Τις τελευταίες εβδομάδες, η Boeing έχει την… τιμητική της, καθώς βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, μετά τη συντριβή του Boeing 737 MAX στην Αιθιοπία — το δεύτερο δυστύχημα σε διάστημα λίγων μηνών — και τον θάνατο των 157 επιβαινόντων.

Οι αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια των συγκεκριμένων αεροσκαφών έχουν «οδηγήσει» στην καθήλωση όλων των διαθέσιμων Boeing 737 MAX, αλλά και την έναρξη ειδικής έρευνας για τα ακριβή αίτια συντριβής.

Ωστόσο, αυτό που προβληματίζει περισσότερο τους ειδήμονες είναι το γεγονός ότι η Boeing δεν δραστηριοποιείται μόνο στον κλάδο της πολιτικής αεροπορίας. Αντίθετα, επεκτείνεται και στον στρατιωτικό κλάδο.

Τι θα μπορούσε να συμβεί, επομένως, εφόσον αποδεχθεί ότι οι δύο αεροπορικές τραγωδίες συνιστούν αποτέλεσμα αμέλειας ή λάθους της Boeing; Τι επιπτώσεις θα έχει ένα τέτοιο ενδεχόμενο στον κλάδο των στρατιωτικών προμηθειών;

Προβλήματα στα στρατιωτικά αεροσκάφη και τις πυραυλικές εγκαταστάσεις

Το τμήμα Commercial Airplanes της Boeing δεν είναι το μόνο που αντιμετωπίζει προβλήματα. Την περασμένη εβδομάδα, το πυραυλικό πρόγραμμα Space Launch System (SLS) της εταιρείας, το οποίο αναπτύχθηκε από το τμήμα Άμυνας, Διαστήματος και Ασφάλειας, δέχτηκε πυρά από το Κογκρέσο ελέω επανειλημμένων καθυστερήσεων αλλά και υπερβάσεων στο αναμενόμενο κόστος.

Ομοίως, στις αρχές Μαρτίου, η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ «καθήλωσε» ολόκληρο τον στόλο του KC-46 για μια εβδομάδα εν μέσω ανησυχιών για την ασφάλεια, καθώς διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν ξεχασμένα, ανεπιθύμητα εργαλεία και διάφορα άλλα σκουπίδια ξεχασμένα στα ολοκαίνουρια αεροσκάφη! Εκπρόσωπος της Boeing υποβάθμισε το ζήτημα λέγοντας πως είναι κάτι «προσωρινό».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Giovanni de Briganti, αμυντικό αναλυτή και αρχισυντάκτη του Defense-Aerospace.com, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αμερικανικός γίγαντας της αεροδιαστημικής βιομηχανίας μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από «προσωρινό» και μπορεί στην πραγματικότητα να αποκαλύπτει ένα ευρύτερο πρόβλημα στην εταιρεία και τη διοίκησή της.

Το γεγονός ότι τα προβλήματα τόσο του 737 MAX όσο και του KC-46A έρχονται ταυτόχρονα θα μπορούσε να είναι σύμπτωση, αλλά θα μπορούσε επίσης να υποδεικνύει ότι η Boeing δίνει έμφαση στη σκοπιμότητα και στα οικονομικά αποτελέσματα έναντι της τεχνικής αυστηρότητας», δήλωσε ο Briganti στο Sputnik.

Σύμφωνα με τον αναλυτή, το μεγαλύτερο πρόβλημα μπορεί να είναι ότι «είκοσι χρόνια μετά τη συγχώνευση με τη McDonnell Douglas, η ιστορική εταιρική κουλτούρα της Boeing για τεχνική αριστεία περιορίζεται σταδιακά, καθώς οι διευθυντές της Boeing συνταξιοδοτούνται και αντικαθίστανται από μεγαλύτερη εταιρική έμφαση στα αποτελέσματα» και στη χρηματοοικονομική βάση.

Τα ίδια προβλήματα που προκάλεσαν το θανατηφόρο «κόλλημα» του συστήματος MCAS ενδέχεται να προκαλέσουν πιθανά προβλήματα στα στρατιωτικά συστήματα αυτόματου πιλότου της εταιρείας, τόνισε ο de Briganti.

«Αρχικά, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, το οποίο χρησιμοποιεί μερικές άλλες παραλλαγές του Boeing 737, δήλωσε ότι δεν επηρεάζονται, αλλά την Πέμπτη, ο αρχηγός του προσωπικού διέταξε την αναθεώρηση των διαδικασιών και της εκπαίδευσης, με έμφαση στους αυτόματους πιλότους. Αυτό θα μπορούσε να είναι είτε προφύλαξη ρουτίνας είτε ένδειξη ότι το πρόβλημα έχει διαδοθεί περισσότερα απ’ ό,τι εκτιμήθηκε αρχικά», τόνισε ο αναλυτής.

Πιλότοι σε άλλους σώματα του στρατού που πετούν μεγάλα μεταγωγικά και μεταφορικά αεροσκάφη και ακόμη και το προεδρικό Air Force One Boeing VC-25 διατάχθηκαν σιωπηρά να παρακολουθούν και να αναλύουν οποιεσδήποτε «ανωμαλίες του αυτόματου πιλότου» μετά τα ατυχήματα με τα 737 MAX 8.

Η εκτίμηση του De Briganti επιβεβαιώθηκε από τον ανεξάρτητο αεροπορικό αναλυτή και τον ειδικό στην εμπορική αεροπορία, Eddie Miceli, ο οποίος προχώρησε ακόμη περισσότερο, δηλώντας ότι δεν έχει «καμία αμφιβολία» ότι πιθανόν να υπάρχουν προβλήματα που έχουν κρατηθεί μυστικά με τα συστήματα πληροφορικής της στρατιωτικής αεροπορίας, τα οποία πιθανόν να παραμείνουν άγνωστα στο ευρύ κοινό λόγω του στρατιωτικού απορρήτου.

«Πρόκειται για έναν εντελώς διαφορετικό τμήμα της αεροπορίας και οποιεσδήποτε ανησυχίες ή ελαττώματα πάντοτε αντιμετωπίζονται και διορθώνεται εσωτερικό χωρίς να αποκαλύπτονται στο ευρύ κοινό», δήλωσε ο Miceli.

Πόσο πιθανό είναι ένα λάθος στον στρατιωτικό τομέα;

Από την πλευρά του, ο καθηγητής στο τμήμα Μηχανικών Τεχνολογίας Αεροσκαφών του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, Ιωάννης Σταθάρας, επιχειρεί να ρίξει «φως» στα ερωτήματα που εγείρονται.

Η Boeing, πέρα από τα αεροσκάφη για εμπορικές πτήσεις, διαθέτει μία ευρεία γκάμα προϊόντων, τα οποία αφορούν τον κλάδο της άμυνας. Πρόκειται για πολεμικά αεροσκάφη, πολεμικά ελικόπτερα, drones, πυραύλους εδάφους-αέρος και φυσικά… όπλα.

Επομένως, ευλόγως γεννάται η απορία κατά πόσο τα αίτια των αεροπορικών δυστυχημάτων της Ethiopian Airlines και της Lion Air, θα μπορούσαν να διαπιστωθούν και σ’ ένα μαχητικό αεροσκάφος F-15 ή σ’ ένα ελικόπτερο Απάτσι.

«Απίθανο δεν είναι, αλλά και να γίνει δεν θα το πουν. Εκεί θα είναι ένα-δύο άτομα, δηλαδή οι πιλότοι. Ενώ στις εμπορικές (σ.σ. πτήσεις) είναι τόσα άτομα. Δεν γίνεται να μην το πεις» δηλώνει στο Sputnik ο Έλληνας καθηγητής.

Όπως εξηγεί, άλλωστε, στο ίδιο πλαίσιο, «στα στρατιωτικά αεροσκάφη, πέρα από τα “μαύρα κουτιά”, υπάρχει καταγραφή και από το έδαφος». «Ξέρουν τα πάντα, μέχρι και τις αντιδράσεις του κινητήρα. Απλώς, δεν τα λένε».

Στη βιομηχανία της πολεμικής αεροπορίας είναι σαφές ότι η διαφάνεια και η πληροφόρηση είναι σαφώς σε πιο περιορισμένο επίπεδο σε σχέση με τη βιομηχανία της πολιτικής αεροπορίας.

«Στα στρατιωτικά, σπάνια βγάζεις άκρη» σχολιάζει, χαρακτηριστικά, παρότι παραδέχεται ότι ένα ατύχημα σε στρατιωτικό αεροσκάφος είναι «πολύ πιο δύσκολο να συμβεί». «Μπορεί να υπάρξει αστοχία υλικού, αλλά είναι δύσκολο να υπάρξει αστοχία στο λογισμικό», όπως φέρεται να συνέβη στην περίπτωση των δύο Boeing 747 MAX, τα οποία εκτιμάται ότι εμφάνισαν πρόβλημα στο λογισμικό του αυτόματου πιλότου.

Στην πολιτική αεροπορία, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και οι εταιρείες προσπαθούν να περικόψουν τα έξοδα, προκειμένου να μειώσουν το κόστος πτήσης και άρα, την τιμή του εισιτηρίου. Στη στρατιωτική αεροπορία, αντίθετα, «όχι ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός, αλλά δεν κάνουν φειδώ στα έξοδα, δεν υπάρχουν περιορισμοί».

Ο ανταγωνισμός Boeing — Airbus

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των δύο Boeing 747 MAX, η οποία σύμφωνα με τον κ. Σταθάρα, συνιστά απόρροια του ανταγωνισμού της αμερικανικής εταιρείας με την Airbus.

«Οι δύο αεροπορικές τραγωδίες είχαν ομοιότητες. Και οι δύο ήταν αποτέλεσμα του ανταγωνισμού της Boeing με την Airbus. Όταν παρουσίασε η Airbus το μεσαίο αεροσκάφος, το Α320, το οποίο εξασφάλιζε οικονομία καυσίμων της τάξης του 15%, η Boeing θορυβήθηκε και έτρεξε να προλάβει» υποστηρίζει ο κ. Σταθάκης, μιλώντας στο Sputnik.

Και συνεχίζει: «Επειδή δεν προλάβαινε να φτιάξει ένα νέο αεροσκάφος, πήρε το υπάρχον μοντέλο, το 747, και του έκανε τις κατάλληλες τροποποιήσεις. Κάτι όμως, που έγινε γρήγορα. Αυτά έπρεπε να δοκιμαστούν περισσότερο, και ιδίως ο αυτόματος πιλότος».

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, οι πιλότοι των δύο αεροσκαφών δεν κατόρθωσαν να αποφύγουν τη συντριβή, καθώς απέτυχαν να «επιστρέψουν» στη χειροκίνητη λειτουργία. «Ο αυτόματος πιλότος δεν είχε τη δυνατότητα απεμπλοκής» σχολιάζει ο Έλληνας καθηγητής.

Ένα ακόμη ζήτημα φέρεται να συνδέεται και με τις ενδείξεις, σχετικά με το υψόμετρο. «Τους έδειχνε ένδειξη 3.000 πόδια από το επίπεδο της θάλασσας, αλλά το αεροδρόμιο βρισκόταν σε υψόμετρο, σε 2.350 μέτρα. Από το έδαφος επομένως η απόσταση ήταν σαφώς μικρότερη. Κάτι έγινε με το σύστημα εκεί» σπεύδει να συμπληρώσει.

Η ασφάλεια (;) στην στρατιωτική βιομηχανία

Όπως καθίσταται σαφές, επομένως — κατά τον κ. Σταθάρα — οι δύο αεροπορικές τραγωδίες αποτελούν απόρροια του ανταγωνισμού της Boeing με την Airbus. Θα μπορούσε, όμως, ένας αντίστοιχος ανταγωνισμός στον στρατιωτικό κλάδο να προκαλέσει προβλήματα στην ασφάλεια των πολεμικών ιπτάμενων μέσων;

«Η Boeing έτρεξε να βγάλει το 747 MAX, για να μην πάρει “αέρα” η Airbus. Έτσι, το λογισμικό δεν το τσέκαρε 1.000 φορές, όπως έπρεπε, ώστε να κάνει οικονομία στα καύσιμα κλπ. Άλλωστε, στην πολιτική αεροπορία έχει μεγάλη σημασία η οικονομία στα καύσιμα, γιατί έτσι κατεβάζεις το κόστος» επισημαίνει, μεταξύ άλλων.

Και προσθέτει: Στην πολεμική αεροπορία, αντίθετα, «το κόστος των καυσίμων δεν τους πολυνοιάζει —όχι τόσο πολύ τουλάχιστον. Τους νοιάζει το τελικό αποτέλεσμα, η επίδοση. Τους ενδιαφέρει η ακρίβεια, η αξιοπιστία κλπ. Άρα οι έλεγχοι είναι περισσότεροι».

Και πάλι, όμως, ο κ. Σταθάρας δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο λάθους στο λογισμικό ενός πολεμικού αεροσκάφους. Άλλωστε, όπως σημειώνει με νόημα, «κάτι τέτοιο μπορεί να έχει ήδη γίνει, και απλώς να μην το έχουμε μάθει».

Η περίπτωση της Ελλάδας

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις δεκάδες χώρες-πελάτες της Boeing. Χαρακτηριστικά, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει στόλο από αεροσκάφη, τύπου Φάντομ, ενώ η Αεροπορία Στρατού διαθέτει ελικόπτερα, τύπου Σινούκ και Απάτσι.

Πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η Αθήνα, σε πείπτωση ενός λάθους στο λογισμικό των προϊόντων της Boeing;

«Εφόσον συμβεί κάτι, όλο αυτό το υλικό κρίνεται αναξιόπιστο. Η Ελλάδα, σ’ αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να σταματήσει τις αγορές από τη Boeing και να στραφεί σ’ άλλες εταιρείες, όπως για παράδειγμα τις γαλλικές και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές».

Άλλωστε, ο ελληνικός εναέριος στόλος διαθέτει αεροσκάφη και ελικόπτερα από μία σειρά χωρών και εταιρειών, όπως η γαλλική Dassault Aviation, οι ιταλικές Alenia Aeronautica και AgustaWestland και η ευρωπαϊκή EADS.

Βέβαια, ο κ. Σταθάρας θέτει και άλλη μία παράμετρο στην όλη συζήτηση, η οποία συνίσταται στη δυναμική της Ελλάδας. «Επειδή είμαστε μία μικρή χώρα, η Boeing θα μπορούσε να μας πει να επιλέξουμε και να αγοράσουμε άλλα προϊόντα της εταιρείας» εκτιμάει, χαρακτηριστικά.

Σε κάθε περίπτωση, ένα πιθανό λάθος στο λογισμικό των πολεμικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων της Boeing, κατά τον ίδιο, θα συνεπάγεται «σημαντικές επιπτώσεις τόσο στη λειτουργία των υπαρχόντων, όσο και στις μελλοντικές αγορές».Γιατί ο χαμός με τα 737 Max κρύβει περισσότερους κινδύνους για τη Boeing

Όπως αποκαλύπτει η έρευνα του Sputnik, τα προβλήματα της Boeing ενδεχομένως να ξεπεράσουν το πεδίο της πολιτικής αεροπορίας. Έλληνες και ξένοι εμπειρογνώμονες επισημαίνουν τα αδύναμα σημεία.

Πηγή: Sputnik