Το ΔΗΚΟ επιλέγει να υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό του 2019, λόγω των βελτιώσεων που πέτυχε να επιφέρει και επειδή θέτει ως προτεραιότητα τη σταθερότητα της κυπριακής οικονομίας, ανέφερε ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος στην ομιλία του κατά τη συζήτηση στη Βουλή του κρατικού προϋπολογισμού για το 2019.

Ο κ. Παπαδόπουλος σημείωσε ότι το ΔΗΚΟ πέτυχε τροποποιήσεις  στον προϋπολογισμό, όπως την αύξηση στις συντάξεις των χαμηλοσυνταξιούχων κατά €40-€50 το μήνα, λαμβάνοντας τη δέσμευση της Υπουργού Εργασίας πως θα ξεκινήσει ένας διάλογος για την ενίσχυση του 2ου πυλώνα κοινωνικής προστασίας και απαραίτητα κίνητρα που πρέπει να δοθούν για τα ιδιωτικά ταμεία προνοίας.

Είπε επίσης ότι το ΔΗΚΟ πέτυχε, τη μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα κατά 4,5 σεντ, την επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης για τις ορεινές περιοχές, το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ για την προστασία της κύριας κατοικίας και τη διαγραφή δανείων, ένα 2ο σχέδιο «Εστία» για συνεπείς δανειολήπτες με πρόνοια €30 εκ. στον προϋπολογισμό, την μείωση του ΦΠΑ στο 5% για την αγορά οικοπέδου για ιδιοκατοίκηση, την περαιτέρω στήριξη των κουρεμένων με τη θεσμοθέτηση του ταμείου αλληλεγγύης και την επιπρόσθετη συνεισφορά €25 εκ. στο ταμείο για το 2019.

Είπε επίσης πως το ΔΗΚΟ επιμένει πως το 2019 πρέπει να είναι η χρονιά της αποκατάστασης, έστω της μερικής αποκατάστασης, στο μέτρο του δυνατού και μέσα στα πλαίσια των δημοσιονομικών μας δυνατοτήτων. «Δεν πρέπει ποτέ ξανά να θέσουμε σε αμφιβολία την αξιοπιστία της κυπριακής οικονομίας με παράλογο υπερδανεισμό, υπερβολικές δαπάνες και ελλείμματα», ανέφερε.

Σημείωσε επίσης ότι το ΔΗΚΟ είναι το πρώτο κόμμα που αναγνωρίζει πως σημαντικά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα παραμένουν.

Το 2019, πρόσθεσε, θα πρέπει να είναι η χρονιά «όπου θα ξεκινήσουμε να αποδίδουμε οφέλη πίσω σ’ εκείνους που θυσίασαν πολλά για να διασωθεί το κράτος μας από τον κίνδυνο της χρεοκοπίας.

Αναφερόμενος στα προβλήματα του τραπεζικού τομέα, είπε ότι αντί να απελευθερώσουμε τις τράπεζες από τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) το 2013, δημιουργώντας τότε μία «κακή τράπεζα», τις αφήσαμε να ασφυκτιούν κάτω από το ασήκωτο βάρος τους.

Δυστυχώς, είπε, οι εισηγήσεις του ΔΗΚΟ και οι εκκλήσεις για τη δημιουργία Φορέα ΜΕΔ «κακής τράπεζας» αγνοήθηκαν, με καταστροφικά αποτελέσματα για τον Κύπριο φορολογούμενο.

Μόνο για τον συνεργατισμό πληρώσαμε €5.2 δισ., χωρίς τις εγγυήσεις, είπε.

Ως ΔΗΚΟ επιμένουμε πως έστω και τώρα να δημιουργηθεί ο κρατικός Φορέας διαχείρισης ΜΕΔ. Αυτός ήταν εξάλλου ένας από τους βασικούς όρους που είχαμε θέσει στον ίδιο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας για την έγκριση της συμφωνίας εξαγοράς του Συνεργατισμού από την Ελληνική Τράπεζα, σημείωσε.

Εξέφρασε την άποψη πως η αξιοποίηση του Φορέα πρέπει να επεκταθεί και πέραν των ΜΕΔ του Συνεργατισμού, στα ΜΕΔ του υπόλοιπου τραπεζικού συστήματος, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στη ρίζα του.

Είπε επίσης ότι η επέκταση του φορέα για να καλύψει και τα ΜΕΔ των υπολοίπων τραπεζών πρέπει να γίνει και με τη συμμετοχή των μετόχων των τραπεζών, θα πρέπει να δεχτούν ζημιές και να βάλουν κεφάλαια.

«Μόνο έτσι θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τον κίνδυνο των μαζικών εκποιήσεων. Σε συνδυασμό φυσικά με την προστασία του πλαισίου αφερεγγυότητας και το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ που μπορούν και πρέπει να προσφέρουν προστασία στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας», είπε.

Πρόσθεσε ότι το ΔΗΚΟ δηλώνει έτοιμο να συνεργαστεί εντός της Βουλής των Αντιπροσώπων για να προωθήσει σωστές πολιτικές.

«Αυτό δεν σημαίνει πως απαλλάσσουμε την κυβέρνηση από τις ευθύνες της για λανθασμένους χειρισμούς. Ούτε και δίνουμε λευκή επιταγή στην κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη και του Δημοκρατικού Συναγερμού. Θα είμαστε αυστηροί και επικριτικοί για τα όποια κυβερνητικά λάθη», σημείωσε

Αυτό είπε έγινε και στην περίπτωση του Συνεργατισμού και στο «φιάσκο με το εμπορικό σήμα του χαλλουμιού στο Ηνωμένο Βασίλειο».

«Η συγκεκριμένη υπόθεση αποτελεί μνημείο ευθυνοφοβίας, ανικανότητας και προχειρότητας από πλευράς των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών και απόδειξη πως δυστυχώς, παρά του ότι έχουμε περάσει τα πάνδεινα τα τελευταία πέντε χρόνια, φαίνεται πως ακόμη κάποιοι δεν έχουν μάθει από τα λάθη τους», είπε.  Πρόσθεσε ότι το ΔΗΚΟ επιμένει πως υπάρχουν πολιτικές ευθύνες και πρέπει να αναληφθούν από τον αρμόδιο Υπουργό.

Αναφορικά με το Κυπριακό είπε ότι το ΔΗΚΟ παραμένει δεσμευμένο στις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου, το οποίο θεωρεί ότι αποτελεί το συμφωνημένο πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού.

Είπε ότι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με το σωστό περιεχόμενο μπορεί να αποτελέσει τη μορφή λύσης του Κυπριακού, ενώ η λειτουργικότητα της λύσης αποτελεί εξίσου σημαντικό κεφάλαιο με την ασφάλεια.

Η εφαρμογή της λύσης, πρόσθεσε, πρέπει να γίνει σε φάσεις και μόνο εάν ικανοποιεί τις υποχρεώσεις της η Τουρκία, ενώ το κόμμα του είναι έτοιμο να εξετάσει  «νέες ιδέες» σε ό,τι αφορά την τακτική να επιτευχθεί ο στόχος της κάμψης της τούρκικης αδιαλλαξίας, όχι όμως άλλο μοντέλο λύσης.

Πρόσθεσε ότι οι ενεργειακοί σχεδιασμοί πρέπει να προχωρήσουν ανεξαρτήτως των εξελίξεων στο Κυπριακό και ανεξαρτήτως των απειλών της Άγκυρας.

«Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διασυνδέσουμε το ενεργειακό μας πρόγραμμα με τις διαπραγματεύσεις, αλλά σίγουρα οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι είναι η εξέλιξη των γεωστρατηγικών συμφερόντων στην Ανατολική  Μεσόγειο, η διαμόρφωση συγκεκριμένων συμμαχιών με ισχυρούς περιφερειακούς παίχτες, θα ενισχύσουν την διαπραγματευτική μας ισχύ», είπε.

Αναφέροντας ότι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σίγουρα αποτελεί μία από τις  μεγαλύτερες στρατηγικές επιτυχίες της  ε/κ πλευράς, είπε ωστόσο ότι η ΕΕ δεν έχει αξιοποιηθεί αποτελεσματικά ώστε να  να πιέζεται η Τουρκία για να προχωρήσει σε συμβιβασμούς.

«Αυτό πρέπει να αλλάξει, αξιοποιώντας ένα πάρα πολύ αρνητικό κλίμα που υπάρχει σήμερα στην ΕΕ εναντίον της Τουρκίας», είπε.

Οφείλουμε, πρόσθεσε, με μία πολύ-επίπεδη εξωτερική πολιτική να ενισχύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία διεθνώς, με αποτελεσματικές πρωτοβουλίες που θα δηλώνουν την παρουσία σε διεθνή φόρα.

Είπε επίσης αποτελεί πλέον αναγκαιότητα η αναβάθμιση και ενίσχυση των θεσμών του κράτους και η αξιοποίηση του διεθνούς δικαίου που αποτελεί ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας που δυστυχώς σήμερα έχει καταντήσει ουδέτερος παράγοντας.

Παρομοίως, είπε, και στο περιουσιακό. «Όταν αγνοήσει κάποιος το γεγονός ότι το 1974 αυτό που επιτελέστηκε ήταν η βίαιη κλοπή των περιουσιών των προσφύγων μας, τότε το περιουσιακό μετατρέπεται σε ένα απλό πρόβλημα απαλλοτρίωσης και αποζημιώσεων», είπε.

Είπε επίσης ότι η συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και μετά τη λύση αποτελεί για το ΔΗΚΟ κόκκινη γραμμή.

Ανέφερε ακόμα ότι το ΔΗΚΟ δεν κατανοεί την εννοεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον όρο «αποκεντρωμένη ομοσπονδία».

Διερωτήθηκε επίσης ποιες αρμοδιότητες φεύγουν, ποιος θα τις εφαρμόζει και πώς θα επιβάλλεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Όπως είπε, με την εισήγηση της «χαλαρής», ή «αποκεντρωμένης» ομοσπονδίας, όχι μόνο δεν επιλύεται το πρόβλημα της δυσλειτουργίας του κράτους, αλλά ήδη ξεκίνησε με αυτό το έναυσμα η Τουρκία να διεκδικεί άλλα πράγματα.

«Το βλέπουμε ήδη, π.χ. στην τελευταία συνέντευξη του κ. Τσαβούσογλου, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να προωθήσει την πάγια θέση της Τουρκίας – λύση συνομοσπονδίας και λύση δύο κρατών. Αυτό διεκδικεί ξεκάθαρα πλέον η Άγκυρα. Και γιατί να μην το λέει; Αυτές είναι οι ιδανικές μορφές λύσης για την Τουρκία», είπε.

Το ΔΗΚΟ, πρόσθεσε δεν αποδέχεται και ουδέποτε πρόκειται να αποδεχτούν τέτοιες μορφές λύσης. «Δεν συζητάμε λύσεις συνομοσπονδίας ή και δύο κρατών. Τελεία».

Είπε επίσης ότι με τον τρόπο, που διεξάγεται αυτή η συζήτηση, έχει περάσει το μήνυμα πως τέτοιες μορφές λύσης είναι πλέον πάνω στο τραπέζι.

Πιο κάτω ολόκληρη η ομιλία του Προέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος, κ. Νικόλα Παπαδόπουλου
Κρατικός προϋπολογισμός 2019:

«Θα ήθελα και εγώ με τη σειρά μου να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών για την ετοιμασία της έκθεσης του  κρατικού προϋπολογισμού για το 2019.
Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τις υπηρεσίες της Βουλής και ιδιαίτερα την Γραμματεία της Επιτροπής Οικονομικών για τη δική τους σημαντική συμβολή σε αυτή τη διαδικασία.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το 2019 θα είναι μία χρονιά γεμάτη προκλήσεις.
Το 2019 θα είναι μεταξύ άλλων, η χρονιά,
•         Έναρξης εφαρμογής του ΓΕΣΥ, της μεγαλύτερης και πιο περίπλοκης μεταρρύθμισης στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας
•         Της λειτουργίας του κρατικού Φορέα Διαχείρισης των Μη – Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) και της συνεχιζόμενης προσπάθειας αντιμετώπισης των ΜΕΔ
•         Αυτή τη χρονιά προβλέπεται ότι θα έχουμε τη μαζική εξαγορά δανείων από επενδυτικά ταμεία,
Ενώ παραμένει ο κίνδυνος μαζικών εκποιήσεων και πώλησης ακινήτων
Και ενώ συνεχίζονται οι πιέσεις στο τραπεζικό μας σύστημα, όπως έχουν δείξει τα αποτελέσματα των τελευταίων stress tests των τραπεζών.
•         Παράλληλα συνεχίζεται το ενεργειακό μας πρόγραμμα το οποίο μπορεί, αν όλα πάνε κατ’ ευχή, να αλλάξει τα δεδομένα της κυπριακής οικονομίας.

Και όλα αυτά μέσα σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον.
•         Με σημαντικές χώρες της Ευρώπης να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα όπως η Ιταλία και η Γαλλία.  Προβλήματα που μπορούν να συμπαρασύρουν ολόκληρη την ευρωζώνη.
•         Με τις διεθνείς αγορές να έχουν ήδη διανύσει μια περίοδο ρεκόρ ανόδου των τιμών των χρηματαγορών και άρα, δυστυχώς με ορατές τις πιθανότητες μίας νέας περιόδου καθόδου και ύφεσης.
•         Με τον κίνδυνο της αστάθειας του Brexit να επικρέμεται πάνω από ολόκληρη της Ευρώπη.  Μία εξέλιξη που θα έχει ειδικές και ιδιαίτερες επιπτώσεις στη δική μας οικονομία.

Είναι λοιπόν η Κύπρος έτοιμη αν ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις;
Όχι όσο θα έπρεπε. Όχι όσο θα θέλαμε.

Μετά από πέντε σκληρά χρόνια λιτότητας και το 2018 ήταν μια χρονιά δύσκολη.
Με θετικά βήματα αλλά και πικρές αποτυχίες.
Στα θετικά βήματα συγκαταλέγονται,
•         Η αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης.  Η ένταξη μας στην «επενδυτική βαθμίδα» αποτελεί όντως μια θετική εξέλιξη που θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη στην κυπριακή οικονομία.
•         Οι συνεχιζόμενοι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης έδωσαν μια ανάσα ζωής στην κυπριακή οικονομία μετά από μια παρατεταμένη ύφεση.
•         H ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας και η ανάκαμψη της οικοδομικής βιομηχανίας, είναι σίγουρα καλοδεχούμενες βελτιώσεις των οικονομικών δεδομένων.
•         Μεγάλη ικανοποίηση δημιουργεί η μείωση της ανεργίας, έστω κι αν εξακολουθούμε να διαπιστώνουμε σημαντικά ποσοστά ανεργίας αναμεταξύ των νέων και ενώ παραμένει η σημαντική ροή μετανάστευσης στο εξωτερικό του παραγωγικού ανθρώπινου δυναμικού μας.

Και επειδή κύριε Πρόεδρε στη συνέχεια θα προβώ σε κριτική του Υπουργού Οικονομικών, να μου επιτρέψετε να πω σε αυτό το σημείο, πως εμείς αναγνωρίζουμε πως κλήθηκε να επιτελέσει ένα δύσκολο έργο κάτω από τις χειρότερες δυνατές συνθήκες που μπορούσε να αντιμετωπίσει ένας Υπουργός Οικονομικών.
Παρά τα όποια λάθη του, στα οποία θα αναφερθώ στη συνέχεια, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τη δική του προσπάθεια για να καταφέρει να βγει η χώρα από ένα επώδυνο μνημόνιο.

Κύριε Πρόεδρε,
Η ανάκτηση της αξιοπιστίας της κυπριακής οικονομίας ήταν αποτελέσματα θυσιών και στερήσεων του λαού μας και αποτελεί απόδειξη της εργατικότητας αλλά και του επιχειρηματικού πείσματος του κυπριακού ελληνισμού.
Η έξοδος από το μνημόνιο ήταν αποτέλεσμα δύσκολων αποφάσεων και αναγκαίων επιλογών που δυστυχώς μας επέβαλαν λανθασμένες αποφάσεις και λανθασμένες πολιτικές του παρελθόντος.

Το ΔΗΚΟ συνέβαλε με τον δικό του τρόπο στην προσπάθεια διαχείρισης της οικονομικής κρίσης του 2013.
Επιλέξαμε σε κρίσιμες στιγμές τον δύσκολο δρόμο της αποκατάστασης της αξιοπιστίας της κυπριακής οικονομίας και όχι τον εύκολο δρόμο του λαϊκισμού.
Επιμέναμε ότι η Κύπρος έπρεπε και πρέπει να διατηρήσει την ευρωπαϊκή της πορεία.
Κάναμε αυτά που έπρεπε να κάνουμε.
Ο λαός μας έκανε αυτά που του ζητήσαμε.
Αυτή είναι η στιγμή να αξιολογήσουμε κατά πόσο το «κυπριακό πείραμα» έχει πετύχει.
Το «κυπριακό πείραμα» πέτυχε στο σκέλος των δημοσιονομικών ρυθμίσεων, απέτυχε όμως παταγωδώς στη διαχείριση της τραπεζικής κρίσης.
Δυστυχώς, λανθασμένες αποφάσεις που μας επιβλήθηκαν, όπως για παράδειγμα το επαίσχυντο κούρεμα του 2013 και η απουσία της κεντρικής τράπεζας μαζί με την κακή διαχείριση του τραπεζικού τομέα, δυσκόλεψαν αχρείαστα τα πράγματα.
Δεν είναι τυχαίο πως πέντε χρόνια μετά την καταστροφή του 2013, η οικονομία μας και ιδιαίτερα το τραπεζικό μας σύστημα ακόμη δεν έχουν ξεπεράσει τις βασικές συστημικές τους αδυναμίες.
Εξακολουθούμε να είμαστε η χώρα με το υψηλότερο ιδιωτικό χρέος στην Ευρώπη και η χώρα με τα περισσότερα κατ’ αναλογία μεγέθους, ΜΕΔ.
Η πρόσφατη κατάρρευση του Συνεργατισμού ήταν μόνο το τελευταίο σύμπτωμα της αρρώστιας που δεν λέει να περάσει.
Οφείλουμε κύριε Πρόεδρε να συγκρίνουμε τι έγινε σε άλλες χώρες και τι έγινε στην Κύπρο σε ότι αφορά τη διαχείριση των τραπεζικών μας προβλημάτων, για να καταλάβουμε το πραγματικό μέγεθος του εγκλήματος που επιτελέστηκε εναντίον του λαού μας αλλά και την πραγματική διάσταση του δικού μας ερασιτεχνισμού.

Ας δούμε τι έγινε για παράδειγμα στην Ιρλανδία.
Η οικονομία της Ιρλανδίας είναι περίπου δέκα φορές το μέγεθος της Κύπρου.
Η Ιρλανδία είχε να αντιμετωπίσει το 2011 ένα πρόβλημα €80 δις ΜΕΔ.
Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας κατέβαλε €5 δις σε μετρητά και εγγυήθηκε ακόμη €25 δις σε δάνεια, για να χρηματοδοτήσει έναν φορέα διαχείρισης ΜΕΔ (το ΝΑΜΑ), δημιουργώντας μία «κακή τράπεζα».
Και έτσι έλυσε το πρόβλημα της.
Με ένα κόστος €30 δις, απάλλαξε τις τράπεζες της από τα ΜΕΔ και σήμερα είναι από τις καλύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης.

Η Κύπρος.
Τα αποτελέσματα της δικής μας διαχείρισης μέχρι σήμερα:
•         Οι Κύπριοι φορολογούμενοι έχουν πληρώσει €1.5 δις για την Λαϊκή Τράπεζα
•         Οι Κύπριοι καταθέτες, κάτοχοι αξιογράφων και μέτοχοι έχουν πληρώσει €20 δις για το κούρεμα,
•         Οι κύπριοι φορολογούμενοι έχουν πληρώσει €5.2 δις για τον Συνεργατισμό (χωρίς τις εγγυήσεις)

Σύνολο: Πληρώσαμε μέχρι σήμερα περίπου  €27 δις
Για να διαχειριστούμε ένα πρόβλημα €27 δις ΜΕΔ…

Κι ακόμη τραβάμε.  Οι τράπεζες μας εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα.  Πληρώσαμε, αλλά δεν λύσαμε το πρόβλημα.
Η Ιρλανδία πλήρωσε €30 δις για €80 δις ΜΕΔ,
Η Κύπρος πλήρωσε €27 δις για €27 δις ΜΕΔ, αλλά θυμίζω πως εμείς είμαστε το 1/10 της Ιρλανδίας…!

Θα μου πείτε βέβαια πως οι τράπεζες μας ήταν «τράπεζες καζίνο» όπως τις αποκαλούσε τότε ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκος Δημητριάδης, επειδή μας υπενθύμιζε, είχαν πολλά ελληνικά ομόλογα.
Ήταν άπληστες.  Ήταν οι χειρότερες τράπεζες της Ευρώπης και άρα δεν υπήρχε άλλος τρόπος αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, παρά μόνο με κούρεμα.
Και καλά μας έκαναν, κατά κάποιους…

Η κυπριακή οικονομία είναι το ένα δέκατο της ελληνικής οικονομίας.
Οι κυπριακές τράπεζες χρειάζονταν το 2013 το 1/10 του τι είχε δοθεί στις ελληνικές τράπεζες.
Όμως εμείς κατά κάποιους, έπρεπε να κουρευτούμε. Για να τιμωρηθούμε.

Για να πάρουν τα χρήματα μας και να τα δώσουν στην Τράπεζα Πειραιώς.  Μία ελληνική τράπεζα που είχε περισσότερα ελληνικά ομόλογα απ’ όλες τις κυπριακές τράπεζες μαζί… εκείνη όμως δεν ήταν «τράπεζα καζίνο».
Αυτό που ζήσαμε το 2013 ήταν ένα οργανωμένο έγκλημα εναντίον του κυπριακού λαού.  Και όχι μόνο κανένας δεν έχει λογοδοτήσει.
Το έγκλημα συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Με την μαζική εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων της κυπριακής οικονομίας που θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα βγάλουν κέρδη ξένα επενδυτικά ταμεία, ξένοι επενδυτές και αυτά τα κέρδη με τη σειρά τους θα φύγουν από την Κύπρο για το εξωτερικό.
Από το 2013 μέχρι σήμερα, η κυπριακή οικονομία έχει μετατραπεί σε μία μηχανή εξαγωγής πλούτου προς όφελος ξένων.

Κατ’ ακρίβεια τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, γιατί πρέπει να δούμε και για ποιους μειώθηκαν τα ΜΕΔ μέχρι σήμερα.
Τα ΜΕΔ μειώθηκαν μέσα σε 5 χρόνια περίπου από €27 δις σε €23 δις (πριν τη συμφωνία του Συνεργατισμού (εξαιρούνται τα ΜΕΔ των €6.5 δις).
Αυτή, σημειώνεται, είναι η χειρότερη επίδοση μείωσης ΜΕΔ σε ολόκληρη την Ευρώπη.  Κάτι για το οποίο ακόμη δεν έχει λογοδοτήσει η κεντρική μας τράπεζα.
Ποιοι κατάφεραν να μειώσουν τα ΜΕΔ τους;
Είναι απλό.  Μόνο οι μεγαλύτερες εταιρείες της Κύπρου.
Εκείνες που είχαν να δώσουν φιλέτα.  Εκείνες που ήταν πολύ μεγάλες για να κλείσουν και πέτυχαν διαγραφές δανείων.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες της Κύπρου μείωσαν τα ΜΕΔ τους κατά €4 δις: από €5 δις το 2013 σε λιγότερο από €1 δις σήμερα.
Κυρίως μέσω της ανταλλαγής ακινήτων και την διαγραφή δανείων.
Πόσες όμως είναι αυτές οι «μεγαλύτερες εταιρείες της Κύπρου»;
100 εταιρείες.
Όλοι οι υπόλοιποι, τα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), τα στεγαστικά δάνεια, έμειναν περίπου στο ίδιο επίπεδο…!
Οι αναδιαρθρώσεις απέτυχαν.
Και αυτούς όλους είναι που θα κυνηγήσουν σήμερα τα επενδυτικά ταμεία και οι τράπεζες.

Παρόλες τις ευθύνες που σίγουρα υπάρχουν λόγω της απραξίας και της κακοδιαχείρισης του ΔΣ του Συνεργατισμού,
ευθύνες από την εγκληματική απουσίας της Κεντρικής Τράπεζας,
τις ευθύνες που βαραίνουν και τον ίδιο τον Υπ. Οικονομικών,
η πραγματικότητα είναι πως ο Συνεργατισμός κατέρρευσε κυρίως κάτω από το βάρος των ΜΕΔ.

Πριν από λίγο καιρό, είχα πει στην Επιτροπή Οικονομικών πως δεν έχουμε πρόβλημα Συνεργατισμού, έχουμε πρόβλημα δανείων, πρόβλημα τραπεζών.
Δυστυχώς σήμερα με επιβεβαιώνουν τα πρόσφατα stress tests.

ΟΛΕΣ οι τράπεζες μας εξακολουθούν και νιώθουν πιέσεις λόγω των ΜΕΔ.

Γιατί;
Γιατί αντί να τις απελευθερώσουμε από τα ΜΕΔ το 2013, δημιουργώντας τότε μία «κακή τράπεζα», τις αφήσαμε να ασφυκτιούν κάτω από το ασήκωτο βάρος τους.
Τρείς παράγοντες συνέβαλαν όσο τίποτα άλλο στην κυπριακή οικονομική τραγωδία του 2013. Τρεις τραγικά λανθασμένες αποφάσεις:

1.       Η εγκληματική καθυστέρηση ένταξης μας στο μνημόνιο από το 2011 μέχρι το 2013.
2.       Η κλοπή των καταθέσεων μας το 2013 με το κούρεμα,  και
3.       Το ότι ΔΕΝ δημιουργήσαμε τον Φορέα διαχείρισης των ΜΕΔ το 2013,

Αν δεν προέκυπταν οποιοδήποτε από αυτά τα τρία τραγικά σφάλματα, σήμερα τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα για την κυπριακή οικονομία.
Οι παράγοντες 1 και 2 έχουν συζητηθεί κατά κόρον σε αυτό το σώμα.

Δυστυχώς, οι εισηγήσεις του ΔΗΚΟ και οι εκκλήσεις μας για τη δημιουργία Φορέα ΜΕΔ «κακής τράπεζας» αγνοήθηκαν, με καταστροφικά αποτελέσματα για τον κύπριο φορολογούμενο.
Μόνο για τον συνεργατισμό πληρώσαμε €5.2 δις, χωρίς τις εγγυήσεις.
Ως ΔΗΚΟ επιμένουμε πως έστω και τώρα να δημιουργηθεί ο κρατικός Φορέας διαχείρισης ΜΕΔ. Αυτός ήταν εξάλλου ένας από τους βασικούς όρους που είχαμε θέσει στον ίδιο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας για την έγκριση της συμφωνίας εξαγοράς του συνεργατισμού από την ελληνική τράπεζα.
Η άποψη μας είναι πως η αξιοποίηση του Φορέα πρέπει να επεκταθεί και πέραν των ΜΕΔ του Συνεργατισμού, στα ΜΕΔ του υπόλοιπου τραπεζικού συστήματος, εάν θέλουμε πράγματι ν ’αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα στη ρίζα του
Δεν τελειώσαμε.
Τώρα ξεκινούν τα δύσκολα.

Η επέκταση του φορέα για να καλύψει και τα ΜΕΔ των υπολοίπων τραπεζών πρέπει να γίνει και με τη συμμετοχή των μετόχων των τραπεζών.  Θα πρέπει να δεχτούν ζημιές και να βάλουν κεφάλαια.
Μόνο έτσι θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τον κίνδυνο των μαζικών εκποιήσεων.
Σε συνδυασμό φυσικά με την προστασία του πλαισίου αφερεγγυότητας και το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ που μπορούν και πρέπει να προσφέρουν προστασία στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας.

Ως ΔΗΚΟ επιλέγουμε να συνεχίσουμε να διαδραματίζουμε ένα υπεύθυνο και σταθεροποιητικό ρόλο.
Δηλώνουμε έτοιμοι να συνεργαστούμε εντός της Βουλής των Αντιπροσώπων για να προωθήσουμε σωστές πολιτικές.

Αυτό δεν σημαίνει πως απαλλάσσουμε την κυβέρνηση από τις ευθύνες της για λανθασμένους χειρισμούς.
Ούτε και δίνουμε λευκή επιταγή στην κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη και του Δημοκρατικού Συναγερμού.
θα είμαστε αυστηροί και επικριτικοί για τα όποια κυβερνητικά λάθη.

Όπως έγινε και στην περίπτωση του Συνεργατισμού.
Άλλο πρόσφατο τρανταχτό παράδειγμα δικαιολογημένης κριτικής, το φιάσκο με το εμπορικό σήμα του χαλουμιού στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η συγκεκριμένη υπόθεση αποτελεί μνημείο ευθυνοφοβίας, ανικανότητας και προχειρότητας από πλευράς των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών και απόδειξη πως δυστυχώς, παρά του ότι έχουμε περάσει τα πάνδεινα τα τελευταία πέντε χρόνια, φαίνεται πως ακόμη κάποιοι δεν έχουν μάθει από τα λάθη τους.
Φαίνεται πως, για κάθε ένα βήμα μπροστά που πετυχαίνει ο ιδιωτικός τομέας, κάποιοι άλλοι θέλουν να μας παίρνουν δυο βήματα πίσω.
Εμείς επιμένουμε κ. Πρόεδρε πως υπάρχουν πολιτικές ευθύνες για την διαχείριση αυτού του εμπορικού σήματος, του πιο σημαντικού εμπορικού σήματος της ΚΔ και αυτές οι ευθύνες πρέπει να αναληφθούν από τον αρμόδιο υπουργό.

Το Δημοκρατικό Κόμμα διεκδίκησε συγκεκριμένες αλλαγές στον προϋπολογισμό του 2019.
Με ικανοποίηση είδαμε κάποιες από τις εισηγήσεις μας να υιοθετούνται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση.

Πετύχαμε τροποποιήσεις στον προϋπολογισμό του 2019, όπως:
•         Την αύξηση στις συντάξεις των χαμηλοσυνταξιούχων κατά €40-€50 το μήνα
Αναγνωρίζουμε φυσικά πως όλες οι συντάξεις είναι ανεπαρκείς.
Έχουμε πάρει τη δέσμευση της Υπουργού Εργασίας πως θα ξεκινήσει ένας διάλογος για την ενίσχυση του 2ου πυλώνα κοινωνικής προστασίας και απαραίτητα κίνητρα που πρέπει να δοθούν για τα ιδιωτικά ταμεία προνοίας.

Επιπρόσθετα πετύχαμε,
•         Τη μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα κατά 4,5 σεντ
•         Την επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης για τις ορεινές περιοχές
•         Το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ για την προστασία της κύριας κατοικίας και τη διαγραφή δανείων
•         Ένα 2ο σχέδιο «Εστία» για συνεπείς δανειολήπτες (με πρόνοια €30 εκ. στον προϋπολογισμό)
•         Την μείωση του ΦΠΑ στο 5% για την αγορά οικοπέδου για ιδιοκατοίκηση
•         Την περαιτέρω στήριξη των κουρεμένων με τη θεσμοθέτηση του ταμείου αλληλεγγύης και την επιπρόσθετη συνεισφορά €25 εκ. στο ταμείο για το 2019

Δεν έχουμε τη ψευδαίσθηση ότι έχουμε επιλύσει όλα τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που ταλανίζουν σήμερα την κυπριακή κοινωνία.
Υπάρχουν ακόμη παρά πολλά που πρέπει να γίνουν.
Όμως αυτές οι αλλαγές είναι βήματα προς την ορθή κατεύθυνση.

Η χρονιά της αποκατάστασης
Εμείς επιμένουμε πως το 2019 πρέπει να είναι η χρονιά της αποκατάστασης.
Έστω της μερικής αποκατάστασης.
Στο μέτρο του δυνατού και μέσα στα πλαίσια των δημοσιονομικών μας δυνατοτήτων.
Δεν πρέπει ποτέ ξανά να θέσουμε σε αμφιβολία την αξιοπιστία της κυπριακής οικονομίας με παράλογο υπερδανεισμό, υπερβολικές δαπάνες και ελλείματα.

Ενόψει των προαναφερόμενων βελτιώσεων και επειδή επιλέγουμε να θέτουμε ως προτεραιότητα την σταθερότητα της κυπριακής οικονομίας,
το Δημοκρατικό Κόμμα θα υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό του 2019.
Φυσικά είμαστε οι πρώτοι που αναγνωρίζουμε πως σημαντικά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα παραμένουν.
•         Ο δείκτης φτώχιας στην Κύπρο παραμένει 3 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ στο 25,2% – 200.000 συμπολίτες μας  αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.  Βρισκόμαστε ανάμεσα στις 5 χειρότερες χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη φτωχοποίηση του πληθυσμού της.
•         Το ποσοστό υλοποίησης των αναπτυξιακών δαπανών παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα – τα χαμηλότερα στην ιστορία της ΚΔ – 41% το 1ο δεκάμηνο του 2018.  Εκτιμούμε πως μετά δυσκολίας να πάμε στο 70% μέχρι το τέλος του χρόνου.
•         Είναι παντελώς ανεπαρκής ο προϋπολογισμός για την αμυντική θωράκιση, σε επίπεδα που γεννούν αμφιβολίες κατά πόσο η συντήρηση του εξοπλισμού της ΕΦ είναι πλέον εφικτή, πόσο μάλλον η αγορά νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων.
•         Το Κόστος στέγασης έχει φτάσει σε υπερβολικά επίπεδα.
o        Πρόθεση μας είναι σύντομα να καταθέσουμε συγκεκριμένη ολοκληρωμένη πρόταση αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος με εισηγήσεις όπως,
        Τη μείωση του φόρου επί των ενοικίων.
        Να προστεθούν πρόνοιες υποχρεωτικής στέγασης στις μεγάλες αναπτύξεις.
        Να δοθούν κίνητρα για να μειωθούν τα ενοίκια στις φοιτητικές εστίες σε λογικά επίπεδα.

•         Επιμένουμε πως πρέπει να προχωρήσει η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης με τη σημαντική μείωση των δήμων και τη συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών.
•         Πρέπει να επανεξεταστεί ο τρόπος λειτουργίας του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, για να βελτιωθούν άδικα κριτήρια, να μειωθούν η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στις εγκρίσεις, αλλά και για να αντιμετωπιστούν οι καταχρήσεις από την άλλη από εκείνους που αρνούνται να δουλέψουν.
•         Η γάγγραινα της γραφειοκρατίας και η μειωμένη παραγωγικότητα πρέπει να αντιμετωπιστούν με μία αποτελεσματική μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, με μεταξύ άλλων, την αποβολή των κομματικών παρεμβάσεων σε αξιολογήσεις, προαγωγές και προσλήψεις.
•         Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση πρέπει να γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση για την διευκόλυνση των πολιτών.
•         Πρέπει να συν-διαμορφώσουμε μια εθνική πολιτική πάταξης της διαπλοκής και της διαφθοράς.
•         Το 2019 πρέπει να έχουμε την αποτελεσματική εφαρμογή του ΓΕΣΥ, όπως αυτό έχει ψηφιστεί ομόφωνα από την Βουλή των Αντιπροσώπων και την έναρξη της αυτονόμησης των νοσοκομείων.
•         Την προώθηση της καινοτομίας και της έρευνας για να φτάσει σε  ευρωπαϊκά επίπεδα.
Για χρόνια ακολουθούσαμε ένα παντελώς λανθασμένο μοντέλο σε αυτόν τον τομέα.  Νομίζαμε πως με κυβερνητικά κονδύλια και επιδοτήσεις θα πετύχουμε την καινοτομία. Είχαμε λάθος.
Θα έπρεπε να γνωρίζουμε πως η έρευνα και η καινοτομία επιτυγχάνεται κυρίως μέσα από τον ιδιωτικό τομέα.

Επομένως η προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας μέσω των  πανεπιστημίων μας και των εταιρειών καινοτομίας αποτελούν μία πολύ σημαντική και θετική εξέλιξη.
•         Ενέργεια
Απαιτείται η άμεση απεξάρτηση μας από τα εισαγόμενα καύσιμα και τα ενεργειακά μονοπώλια.
Χρειαζόμαστε την περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ αλλά και την αξιοποίηση του δικού μας φυσικού αερίου
Απαιτούμε την πλήρη ελευθεροποίηση της παραγωγής ενέργειας εντός του 2019 όπως ήταν οι αρχικοί σχεδιασμοί, χωρίς αναβολές, ακόμη και εάν πρέπει να ξοδέψουμε κάποια χρήματα παραπάνω για ν’ αγοράσουμε το απαραίτητο λογισμικό.

Κύριε Πρόεδρε,
Το 2019 πρέπει να  είναι η χρονιά της αποκατάστασης
Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Η χρονιά όπου θα ξεκινήσουμε να αποδίδουμε οφέλη πίσω σ’ εκείνους που θυσίασαν πολλά για να διασωθεί το κράτος μας από τον κίνδυνο της χρεοκοπίας.

Οφείλουμε,
Να ενισχύσουμε το κοινωνικό κράτος
Να βοηθήσουμε την ανάπτυξη της οικονομίας
Να βελτιώσουμε το επίπεδο ποιότητας ζωής για όλους τους πολίτες αυτού του τόπου.

Βρισκόμαστε σε μία δύσκολη και κρίσιμη συγκυρία στο Κυπριακό.
Βιώνουμε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντάνα.
Είναι αμφίβολη ακόμη και η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων λόγω του ότι βρίσκεται στο απόγειο της η τουρκική αδιαλλαξία και προκλητικότητα.
Παράλληλα όμως, διανοίγεται και μία τεράστια προοπτική σε ότι αφορά τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της ανατολικής Μεσογείου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε να αναγνωρίζει τη σημασία της περιοχής ως μία εναλλακτική πηγή ενέργειας η οποία μπορεί να οδηγήσει στην απεξάρτηση της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Από την άλλη, η Τουρκία αντιδρά επειδή βλέπει πως μένει εκτός παιχνιδιού σε ότι αφορά τον ενεργειακό τομέα στην ανατολική Μεσόγειο και με  τον πιο προκλητικό τρόπο αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Μέσα από αυτό το δύσκολο περιβάλλον, μέσα από αυτό το ναρκοπέδιο διασταυρούμενων συμφερόντων πρέπει να προχωρήσουμε, λαμβάνοντας εκείνες τις αποφάσεις που θα εξυπηρετήσουν τα δικά μας εθνικά συμφέροντα.
Με προσοχή πρέπει να αποφασίσουμε τα επόμενα μας βήματα, γιατί οι προεκτάσεις και οι συνέπειες των αποφάσεων μας θα είναι δραματικές.

Οφείλουμε να προχωρήσουμε σε σωστές διαπιστώσεις, για να καταλήξουμε στις σωστές αποφάσεις.

Οι Διαπιστώσεις
1.       Το Κραν Μοντανά κατέληξε σε πλήρη αποτυχία.
2.       Η διαδικασία κατέληξε σε μια από τις πιο κακές εκθέσεις Γ.Γ των Ηνωμένων Εθνών  για την Κύπρο όπου, ενώ καταλήξαμε σε αδιέξοδο   λόγω της τούρκικης αδιαλλαξίας, όμως, η Τουρκία έχει λάβει συγχαρητήρια για την καλή της  θέληση για τις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης στο Κυπριακό και εμείς βρισκόμαστε στο εδώλιο του «κατηγορουμένου», με νουθεσίες να παγώσουμε το ενεργειακό μας πρόγραμμα.
3.       Σε κάθε περίπτωση το παρατεταμένο αδιέξοδο βολεύει πλήρως την Τουρκία, καθώς συνεχίζει το δικό της «Σχέδιο Α» , την αναβάθμιση του ψευδοκράτους, την υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την περαιτέρω προσάρτηση των κατεχομένων.

Και πριν καν ακόμη στεγνώσει το μελάνι στην έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ, ξεκίνησε το γνωστό αφήγημα από τους γνωστούς κύκλους ότι είναι οι ε/κ που ευθύνονται για τη μη-λύση.
Και έχουν ήδη έτοιμη και τη θεραπεία: άρση της απομόνωσης των «αδικημένων» τ/κ, περαιτέρω αναβάθμιση του ψευδοκράτους, πάγωμα του ενεργειακού μας προγράμματος, περισσότερες πιέσεις στους ε/κ.
Εμείς δεν συμφωνούμε με αυτό το αφήγημα.
Αντίθετα. Οφείλουμε να υποβάλουμε μια βασική ερώτηση.  Την πιο βασική ερώτηση που πρέπει να απαντήσουμε, αν θέλουμε να αποφασίσουμε τα επόμενα μας βήματα:        γιατί αποτύχαμε;
Γιατί αποτύχαμε να λύσουμε το κυπριακό όχι μόνον τώρα, αλλά εδώ και 44 χρόνια;
Η δική μας απάντηση: οι λόγοι είναι πολλοί αλλά ένας  είναι ο πιο κύριος, ο πιο βασικός και ο πιο καθοριστικός.  Η αδιαλλαξία της Τουρκίας ευθύνεται για τη μη-επίλυση του κυπριακού.
Γιατί είναι παράλογες οι απαιτήσεις της Άγκυρας, όχι μόνον τώρα, αλλά διαχρονικά και είναι αυτές οι απαράδεκτες απαιτήσεις που οδηγούν σε αδιέξοδο. Κάθε φορά.
Δεν συμφωνούμε με εκείνους που ισχυρίζονται πως έχουμε αποτύχει επειδή δεν έχουμε υποχωρήσει αρκετά στο κεφάλαιο της ‘διακυβέρνησης’.

Δεν πιστεύω για παράδειγμα, ότι ο Γιώργος Βασιλείου, ο μακαριστός Γλαύκος Κληρίδης, ο Δημήτρης Χριστόφιας και σήμερα ο Νίκος Αναστασιάδης αυτοί που  διαχειρίζονται το κυπριακό τα 25 από τα τελευταία 30 χρόνια, απέτυχαν, επειδή δεν είχαν ευφάνταστες ιδέες για την ‘διακυβέρνηση’.
Όλοι απέτυχαν να λύσουν το κυπριακό επειδή οι αξιώσεις της άλλης πλευράς ήταν και είναι παντελώς παράλογες, απαράδεκτες και επικίνδυνες,

Αυτές οι θέσεις είναι που έχουν οδηγήσει στα αδιέξοδα και στις αποτυχίες των τελευταίων 44 ετών.
Τούτο δε σημαίνει ότι η δική μας διαχείριση ήταν πάντα η καλύτερη, απλά επισημαίνω ότι ο βασικός λόγος της αποτυχίας είναι αυτός,

Σημειώνω δεικτικά ότι για εννέα χρόνια από το 2008, μετά την έναρξη του νέου κύκλου των διαπραγματεύσεων μέχρι τον Μάρτιο του 2017, στην ουσία διαπραγματευόμασταν μόνο το κεφάλαιο της ‘διακυβέρνησής’, το κεφάλαιο δηλαδή που εμείς έχουμε κάτι να δώσουμε.

Γι’ αυτό και η τελευταία έκθεση του Γ.Γ του Σεπτεμβρίου του 2017, στην ουσία αποτελεί μία σύνοψη δικών μας (και μόνο) υποχωρήσεων.
Διαπραγματευόμασταν εννέα χρόνια τη «διακυβέρνηση» και οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν μέσα σε δύο μήνες, μόλις πήγαμε να συζητήσουμε το κεφάλαιο της ασφάλειας, των εγγυήσεων και του στρατού.
Όταν δηλαδή ξεκινήσαμε να συζητάμε αυτά που πρέπει να δώσει η Τουρκία…

Το Δημοκρατικό Κόμμα έχει διαφωνήσει έντονα με τους χειρισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια, σε καμία περίπτωση όμως δεν θεωρούμε πως το αδιέξοδο στο Κραν Μοντανά οφείλεται στον Νίκο Αναστασιάδη.

Έχουμε όμως, μία σημαντική ομολογία από τον ίδιο τον  Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος στο τελευταίο του διάγγελμα  έχει παραδεχτεί, ότι η πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια ήταν αποτυχημένη.
Συμφωνούμε σε αυτό το σημείο με τον πρόεδρο της δημοκρατίας και τονίζω πως δεν είναι μόνο μια διαδικασία που κατέληξε σε αποτυχία.
Είναι μια ολόκληρη πολιτική, τακτική και στρατηγική που απέτυχε.

Αποτύχαμε στο να κάμψουμε την τουρκική αδιαλλαξία. Αυτό είναι το πρόβλημα.

Η Τουρκία δεν έχει αλλάξει καμία από τις βασικές απαράδεκτες θέσεις της στο κυπριακό εδώ και 44 χρόνια.
Επομένως εάν συμφωνούμε ότι εκεί είναι το πρόβλημα, δηλαδή στο ότι αποτύχαμε να κάμψουμε την αδιαλλαξία της Άγκυρας, τότε θα πρέπει να προβληματιστούμε γιατί, όλοι μας αποτύχαμε σε αυτόν το στόχο.

Και βάζω σε αυτόν τον προβληματισμό όλους μας – όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, απέτυχαν να κάμψουν την αδιαλλαξία της Τουρκίας.

Μικρή υποσημείωση.
Δεν ήταν όλες οι κυβερνήσεις το ίδιο αποτελεσματικές στην υπεράσπιση και αναβάθμιση των εθνικών μας συμφερόντων. Σε αυτό το σημείο θα επανέλθω αργότερα.

Όμως όλες απέτυχαν να κάμψουν την τουρκική αδιαλλαξία.
Σε αυτό τουλάχιστον ας συμφωνήσουμε.
Θέλω να υπενθυμίσω ότι σε αυτόν τον τελευταίο  κύκλο των διαπραγματεύσεων κάποιοι μας έλεγαν ότι περίπου «τα έχουμε λύσει όλα και έχει μείνει σε εκκρεμότητα μόνο η ασφάλεια».
Ο κ. Άιντε για παράδειγμα έλεγε πριν το Μοντ Πελεράν πως «έμεινε το τελευταίο μίλι», παρέμεινε σε εκκρεμότητα μόνο το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Εμείς τότε διαφωνούσαμε με αυτή την υπεραπλούστευση των πραγμάτων και τονίζαμε ότι το ζήτημα της βιωσιμότητας και της λειτουργικότητας της λύσης είναι εξίσου σημαντικό με αυτό της ασφάλειας και παραμένει σε εκκρεμότητα.
Τότε κάποιοι μας κατηγορούσαν επειδή επιμένουμε στη λειτουργικότητα της λύσης, πως δεν θέλουμε λύση. Τώρα, διαπιστώνει το ίδιο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Και σε αυτό το σημείο συμφωνούμε με τον κ. Αναστασιάδη.

Χωρίς να είναι λειτουργική και βιώσιμη η λύση δεν έχουμε ελπίδα να συμβιώσουμε μαζί με τους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους σε συνθήκες ειρήνης και ασφάλειας πάνω σε αυτό το νησί.
Θέλω για ακόμη μια φορά να υπενθυμίσω πως τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών ξεκαθαρίζουν πως «πολιτική ισότητα» δεν σημαίνει «αριθμητική ισότητα».
Προνοούν πως πολιτική ισότητα σε κάποιους θεσμούς, δεν σημαίνει αριθμητική ισότητα σε όλους τους θεσμούς, ή αριθμητική ισότητα σε κάποιους και ΒΕΤΟ στους υπόλοιπους, όπως επιμένει να διεκδικεί σήμερα η τούρκικη πλευρά.

Αν το σχετικό ψήφισμα εννοούσε, αυτό που σήμερα ερμηνεύει η τούρκικη πλευρά, ότι δηλαδή, η «αποτελεσματική συμμετοχή» σημαίνει αριθμητική ισότητα, ή ΒΕΤΟ σε όλα, τότε κατά την ταπεινή μου εισήγηση, το ψήφισμα θα ανάφερε κάτι τέτοιο ρητά, κάτι που σίγουρα δεν υπάρχει στο σχετικό κείμενο.

Η τούρκικη πλευρά διαστρεβλώνει το σχετικό ψήφισμα.
Γιατί στόχος της είναι η δυνατότητα παράλυσης του κράτους, όπως ακριβώς έγινε το 1963. Με τα τρία ΒΕΤΟ στη Βουλή.
Σκεφτείτε τι έχουμε να πάθουμε με ένα ΒΕΤΟ σε κάθε απόφαση.
Με ΒΕΤΟ σε κάθε απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας.
Με ΒΕΤΟ σε κάθε απόφαση της Βουλής.
Με ΒΕΤΟ σε κάθε απόφαση ανεξάρτητου θεσμού.

Προειδοποιούμε, πως κοντά στην παράλυση του κράτους είναι και η διάλυση του κράτους.
Καθώς, είναι μέσα από την παράλυση του κράτους που θα ακολουθήσουν όλα τα δεινά που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ίδια της επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού, ιδιαίτερα εάν αυτή η παράλυση συνδυαστεί με τα επεμβατικά δικαιώματα, τις εγγυήσεις και τον στρατό που η Τουρκία θέλει να διατηρήσει και μετά την λύση.

Μέχρι εδώ συμφωνούμε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Συμφωνούμε με την διάγνωση που κάνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Διαφωνούμε όμως με την θεραπεία.
Συμφωνούμε πως σήμερα χρειαζόμαστε «νέες ιδέες».
Όχι όμως νέο μοντέλο επίλυσης του κυπριακού.

Πρέπει να προβληματιστούμε για την στρατηγική και την τακτική που ακολουθήσαμε τα τελευταία χρόνια. Όχι όμως για τη μορφή της λύσης.
Κατ’ εμάς, η νέα στρατηγική θα πρέπει να εδράζεται πάνω στο συμφωνημένο πλαίσιο επίλυσης του κυπριακού που έχει συνδιαμορφώσει το εθνικό συμβούλιο με τις ομόφωνες αποφάσεις του.

Η «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία
Δεν κατανοούμε τι εννοεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον όρο «αποκεντρωμένη ομοσπονδία».
Δεν έχει επεξηγήσει αυτή την πρόταση στο Εθνικό Συμβούλιο και δεν την έχει επεξηγήσει ούτε και δημόσια.
Ούτε και πιστεύω πως υπάρχει ο οποιοσδήποτε που μας ακούει που έχει καταλάβει ποια είναι η συγκεκριμένη πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ούτε και επιλύεται το πρόβλημα της λειτουργικότητας της λύσης με αυτή την εισήγηση.
Αν το πρόβλημα είναι η παράλυση του κράτους στην οποία μπορούν να οδηγήσουν τα ΒΕΤΟ και επαναλαμβάνω πως συμφωνούμε με αυτή την ανησυχία, τότε ακόμη και εάν  φύγουν π.χ. 10 αρμοδιότητες από τις 24 που ήδη έχουν συμφωνηθεί για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και παραμείνουν μόνο 14 αρμοδιότητες, τότε αυτό απλά σημαίνει πως μπορεί να παραλύσει το κράτος με τις υπόλοιπες 14 αρμοδιότητες…!
Εκτός φυσικά και αν μιλάμε για μία συμφωνία συνεργασίας αναμεταξύ δυο κρατών.

Άλλο αναπάντητο ερώτημα: ποιες αρμοδιότητες θα φύγουν;
Εάν αποφασίσουμε π.χ. ότι η Αλιεία, δεν θα είναι στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και ότι θα παραμείνει ως αρμοδιότητα των πολιτειών, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση δεν θα έχουμε ευρωπαϊκές οδηγίες τις οποίες θα πρέπει να υιοθετούμε και να εφαρμόζουμε;
Ποιος θα τις εφαρμόζει;
Πως θα επιβάλλεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο;
Εκτός φυσικά και πάλι, αν μιλάμε για μία συμφωνία συνεργασίας αναμεταξύ δυο κρατών.

Συνομοσπονδία και δυο κράτη
Ακόμη χειρότερα, με την εισήγηση της «χαλαρής», ή «αποκεντρωμένης» ομοσπονδίας, όχι μόνο δεν επιλύεται το πρόβλημα της δυσλειτουργίας του κράτους, αλλά ήδη ξεκίνησε με αυτό το έναυσμα η Τουρκία να διεκδικεί άλλα πράγματα.
Το βλέπουμε ήδη, π.χ. στην τελευταία συνέντευξη του κ. Τσαβούσογλου, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να προωθήσει την πάγια θέση της Τουρκίας – λύση συνομοσπονδίας και λύση δύο κρατών.
Αυτό διεκδικεί ξεκάθαρα πλέον η Άγκυρα.
Και γιατί να μην το λέει; Αυτές είναι οι ιδανικές μορφές λύσης για την Τουρκία.

Η Συνομοσπονδία
Η συνομοσπονδία, δίνει στην Τουρκία τα καλά και των δύο κόσμων,
(α)      δικό της κράτος (εντός της ΕΕ) και
(β)      δικαίωμα παρέμβασης στο Νότο, στην ΑΟΖ και στο έδαφος.

Όπως έλεγε κάποτε ο Τάσσος Παπαδόπουλος,
«…αυτό που επιδιώκει η Τουρκία είναι να παραμείνει αφέντης στον Βορρά και ισότιμος συνεταίρος στον Νότο…».
Αυτό της προσφέρει η λύση της συνομοσπονδίας.
Και όσοι οραματίζονται «βελούδινα διαζύγια» τους διαβεβαιώνω, δεν υπάρχουν «βελούδινα διαζύγια» με την Τουρκία.
Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση η Τουρκία να εγκαταλείψει το δικαίωμα παρέμβασης σε ολόκληρο το νησί.  Βελούδινα ή και άλλως πως.

Λύση δυο κρατών
Σε ότι αφορά την λύση των δύο κρατών, δεν νομίζω να χρειάζεται να επεξηγήσω τι σημαίνει αυτό το πράγμα.  Μιλάμε πλέον για συμφωνημένη διχοτόμηση.
Σημαίνει τη μόνιμη διαγραφή των κατεχόμενων εδαφών μας.  Ξεχάστε την Κερύνεια και τη Μόρφου.
Ακόμη χειρότερα, αυτή δεν θα είναι η τελική λύση του Κυπριακού, γιατί σε ένα τέτοιο σενάριο, εμείς θα μετατραπούμε σε μια ‘Ταϊβάν της Μεσογείου’ όπου θα έχουμε ν’ αντιμετωπίζουμε μόνιμα μια επεκτατική Τουρκία με ένα προγεφύρωμα πάνω στο νησί και με αναγνωρισμένο το ψευδοκράτος.
Με ένα «σκληρό σύνορο» το οποίο θα παραμείνει στο διηνεκές και με μια Κυπριακή Δημοκρατία που θα εξαρτάται απόλυτα και μόνιμα από την εκάστοτε κυβέρνηση της Ελλάδας σε σχέση με το πόσα στρατεύματα θα είναι έτοιμη να διατηρήσει στην Κύπρο.
Η διχοτόμηση θα είναι απλά η απαρχή για τις νέες αξιώσεις της Τουρκίας που θα ακολουθήσουν, με αναγνωρισμένο όμως το ψευδοκράτος και με μια μόνιμη και νομιμοποιημένη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας.

Παρακαλεί η Τουρκία να συζητήσει τέτοιες λύσεις.
Δυστυχώς όμως, θεωρώ πως αυτό το υπονοούμενο αφήνει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών στην τελευταία έκθεση του όταν αναφέρεται σε «νέες ιδέες».
Αυτή η αναφορά δεν έρχεται από το πουθενά, είναι μέσα στο πλαίσιο των συζητήσεων που διεξάγονται αυτή την στιγμή στο δημόσιο βίο.
Ήδη η κ. Λούτ φαίνεται να ρώτησε σε πρόσφατη συνάντηση της με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε «εναλλακτικές επιλογές». μορφών λύσης.
Το ίδιο ρωτά και ο κ. Τσαβούσογλου και προσθέτει πως οι αντίθετες απόψεις του κ. Ακιντζί είναι «προσωπικές».

Οφείλουμε επομένως να είμαστε όλοι ξεκάθαροι απέναντι σε τέτοιες προσεγγίσεις.
Το Δημοκρατικό Κόμμα δεν αποδέχεται και ουδέποτε πρόκειται να αποδεχτούμε τέτοιες μορφές λύσης.
Δεν συζητάμε λύσεις συνομοσπονδίας ή και δύο κρατών. Τελεία.
Θέλω επίσης να επισημάνω ακόμα ένα κίνδυνο.  Με τον τρόπο που διεξάγεται αυτή η συζήτηση, έχει περάσει το μήνυμα πως τέτοιες μορφές λύσης είναι πλέον πάνω στο τραπέζι.
Εάν λοιπόν θεωρήσουμε πως η Τουρκία έχει πλέον καταλάβει ότι η συνομοσπονδία, η ιδανική λύση για την Τουρκία, είναι διαθέσιμη, όταν έχει ήδη ακούσει να συζητιέται το «Σχέδιο Β», πιστεύει κανείς πως θα ξαναπάει ποτέ πίσω και θα ξανασυζητήσει το «Σχέδιο Α»;

Τα τελευταία χρόνια όντως είχαμε έντονες διαφωνίες σε σχέση με την διαχείριση του κυπριακού.
Για εμάς, ως Δημοκρατικό Κόμμα αυτές οι διαφωνίες αφορούσαν την τακτική που ακολουθούσαμε, την απουσία στρατηγικής και τις δυσάρεστες απανωτές υποχωρήσεις της πλευράς μας που έθεταν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα και τη λειτουργικότητα της λύσης.

Πιστεύαμε ότι αυτά που συζητούσαμε υπό μορφή «συγκλίσεων» δεν ικανοποιούσαν τις προσδοκίες του λαού μας και τις ελάχιστες θέσεις που είχε αποφασίσει το εθνικό συμβούλιο μια δίκαιη, λειτουργική και  βιώσιμη λύση.

Όμως, είναι ένα πράγμα και καθόλα θεμιτό, να διαφωνούμε – ακόμη και έντονα – για επιμέρους πτυχές της λύσης.
Να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε π.χ. την εκ περιτροπής προεδρία.
Είναι άλλο πράγμα να συζητάμε μια παντελώς διαφορετική μορφή  λύσης
Κάπου έχουμε χάσει τον δρόμο μας.

Πρέπει να κάνουμε και γι’ αυτό το πράγμα την αυτοκριτική μας.
Τις προηγούμενες δεκαετίες, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια τσακωνόμασταν αναμεταξύ μας, διαπραγματευόμασταν αναμεταξύ μας, διχάζαμε τον λαό μας και στο εν τω μεταξύ η Τουρκία κέρδιζε επί της διαδικασίας, επί της ουσίας και διαμόρφωνε τετελεσμένα επί του εδάφους

Είναι επομένως σημαντικό, σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, να αναδείξουμε αυτά τα  με οποία συμφωνούμε και αυτά που μας ενώνουν.
Αν είναι να βγούμε από τα σημερινά αδιέξοδα, πρέπει να βρούμε έστω κάποιες μίνιμουμ συγκλίσεις συν-διαχείρισης του εθνικού μας προβλήματος.

1.       Ως ΔΗ.ΚΟ. δηλώνουμε ξεκάθαρα πως παραμένουμε δεσμευμένοι στις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου.
Αυτό για εμάς πρέπει να αποτελεί το συμφωνημένο πλαίσιο επίλυσης του κυπριακού.
2.       Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με το σωστό περιεχόμενο μπορεί να αποτελέσει τη μορφή λύσης του κυπριακού.
3.       Η λειτουργικότητα της λύσης για εμάς αποτελεί εξίσου σημαντικό κεφάλαιο με την ασφάλεια.
4.       Η εφαρμογή της λύσης πρέπει να γίνει σε φάσεις και μόνο εάν ικανοποιεί τις υποχρεώσεις της η Τουρκία, όπως εξάλλου προνοεί η ομόφωνη απόφαση του ΕΣ του 1989 επί προέδρου Βασιλείου.
5.       Είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε «νέες ιδέες» σε ότι αφορά την τακτική της πλευράς μας για να επιτευχθεί ο στόχος της κάμψης της τούρκικης αδιαλλαξίας. Όχι όμως άλλο μοντέλο λύσης.
6.       Οι ενεργειακοί μας σχεδιασμοί πρέπει να προχωρήσουν ανεξαρτήτως των εξελίξεων στο κυπριακό και ανεξαρτήτως των απειλών της Άγκυρας.
Η ενέργεια είναι πλέον κομμάτι του κυπριακού και το κυπριακό είναι κομμάτι του ενεργειακού, είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει.
Με αυτό τον φακό μας βλέπουν κάποιοι και με αυτόν τον φακό σίγουρα μας βλέπει πλέον η Τουρκία.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διασυνδέσουμε το ενεργειακό μας πρόγραμμα με τις διαπραγματεύσεις, αλλά σίγουρα οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι είναι η εξέλιξη των γεωστρατηγικών συμφερόντων στην Ανατολική  Μεσόγειο, η διαμόρφωση συγκεκριμένων συμμαχιών με ισχυρούς περιφερειακούς παίχτες, θα ενισχύσουν την διαπραγματευτική μας ισχύ.
Μπορούμε με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να δώσουμε ένα επιπρόσθετο κίνητρο  για την επίλυση του κυπριακού. Αντίθετα, εάν αποδεχτούμε τις απειλές και τους εκβιασμούς της Άγκυρας τότε αφαιρούμε αυτόν τον πάρα πολύ σημαντικό παράγοντα από τις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού.

7.       Η ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σίγουρα αποτελεί μία από τις  μεγαλύτερες στρατηγικές επιτυχίες της  πλευράς μας.

Δυστυχώς όμως και εδώ αποτύχαμε.
Δεν έχουμε αξιοποιήσει αποτελεσματικά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή τουλάχιστον στο βαθμό που θα έπρεπε, ώστε δια της εξωτερικής μας πολιτικής να πιέζεται η Τουρκία για να προχωρήσει σε συμβιβασμούς.

Όπως έγινε επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου με την αντιδήλωση και το πάγωμα των ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας.  Τότε πετύχαμε τις πρώτες κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας από το 1974.

Αντίθετα, σήμερα βλέπουμε πως μας αντιμετωπίζει η Ε.Ε. Στην ουσία σαν «βραχνά» που εμποδίζει κάποιες χώρες να παίξουν τα παιχνίδια που θέλουν να παίζουν με την Τουρκία.

Αυτό πρέπει να αλλάξει, αξιοποιώντας ένα πάρα πολύ αρνητικό κλίμα που υπάρχει σήμερα στην ΕΕ εναντίον της Τουρκίας.

8.       Οφείλουμε με μία πολύ-επίπεδη εξωτερική πολιτική να ενισχύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία διεθνώς.  Με αποτελεσματικές πρωτοβουλίες που θα δηλώνουν την παρουσία σε διεθνή φόρα.
9.       Αποτελεί πλέον αναγκαιότητα η αναβάθμιση και ενίσχυση των θεσμών του κράτους και η αξιοποίηση του διεθνούς δικαίου που αποτελεί ένα από τα βασικά μας πλεονεκτήματα που δυστυχώς σήμερα έχει καταντήσει ουδέτερος παράγοντας.

Ο πιο σημαντικός λόγος που δεν έχει μέχρι σήμερα αναγνωριστεί το ψευδοκράτος, είναι επειδή οι περισσότερες χώρες δεν θέλουν να καθιερώσουν ένα επικίνδυνο προηγούμενο – ότι δηλαδή μία χώρα με τη χρήση βίας και την κατοχή εδάφους μπορεί να προχωρήσει σε προσάρτηση ενός άλλου κράτους.  Συνεπώς το ψευδοκράτος δεν μπορεί να αναγνωριστεί στη βάση του διεθνούς δικαίου.

10.     Παρομοίως και στο περιουσιακό. Όταν αγνοήσει κάποιος το γεγονός ότι το 1974 αυτό που επιτελέστηκε ήταν η βίαιη κλοπή των περιουσίων των προσφύγων μας, τότε το περιουσιακό μετατρέπεται σε ένα απλό πρόβλημα απαλλοτρίωσης και αποζημιώσεων (που δεν υπάρχουν και δεν θα υπάρξουν ποτέ).
Οφείλουμε επομένως να αναδείξουμε όλες αυτές τις πτυχές που συντελούν κρίσιμους για εμάς παράγοντες επίλυσης του κυπριακού.
Το κυπριακό δεν είναι νομικό  πρόβλημα και το κατανοώ, αλλά πρέπει να προβληματιστούμε πως τα καταφέραμε να έχουμε 100%  δίκαιο με βάση το διεθνές δίκαιο, αλλά σήμερα η Τουρκία να εισπράττει συγχαρητήρια και εμείς να βρισκόμαστε στο εδώλιο του κατηγορουμένου…

11.     Τέλος, η συνέχιση της κυπριακής δημοκρατίας και μετά τη λύση, πρέπει να αποτελεί για εμάς απαράβατη κόκκινη γραμμή, καθώς μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αποτελέσει ασπίδα προστασίας για τον κυπριακό ελληνισμό.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Αυτό που απαιτείται σήμερα είναι προβληματισμός για τα επόμενα βήματα, συλλογικότητα και ενότητα.
Καιρός να προβληματιστούμε από τις αποτυχίες μας και να συν-διαμορφώσουμε μια νέα, σωστή στρατηγική.
Αυτό που χρειαζόμαστε πάνω από όλα, ιδιαίτερα αν κατ’ ευχή επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, είναι ρεαλιστική διεκδικητικότητα.

Να διεκδικήσουμε το δίκαιο του λαού μας,
Να υπερασπιστούμε τον κυπριακό ελληνισμό.
Να τιμήσουμε την ιστορία μας και όλους εκείνους που έπεσαν  υπερασπιζόμενοι την ελευθερία και την δημοκρατία.»