Καταπέλτης για το ΝΑΤΟ είναι δημοσίευμα του Politico με αφορμή τα γεγονότα στην Πολωνία, όπου κατάφεραν να περάσουν 19 ρωσικά drones και καταρρίφθηκαν μόλις… τρία, ένα γεγονός που αναδεικνύει την έλλειψη κατάλληλης προετοιμασίας της Συμμαχίας, απέναντι σε τέτοιες απειλές.
Η απειλή που συνιστούσαν τα drones ήταν πολύ πραγματική. Σύμφωνα με τη Welt, αδελφή έκδοση του Politico στον όμιλο Axel Springer, πέντε drones κατευθύνονταν απευθείας σε βάση του ΝΑΤΟ προτού αναχαιτιστούν από ολλανδικά μαχητικά F-35 της Lockheed Martin. Στην επιχείρηση συμμετείχαν επίσης ένα αεροσκάφος ανεφοδιασμού του ΝΑΤΟ, ένα ιταλικό αεροσκάφος επιτήρησης και ένα γερμανικό σύστημα αεράμυνας Patriot.
«Δισεκατομμύρια δολάρια εξοπλισμού για να αντιμετωπιστούν φθηνά ρωσικά drones Gerbera — αντίγραφα των ιρανικών Shahed που κοστίζουν περίπου 10.000 δολάρια το καθένα για να παραχθούν» επισημαίνεται στο δημοσίευμα με τίτλο: «Το ΝΑΤΟ δεν είναι έτοιμοι για τα drones της Ρωσίας».
Η ενεργοποίηση του άρθρου 4
Ωστόσο, αυτή η χαμηλού κόστους εισβολή (τα ρωσικά drones ήταν φτιαγμένα από ξύλο και αφρολέξ) προκάλεσε μια απάντηση πολύ υψηλού επιπέδου. Η Πολωνία επικαλέστηκε το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ, που απαιτεί τη σύγκληση των μελών της Συμμαχίας για επείγουσες συνομιλίες. Τόσο η Πολωνία όσο και η Λετονία έκλεισαν τον εναέριο χώρο τους στα ανατολικά, ενώ το ΝΑΤΟ φέρεται να εξετάζει «αμυντικά μέτρα».
Την Τετάρτη, ο Βρετανός υπουργός Άμυνας, John Healy, ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει από την ανώτατη στρατιωτική ηγεσία να εξετάσει πώς το Λονδίνο μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ πάνω από την Πολωνία. Η Ουκρανία προσφέρθηκε επίσης να βοηθήσει.
«Η Πολωνία έχει ζητήσει κάποια υποστήριξη, που περιλαμβάνει συνεχή στενή παρακολούθηση, περισσότερη συλλογή πληροφοριών, επιτήρηση και αναγνώριση, καθώς και περισσότερη αεράμυνα», δήλωσε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ.
Πρόβλημα η αεράμυνα του ΝΑΤΟ
Η αεράμυνα έχει από καιρό εντοπιστεί ως ένα από τα κύρια προβλήματα για τις χώρες του ΝΑΤΟ. Η ΕΕ ενθαρρύνει επίσης τα κράτη-μέλη να δαπανήσουν μέρος από τα 150 δισ. ευρώ των δανείων SAFE στην αεράμυνα. Αλλά μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων κατευθύνεται σε πολύ ακριβά όπλα.
Ακόμα και ο Ουκρανός πρόεδρος, Volodymyr Zelensky, τόνισε ότι τα αμερικανικής κατασκευής MIM-104 Patriot και τα γαλλο-ιταλικά SAMP/T συστήματα αεράμυνας, που κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το καθένα, δεν αποτελούν λογική επιλογή για χρήση εναντίον φθηνών ρωσικών drones-καμικάζι.
Η Ουκρανία δεν χρησιμοποιεί τέτοιο εξοπλισμό για να αντιμετωπίζει τα κύματα ρωσικών UAV, τα οποία μπορεί να φτάνουν τις εκατοντάδες μέσα σε ένα βράδυ. Αντίθετα, έχει αναπτύξει δικά της πολύ φθηνά αντι-drones για να εξουδετερώνει τις ρωσικές απειλές.
Το ζήτημα τέθηκε την Πέμπτη κατά τη διάρκεια ενημέρωσης ανάμεσα στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, και τους πρέσβεις της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Μάλιστα, είναι η πρώτη φορά που επικεφαλής της Συμμαχίας συμμετείχε σε μια τέτοια συνάντηση.
Πολλοί συμμετέχοντες ανησύχησαν ότι η αντίδραση της Τετάρτης αποκάλυψε την έλλειψη ετοιμότητας της Δύσης. Οι στρατοί του ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσαν τακτικά να χρησιμοποιούν F-35 για την αναχαίτιση τέτοιων εισβολέων. «Ο ίδιος ο Rutte κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα, και κανείς δεν διαφώνησε», είπε ένας από τους διπλωμάτες.
Σύμφωνα με τον Charly Salonius-Pasternak, διευθύνοντα σύμβουλο του think tank, Nordic West Office, με έδρα το Ελσίνκι, η προσαρμογή της απάντησης του ΝΑΤΟ στον μαζικά παραγόμενο, χαμηλού κόστους εξοπλισμό της Ρωσίας είναι εδώ και καιρό αναγκαία.
«Υπάρχουν μαθήματα για το πώς να εντοπίζουμε και να καταρρίπτουμε πολλά φθηνά drones χωρίς να χρειάζεται ένας πύραυλος πολλών εκατομμυρίων ευρώ; Φυσικά, αλλά αυτό δεν είναι νέο μάθημα», είπε. «Τι έχει κάνει το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο γι’ αυτό;».
«Κάποιες χώρες προσαρμόζουν τα οπλοστάσιά τους -όσες νιώθουν πιο έντονα τις απειλές- αλλά χρειάζεται χρόνος για να υλοποιηθούν οι δημοσιονομικές αποφάσεις», πρόσθεσε.
Οι προκλήσεις των drones
Μερικοί από τους αμυντικούς κολοσσούς της Ευρώπης προσπαθούν να προσαρμοστούν στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο «αγώνα δρόμου»… των drones.
Στα τέλη Αυγούστου, η σουηδική Saab παρουσίασε έναν νέο, χαμηλού κόστους πύραυλο με το όνομα Nimbrix, σχεδιασμένο για να εξουδετερώνει μικρά UAV χαμηλού ύψους. Ο γαλλικός οργανισμός προμηθειών όπλων DGA παρήγγειλε επίσης πρόσφατα ένα πειραματικό αντι-drone σύστημα λέιζερ από ομάδα εταιρειών, στις οποίες περιλαμβάνονται οι MBDA, Safran, Thales και Cilas.
Ωστόσο, οι μικρότερες καινοτόμες εταιρείες δυσκολεύονται να βρουν πρόσβαση στην αγορά. «Οι startups έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο στο τι είναι δυνατόν. Δεν έχουμε απαραίτητα αγοράσει [αυτό που προσφέρουν] ακόμη στην Ευρώπη», δήλωσε η Franke από το ECFR. Δύο είναι οι βασικές προκλήσεις μπροστά μας όσον αφορά την άμυνα απέναντι στα drones, πρόσθεσε.
Η πρώτη είναι ότι ένα μόνο σύστημα δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει όλες τις απειλές. «Εκ των πραγμάτων, θα χρειαστούμε μια πολυεπίπεδη άμυνα, με ηλεκτρονικά και κινητικά αντίμετρα». Η δεύτερη είναι η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνολογία: Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία προσαρμόζουν συνεχώς τα επιθετικά και αμυντικά τους drones σε μια τεχνολογική κούρσα. Αυτή είναι η προσέγγιση της Ουκρανίας. Χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά αντίμετρα, ενώ παράγει χιλιάδες drones αναχαίτισης τον μήνα. Η Ουκρανία μπορεί να αντιμετωπίζει εκατοντάδες drones κάθε βράδυ, και οι αμυνόμενοι καταρρίπτουν τη συντριπτική πλειονότητα.
Για τους ευρωπαϊκούς στρατούς, αυτό θα απαιτήσει αλλαγή από τα παραδοσιακά μοντέλα προμηθειών μικρών παρτίδων ακριβών όπλων, εξήγησε τον περασμένο μήνα στο Politico ο πρώην αρχηγός Γενικού Επιτελείου Άμυνας της Γαλλίας, στρατηγός Thierry Burkhard. «Για ορισμένα είδη εξοπλισμού, πιθανότατα είναι καλύτερο να αγοράζεις σε παρτίδες των 10, 15, 20 ή ίσως 50», είπε. «Δεν έχει σημασία αν η εταιρεία που το αναπτύσσει δεν μπορεί να παρέχει συντήρηση για 20 χρόνια, γιατί σε έναν χρόνο, εκείνο το πράγμα είτε θα έχει καταστραφεί στο πεδίο της μάχης είτε θα είναι ξεπερασμένο».
