα ονόματα όσων επηρεάζονται από τις κυρώσεις, ο κ. Πετρίδης είπε ότι εξ όσων γνωρίζει οι πλείστες χώρες δεν έχουν δώσει ονόματα. Πρόσθεσε ότι “εδώ και κάποια χρόνια δουλεύουμε για να κάνουμε αρχείο στον Έφορο Εταιρειών, ούτως ώστε να υπάρχει απευθείας πρόσβαση στους πραγματικούς ιδιοκτήτες. Κι αυτό, πρόσφατα με απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων βγήκε παράνομο, λόγω, ακριβώς, της μη δυνατότητας, με βάση το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δημοσιοποίησης των ονομάτων”. Διερωτήθηκε επίσης σε τι θα εξυπηρετούσε η δημοσιοποίηση των ονομάτων. “Εμείς λογοδοτούμε στους θεσμούς και δίνουμε όλα τα στοιχεία στους θεσμούς”.
Τέλος, ο Υπουργός διευκρίνισε ότι η συνέντευξή του στο δίκτυο ήταν πέραν της μίας ώρας και ενός τετάρτου, ενώ ακολούθησε και γραπτή ανταλλαγή ερωτήσεων. “Επιλέχθηκαν αποσπασματικά αυτά τα δευτερόλεπτα, για να βγει η εικόνα που βγήκε”, είπε, προσθέτοντας ότι “δεν θεωρώ ότι αυτά τα πράγματα είναι δεοντολογικά, ειδικά για τέτοιας εμβέλειας πρακτορεία ειδήσεων”.
