Του Νίκου Κατσουρίδη
Το μέγα ερώτημα στο κυπριακό είναι διττό:
α) Το πρώτο είναι αν κάποιος θέλει να λύσει το κυπριακό.
β) Το δεύτερο είναι τι λύση θέλει να δώσει.
Ο ΄Ερχιουρμαν σίγουρα δεν είναι Τατάρ. Δεν υιοθετεί την λύση δύο Κρατών. Υιοθετεί μια άλλη θέση. Ποια είναι αυτή; Απόλυτος κριτής της άποψης του, της θέσης του θα είναι αυτά που θα καταθέσει στο τραπέζι των συνομιλιών. Είναι ευθύς εξ΄ αρχής θετικό το ότι δεν θέτει ως όρο, για επανέναρξη των συνομιλιών, την εκ των προτέρων αποδοχή των διχοτομικών θέσεων Τατάρ, για δύο Κράτη. Δεν υιοθετεί τη θέση ότι η Ομοσπονδία πέθανε. Τι εισηγείται;
Ότι και αν εισηγείται, το οποίο ως έχω προαναφέρει θα διαφανεί επίσημα στο τραπέζι των συνομιλιών, θα κριθεί κατ΄ εμένα από τα εξής:
- Αν θέτει ή όχι όρους εκ των προτέρων για να προσέλθει στις συνομιλίες. Αν αποδέχεται τη θέση για επανεκκίνηση των συνομιλιών από το σημείο που διεκόπησαν στο Κρανς Μοντανά. Άλλο θέμα, που είναι σημαντικό φυσικά, αν θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί, κυρίως από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ σε ποιο σημείο έχουν διακοπεί.
- Αν αποδέχεται τη βάση και το πλαίσιο λύσης το οποίο είναι οι αποφάσεις του ΟΗΕ περι Κύπρου και οι αρχές και αξίες του ΟΗΕ, το διεθνές δίκαιο.
- Αν αποδέχεται τις αποφάσεις, τις αρχές και αξίες της Ε.Ε. για το κυπριακό, από τη στιγμή που η επιθυμία για παραμονή στην Ε.Ε. είναι κοινή.
- Αν συμμερίζεται τη θέση του Γ.Γ. του ΟΗΕ ότι η λύση θα αποδώσει ένα κανονικό κράτος. Κανονικό Κράτος αυτόματα σημαίνει, Κράτος ανεξάρτητο, εδαφικά ακέραιο και κυρίαρχο. Αρα δεν χωρούν η κυριαρχική ισότητα, οι εγγυήτριες δυνάμεις, τα ξένα στρατεύματα και οι επικυρίαρχοι και προστάτες.
Αν αυτά είναι κοινά αποδεκτά τότε σε όλα τα άλλα μπορεί να εξευρεθούν αμοιβαία αποδεκτές ρυθμίσεις. Είτε αφορούν τη διακυβέρνηση, το εδαφικό και όλα τα άλλα. Αν όμως υπάρχει επιμονή σε τουρκικές εγγυήσεις, παρουσία μόνιμη τουρκικών στρατευμάτων κ.ο.κ. τότε δεν μπορεί να εξευρεθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση. Σε αυτά τα κυρίαρχα θέματα για την Κύπρο, των λαών της και το κοινό μας μέλλον είναι που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν οι θέσεις στο τραπέζι των συνομιλιών. Βέβαια σε αυτά τα θεμελιακά ζητήματα του κυπριακού, πρέπει να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους και τα πολιτικά κόμματα στην ε/κ πλευρά αλλά και στην τ/κ κοινότητα. Στα ίδια αυτά θέματα επιτέλους θα πρέπει να τοποθετηθούν και ορισμένα ΜΜΕ, και αρθρογράφοι και άτομα, που διατυπώνουν πολιτικές θέσεις στο Κυπριακό και στην μια και στην άλλη κοινότητα. Η ώρα έφτασε. Είμαστε ακριβώς στο 12 του κυπριακού. Θέσεις οι οποίες δεν είναι καθαρές, θέσεις οι οποίες εμπεριέχουν εποικοδομητικές ασάφειες δεν προσφέρουν στην προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού. Αντίθετα συγχίζουν, σκόπιμα ή όχι, αυτήν την προσπάθεια. Και όχι μόνο αυτό. Αλλά και προσφέρουν άλλοθι σε όσους τρίτους επιθυμούν να θολώσουν τα νερά, υιοθετώντας ιδέες, που επιτρέπουν να παρεισφρίσουν απόψεις όπως η κυριαρχική ισότητα, η ούτω καλούμενη χαλαρή Ομοσπονδία, έννοια ασαφής και η ερωτοτροπία με μια λύση που θα σχοινοβατεί μεταξύ ομοσπονδίας και συνομοσπονδίας.
Αφού επαναλάβω, ότι οι πραγματικές θέσεις του ΄Ερχιουρμαν, θα καταδειχθούν στο τραπέζι των συνομιλιών, θέλω να σημειώσω ορισμένες τοποθετήσεις του, οι οποίες έχουν διατυπωθεί μετά την εκλογή του, όπως:
α) Έθεσε προϋποθέσεις για επάνοδο του στις συνομιλίες.
β) Μίλησε για ακολούθηση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας.
γ) Θέλει τουρκικές εγγυήσεις.
Μάλιστα θεωρεί ότι η Τουρκία έχει λόγο μέσον των τ/κ αλλά και της ιδιότητας της ως Εγγυήτριας δύναμης σε σχέσεις που συνάπτει με ξένα Κράτη η Κυπρ ιακή Δημοκρατία, ειδικά με το Ισραήλ. (Δες συνέντευξη ΄Ερχιουρμαν στο Πρακτορείο Ankara Anatolia).
δ) Ζητά χρονοδιαγράμματα για τις συνομιλίες και να θυμίσω πόσο επικρίθηκε από όλους γιατί είχε αποδεχτεί τότε τα χρονοδιαγράμματα ο Τάσσος Παπαδόπουλος.
ε) Οι διαπραγματεύσεις θα διεξάγονται σε διαβούλευση με την Τουρκία. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι: « Χωρίς διαβούλευση με την Τουρκική Δημοκρατία δεν θα γίνουν ούτε διαπραγματεύσεις, ούτε οποιαδήποτε κίνηση στο Κυπριακό ζήτημα, ούτε οποιαδήποτε κίνηση στην εξωτερική πολιτική, όπως δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Επιπλέον, η βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκική Δημοκρατία είναι κάτι που θεωρώ προσωπική μου αποστολή, το καθήκον μου».
στ) Επέκρινε τις συζητήσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση Κυπριακής Δημοκρατίας, Ελλάδας και Ισραήλ και είπε « Θα σκεφτείτε να δημιουργήσετε μια ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ της Νότιας Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας. Γιατί; Για να αποκλείσετε την Τουρκία. Ωστόσο, από άποψη σκοπιμότητας, η Τουρκία είναι η πιο κοντινή γεωγραφικά χώρα. Το λογικό έργο εδώ είναι Κύπρος, Τουρκία, Ελλάδα».
ζ) «Από δική μας πλευράς, η πολιτική ισότητα είναι η κόκκινη μου γραμμή δηλαδή δεν υπάρχει καν θέμα να σκεφτώ κάτι άλλο εκτός από αυτό».
Πιστός στη θέση μου ότι ο κ. ΄Ερχιουρμαν θα δοκιμαστεί στο τραπέζι των συνομιλιών θα εγείρω μόνο ορισμένα, πολύ εύλογα ζητήματα προς προβληματισμό. Το πρώτο έχει εγερθεί από τον κ. Αντρέα Μαυρογιάννη σε συνέντευξη στην εφ. «Πολίτης» (26/10/25) και αφορά στην εκτίμηση του ότι ο κ. ΄Ερχιουρμαν θα προσέλθει στις συνομιλίες με βάση τουρκικό πλαίσιο «Πιστεύω θα λάβει το πλαίσιο από την Τουρκία, τα όρια δηλαδή εντός των οποίων δύναται να διαπραγματευθεί».
Το δεύτερο γεγονός προς προβληματισμό είναι ότι θέτει όρους, προϋποθέσεις για να προσέλθει στο τραπέζι των συνομιλιών. Ωραία και τι θα γίνει αν θέσει και η ε/κ πλευρά;
Επιπροσθέτως και στο ίδιο σημείο θα δανειστώ πάλιν μια ρήση του κ. Μαυρογιάννη: Πως είναι δυνατόν ενώ πας για γάμο να ζητάς να συμφωνηθούν εκ των προτέρων οι όροι του διαζυγίου;
Το τρίτο σημείο που αυτόματα εγείρεται είναι τι εννοεί όταν μιλά και λέει ότι θα ακολουθήσει την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Ποιον υπονοεί; Τον ίδιο ως ηγέτη των τ/κ; Το παράνομο μόρφωμα των κατεχομένων;
Το τέταρτο σημείο σχετίζεται με την αναφορά στο GSI. Πέραν του ότι είναι Ευρωπαϊκό έργο, γεγονός που το προσπερνά, επικαλείται την ιδιότητα του ως Εγγυήτριας για να ισχυριστεί ότι έχει λόγο και εξουσία επι του θέματος κ.ο.κ . Άρα επικαλείται τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου κ.λ.π. Θεωρεί ότι ισχύουν; ΄Η ισχύει μόνο η Συνθήκη Εγγυήσεων;
Το πέμπτο και τελευταίο για την ώρα είναι η αναφορά του στην πολιτική ισότητα ως κόκκινη γραμμή. Δεν λέει όμως τις εννοεί κάτω από τον όρο πολιτική ισότητα. Το λέω αυτό γιατί έχει συνεντεύξεις και άρθρα του, εντός του 2025 όπου αναφέρεται στην αόριστη και ακαθόριστη έννοια της χαλαρής Ομοσπονδίας.
Έχω θέσει κάποιους προβληματισμούς. Θα επαναλάβω ότι ο κ. ΄Ερχιουρμαν θα κριθεί από τις θέσεις τις οποίες θα εκφράσει στο τραπέζι των συνομιλιών. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για την ελληνοκυπριακή πλευρά.
