Τέταρτη μέρα της τουρκικής εισβολής στη Συρία και οι εντολές της κυβέρνησης προς τα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας είναι ξεκάθαρες. Οφείλουν να καλύψουν τις πολεμικές επιχειρήσεις με τη δέουσα προσοχή, αποφεύγοντας τις πληροφορίες που διαρρέουν από τον διεθνή Τύπο και με άξονα την επισήμανση πως τα όπλα που χρησιμοποιούνται στο μέτωπο του Αφρίν είναι τουρκικής κατασκευής.
Μόνον και μόνον από αυτές τις δύο εντολές, όπως αποκαλύπτει η γαλλική εφημερίδα «Le Monde», αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής πως ο πόλεμος αυτός τελεί υπό την αυστηρή επιτροπεία του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Τα τεμένη στην Τουρκία διοργανώνουν για τέταρτη συνεχή ημέρα λαϊκές συνάξεις προσευχής για τους στρατιώτες που μάχονται στη Συρία, ενώ από σήμερα Δευτέρα το τουρκικό γενικό επιτελείο αποφεύγει ανακοινώσεις περί κατάληψης στρατηγικών στόχων και χωριών στην περιοχή του Αφρίν. Ο τουρκικός Τύπος δίνει ιδιαίτερη διάσταση στις πληροφορίες που παρέχει η ρωσική πλευρά στις τουρκικές δυνάμεις για τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας βάθους 30 χλμ. εντός του συριακού εδάφους.
Στο μεταξύ, σε πολύνεκρες μάχες ενεπλάκησαν ξανά ο τουρκικός στρατός και σύμμαχοί του με Κούρδους μαχητές στη βόρεια Συρία τη Δευτέρα , τρίτη ημέρα της εισβολής των δυνάμεων της Αγκυρας που ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαμηνύει ότι θα συνεχιστεί.
Η επιχείρηση, που βαπτίστηκε “Κλάδος Ελαίας”, εξαπολύθηκε το Σάββατο από τον τουρκικό στρατό σε συνεργασία με φιλοτούρκους Σύρους αντάρτες. Σκοπός της είναι να εκδιωχθεί η συριακή κουρδική οργάνωση Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), την οποία η Αγκυρα χαρακτηρίζει “τρομοκρατική”, από την περιοχή Αφρίν, η οποία γειτονεύει με την Τουρκία.
Καμιά καταδίκη της Τουρκίας από το Σ.Ασφαλείας
Η επιχείρηση θορύβησε πολλές χώρες. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνεδρίασε χθες βράδυ, κατόπιν αιτήματος της Γαλλίας, προκειμένου να συζητήσει για την κλιμάκωση της έντασης στη Συρία, χώρα που σπαράσσεται από έναν εξαιρετικά περίπλοκο πόλεμο από το 2011. Εκφράστηκε “ανησυχία” και διατυπώθηκαν εκκλήσεις για “αυτοσυγκράτηση”, αλλά δεν υπήρξε καταδίκη της τουρκικής επιχείρησης ούτε κοινή ανακοίνωση.
Η Αμερικανίδα Πρέβειρα στα Ηνωμένα Εθνη Νίκι Χέιλι ήταν απούσα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση εξέφρασε την “έντονη ανησυχία της”, όπως και ο Υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, που τηλεφώνησε χθες στον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να του επιστήσει την προσοχή στον κίνδυνο για τους αμάχους.
“Δεν θα γίνει ούτε βήμα πίσω στην Αφρίν”, διακήρυξε νωρίτερα χθες ο Ερντογάν, ο οποίος διαβεβαίωσε ότι η επιχείρηση διεξάγεται με τη “συμφωνία” της Μόσχας. Η Ρωσία είναι σύμμαχος-κλειδί του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ κι έχει επέμβει στον πόλεμο από το 2015.
Στην πόλη Αφρίν, 18 χιλιόμετρα από το μέτωπο, οι κάτοικοι φτιάχνουν καταφύγια σε υπόγεια σπιτιών κι έκαναν την εμφάνισή τους ουρές μπροστά σε αρτοποιεία, σύμφωνα με δημοσιογράφο που συνεργάζεται με το Γαλλικό Πρακτορείο. Οι κάτοικοι της πόλης αυτής προμηθεύονται τρόφιμα και φάρμακα και φτιάχνουν στοκ στα καταφύγια. Τουλάχιστον 54 αντιμαχόμενοι, ανάμεσά τους 26 Κούρδοι αντάρτες και 19 Σύροι αντάρτες που πρόσκεινται στην Αγκυρα, έχουν σκοτωθεί από την έναρξη της εφόδου, ενώ μέσα σε αυτές τις τρεις ημέρες έχουν επίσης χάσει τη ζωή τους 22 άμαχοι, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η Αγκυρα διέψευσε κατηγορηματικά ότι σκοτώθηκαν άμαχοι κι έκανε λόγο περί “προπαγάνδας” των YPG. Εξάλλου, ο τουρκικός στρατός ανακοίνωσε τη Δευτέρα τον θάνατο ενός Τούρκου στρατιωτικού. Πρόκειται για την πρώτη απώλεια της Τουρκίας στην επιχείρηση. Κατά τη διάρκεια της ημέρας τούρκοι στρατιωτικοί και Σύροι αντάρτες προσκείμενοι στην Αγκυρα εξαπέλυσαν νέα επίθεση εναντίον των YPG από την πόλη Αζαζ, περίπου είκοσι χιλιόμετρα ανατολικά της Αφρίν, σύμφωνα με το τουρκικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή.
Κατέλαβαν για σύντομο διάστημα τον λόφο Μπαρσάγια, πριν οι YPG τον ανακτήσουν, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Εκατοντάδες αντάρτες με φορτηγάκια που έχουν προσαρμοσμένα στις καρότσες βαριά πολυβόλα είχαν πάρει θέσεις στο πλευρό τουρκικών τεθωρακισμένων και στρατιωτών σε αυτόν τον λόφο, σύμφωνα με έναν ανταποκριτή του Γαλλικού Πρακτορείου.
Εκτυλίσσονται “σφοδρές μάχες στα συροτουρκικά σύνορα”, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο εκπρόσωπος των YPG στην Αφρίν, ο Ρεζάν Χεντού. Οπως μετέδωσε ένας ανταποκριτής στην τουρκική πλευρά των συνόρων, περίπου δέκα άρματα μάχης και 400 ως 500 τούρκοι και Αραβες μαχητές μπήκαν χθες στη Συρία. Η Τουρκία, που απειλούσε επί μήνες ότι θα εξαπέλυε επίθεση στην Αφρίν για να εκδιώξει τις YPG, ξεκίνησε την επιχείρηση μία εβδομάδα μετά την ανακοίνωση του διεθνούς συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ότι θα δημιουργείτο μια δύναμη 30.000 ανδρών στη βόρεια Συρία, με τη συμμετοχή των YPG.
Ο Ερντογάν αντέδρασε λέγοντας ότι η χώρα του θα αναλάμβανε στρατιωτική δράση για να “σκοτώσει πριν βγει από τ’ αυγό” αυτή τη δύναμη. Η Αγκυρα θεωρεί τις YPG τον συριακό βραχίονα του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK), που διεξάγει ανταρτοπόλεμο στο τουρκικό έδαφος από το 1984. Αλλά οι YPG υπήρξαν η αιχμή του δόρατος και η βασική συνιστώσα της αραβοκουρδικής συμμαχίας που έδρασε εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) στη Συρία με τη συνεργασία και την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Από το Σάββατο, 170 στόχοι έχουν καταστραφεί και 11 χωριά έχουν καταληφθεί από τους αντάρτες που πρόσκεινται στην Αγκυρα, κατά δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ που μεταδόθηκαν από τουρκικά ΜΜΕ. Οι YPG από την πλευρά τους εντείνουν τις εκτοξεύσεις ρουκετών εναντίον τουρκικών παραμεθόριων πόλεων και κοινοτήτων, με αποτέλεσμα να έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον δύο άνθρωποι και άλλοι πενήντα να έχουν τραυματιστεί. Ενας άνθρωπος σκοτώθηκε τη Δευτέρα στην επαρχία Χατάι. Η τουρκική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία διαβεβαιώνει ότι η επιχείρηση θα είναι σύντομα, όμως αναλυτές τονίζουν πως οι YPG διαθέτουν εμπειροπόλεμους, ικανούς μαχητές κι είχαν χρόνο να προετοιμαστούν για την επίθεση, μετά την κλιμάκωση των τουρκικών απειλών.
Οι ΗΠΑ «αναγνωρίζουν το νόμιμο δικαίωμα της Τουρκίας να αμυνθεί»
Οι ΗΠΑ προέτρεψαν την Αγκυρα να “δείξει αυτοσυγκράτηση” αλλά ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον αναγνώρισε το “νόμιμο δικαίωμα της Τουρκίας” να “αμυνθεί”. Σύμφωνα με Κούρδους αξιωματούχους, ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος στον διεθνή συνασπισμό Μπρετ Μακγκέρκ βρίσκεται εδώ και δύο ημέρες στο Κομπάνι, ένα άλλο κουρδικό καντόνι στη βόρεια Συρία. Αυτή είναι η δεύτερη τουρκική έφοδος στη βόρεια Συρία, έπειτα από εκείνη που είχε εξαπολύσει η Αγκυρα τον Αύγουστο του 2016 για να απωθήσει το ΙΚ, αλλά και για να εμποδίσει την εξάπλωση της επιρροής των κούρδων μαχητών. Η έναρξη της επιχείρησης συνοδεύτηκε από αυστηρά μέτρα καταστολής στην Τουρκία, όπου οι διαδηλώσεις απαγορεύθηκαν. 24 άνθρωποι που βαρύνουν υποψίες πως έκαναν “προπαγάνδα” υπέρ των YPG σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης συνελήφθησαν.
Φωνές εναντίον της εισβολής της Τουρκίας στη Συρία
Μόλις τον περασμένο Μάρτιο, ο Τούρκος ποιητής Mustafa Goren είχε σταθεί στη μέση ενός δρόμου στη μεθοριακή πόλη Καρκαμίς και σηκώνοντας το δάχτυλο δείχνοντας προς τον ουρανό είχε πει με βροντερή φωνή:
«Είμαι εναντίον της εισβολής στη Συρία. Πρόκειται για άλλο ένα παιχνίδι της Δύσης. Είναι και αυτά παιδιά μας που κομματιάζονται εκεί. Γιατί οι Σύροι πολίτες υποχρεώνονται να καταφύγουν στη Δύση; Γιατί ντροπιάζονται και υποφέρουν; Απευθυνόμενος στην Ευρώπη τώρα, της λέω: Σύντομα θα πνιγείς από το νερό που τώρα πίνεις. Θα πληρώσεις για όσα κάνεις στη Συρία και στις άλλες χώρες!»…
Όταν έλεγε αυτές τις φράσεις ο Τούρκος ποιητής, εκτεινόταν στα συρο-τουρκικά σύνορα ένα πανύψηλο γκρίζο, τσιμεντένιο τείχος με πολλούς πύργους-παρατηρητήρια.
Στην είσοδό του σταθμευμένα αστυνομικά οχήματα και ασθενοφόρα. Πιο πίσω τουρκικά θωρακισμένα οχήματα, έτοιμα να περάσουν τη μεθοριακή γραμμή.
Πάντως, ήδη από τότε, τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις βρίσκονταν σε συριακό έδαφος, αλλά πολεμώντας – όπως επίσημα διαβεβαίωνε η Άγκυρα – εναντίον των τζιχαντιστών στην επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη».
Υπάρχει αυστηρή προειδοποίηση στους δημοσιογράφους να μη φωτογραφίζουν τη μεθοριακή περιοχή, ούτε να κάνουν ερωτήσεις για «ευαίσθητα ζητήματα». Ο νόμος έκτακτης ανάγκης που ισχύει στην Τουρκία προβλέπει σύλληψη και κράτηση επ’ αόριστον για τους «ενοχλητικούς».
Τώρα που οι τουρκικές δυνάμεις πολεμούν και πάλι μέσα σε συριακό έδαφος, στην επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας», τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα, καθώς ο ανήσυχος κουρδικός πληθυσμός στην τουρκική επικράτεια αναστατωμένος από τις επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων «αδελφών του» στη Συρία ξεκίνησε τις διαμαρτυρίες.
Το γεωστρατηγικό παιχνίδι που παίζεται μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο «συριακό πρόβλημα» περιπλέκεται ακόμη περισσότερο.
Η Ρωσία, η οποία άναψε το πράσινο φως για τη νέα τουρκική εισβολή, για τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας», κατηγορεί ανοικτά τις ΗΠΑ ότι «εξοπλίζει με σύγχρονα όπλα» τους Κούρδους μαχητές στη Συρία.
Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, σε ανακοίνωσή του στις 20 Ιανουαρίου, κατηγορεί τις ΗΠΑ πως «το Πεντάγωνο με τις χωρίς έλεγχο παραδόσεις σύγχρονου εξοπλισμού στους φιλοαμερικανούς αντικαθεστωτικούς αντάρτες στη Βόρεια Συρία συνεισφέρει στη γοργή κλιμάκωση της έντασης και προκάλεσε την τουρκική ειδική επιχείρηση».
Στις 21 Ιανουαρίου, ο Ρώσος ειδικός προεδρικός εκπρόσωπος για τη Συρία Alexandr Lavrentyev δήλωνε στο ρωσικό πρακτορείο RIA Novosti: «Η στάση μας είναι καθαρή. Αμερικανικές δυνάμεις δεν μπορούν να σταθμεύουν στο έδαφος κυρίαρχης χώρας παρά τις αντιρρήσεις της κυβέρνησής της».
Κάλεσε, επίσης, τις ΗΠΑ να συμμετάσχουν στις συσκέψεις στο Σότσι για την επίλυση του συριακού προβλήματος, ως παρατηρητής.
Την ίδια ώρα οι υπό τις ΗΠΑ συνασπισμένες αντικαθεστωτικές δυνάμεις υποστηρίζουν πως μάχονται αποκλειστικά εναντίον των τζιχαντιστών και ουδεμία ανάμειξη έχουν στις επιχειρήσεις στο Αφρίν. Από τη μεριά της, η αμερικανική κυβέρνηση έχει κάνει έκκληση προς όλα τα μέρη για αυτοσυγκράτηση.
Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Τζιμ Μάτις δήλωσε πως η Άγκυρα είχε ενημερώσει την Ουάσινγκτον πριν ξεκινήσει την πολεμική επιχείρηση εναντίον του Αφρίν. Αναμεταδίδοντας δηλώσεις που έκανε την Κυριακή ο υπουργός Άμυνας, μέσα στο αεροπλάνο κατευθυνόμενος στην Ασία, αμερικανικά Μέσα ανέφεραν ότι είπε επίσης πως «η Τουρκία είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Και είναι η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ με ανταρτική διείσδυση μέσα στα σύνορά της».
Υποστηρίζοντας ότι «η τελική ολοκληρωτική επιτυχία για την εξόντωση των τζιχαντιστών του Daesh» (επονομαζόμενου ως Ισλαμικό Χαλιφάτο – ISIS), ο Μάτις δήλωσε ακόμη ότι «είναι εύκολο να κατανοηθούν οι λόγοι που η Άγκυρα ανησυχεί επειδή η σύγκρουση έχει επεκταθεί και πέραν των συριακών συνόρων».
Οι τουρκικές επιχειρήσεις
Η επίσημη τουρκική άποψη είναι πως «οι στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν ως στόχο τους ”τρομοκράτες” του PKK/KCK/PYD-YPG και του Daesh, στο πλαίσιο των τουρκικών «δίκαιων που βασίζονται στον διεθνή νόμο, τις αποφάσεις 1624, 2170 και 2178 του Συμβουλίου Ασφαλείας και τα δικαιώματα αυτοάμυνας που προκύπτουν από τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ». Το τουρκικό γενικό επιτελείο ανακοίνωσε πως «οι επιχειρήσεις σκοπεύουν να δημιουργήσουν πάγιες συνθήκες για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή κατά μήκος των τουρκικών συνόρων καθώς και να προστατεύσουν τους Σύρους πολίτες από τις δραστηριότητες καταπίεσης και βιαιοτήτων από τους τρομοκράτες».
Οι Τούρκοι στρατιωτικοί επίσης υποστηρίζουν πως «δίνεται εξαιρετική σημασία στην αποτροπή να πληγούν άμαχοι». Σύμφωνα με τις έως τώρα ανακοινώσεις του τουρκικού Υπουργείου Άμυνας, «ήδη οι τουρκικές αεροπορικές δυνάμεις έχουν καταστρέψει δύο οχυρές θέσεις Κούρδων PYD/PKK στη βορειοδυτική Συρία, από τις οποίες εκτοξεύονταν επιθέσεις με ρουκέτες εναντίον του τουρκικού εδάφους, με στόχο πολίτες».
Αφορμή η αμερικανική βοήθεια στους Κούρδους
«Η Τουρκία δεν θα είχε εξαπολύσει τη στρατιωτική της εκστρατεία στο Αφρίν, αν η Ουάσινγκτον είχε τηρήσει την υπόσχεσή της να περικόψει τον ανεφοδιασμό και την υποστήριξη των Κούρδων ανταρτών στη Συρία» υποστήριξε με δηλώσεις του στο RT.com o Yasar Yakis, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.
«Αν οι ΗΠΑ σταματούσαν να εξοπλίζουν τους Κούρδους, η Τουρκία δεν θα είχε φτάσει σε αυτό το σημείο που βρίσκεται τώρα. Η Άγκυρα προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή της συμμάχου της». Και απευθυνόμενους στους Αμερικανούς είπε: «Δεν θα πρέπει να παρέχετε πυρομαχικά σε τρομοκρατικές ομάδες».
