Του Νίκου Κατσουρίδη
Η νέα χρονιά 2022 βρίσκει τον κόσμο στη πιο δύσκολη του στιγμή μετά το τερματισμό του ψυχρού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής ΄Ένωσης αρχές της δεκαετίας του 1990. Σήμερα η ένταση ανάμεσα στις τρεις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου μας, ΗΠΑ – Ρωσία – Κίνα βρίσκονται στο απόγειο της. Αυτή η πρωτοφανής αντιπαράθεση εστιάζει στο λεγόμενο Ουκρανικό μέτωπο. Η εντονότατη αντιπαράθεση γύρω από την Ουκρανία μπορεί να είναι η κορύφωση του σύγχρονου «ψυχρού πολέμου» δεν είναι όμως η μόνη σφοδρή ένταση των ημερών μας. Η σύγκρουση για τη νέα ανακατανομή σφαιρών επιρροής επί των ημερών μας εκδηλώνεται παντού στον πλανήτη. Στο μέτωπο της Άπω Ανατολής και της Αυστραλίας μεταξύ κυρίως ΗΠΑ και Κίνας. Στο μέτωπο της Κεντρικής Ασίας συμμετέχουν και οι τρεις μεγάλες δυνάμεις. Στο μέτωπο τη Ανατολικής Μεσογείου, της Εγγύς και Μέσης Ανατολής Ρωσία και ΗΠΑ, στο μέτωπο της Αφρικής κύρια Κίνα και ΗΠΑ, στο μέτωπο του Βορείου Αρκτικού Κύκλου η ΗΠΑ και η Ρωσία κ.ο.κ. Ο πλανήτης βιώνει μια πρωτοφανή υγειονομική ενεργειακή και κλιματική κρίση. Σύντομα θα αναδειχθεί, πέραν από την κρίση των βασικών υλικών που είναι αναγκαίο για τη σύγχρονη τεχνολογία, όπως π.χ. οι σκληρές γαίες, η κρίση του πιο ζωτικού αγαθού. Η κρίση του νερού. Η ανθρωπιστική κρίση όπως εκφράζεται μέσα από το προσφυγικό και μεταναστευτικό πρόβλημα έχει μεταβληθεί σε εφιάλτη. Στη δική μας γεωγραφική γειτονιά τα προβλήματα ατελείωτα. Πρωταγωνιστής στα προβλήματα της γειτονιάς, το επεκτατικό, πειρατικό κράτος της Τουρκίας και το καθεστώς Ερντογάν.
Τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών ανυπέρβλητα. Ο παγκόσμιος πλούτος συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια ενώ η φτωχοποίηση κοινωνικών στρωμάτων στον ανεπτυγμένο κόσμο όλο και αυξάνεται και παράλληλα ολόκληρες περιοχές του πλανήτη, ολόκληροι λαοί περνούν σε κατάσταση πλήρους ανέχειας, φτώχειας και κατάρρευσης. Όλα αυτά δημιουργούν μίαν εκρηκτική και επικίνδυνη κατάσταση. Τα μεγάλα κράτη και ενώσεις κρατών, οι εταιρείες κολοσσοί και όσοι ηγούνται σήμερα τον κόσμο αρνούνται να δουν τη πραγματικότητα. Πλησιάζουμε τη στιγμή που ο δρόμος προς την καταστροφή θα είναι αναπόδραστος. Καλούμαστε όλοι από τον μικρότερο ως τον μεγαλύτερο να αντιδράσουμε όσο υπάρχει έστω και λίγος χρόνος.
Η άμεση και μεγαλύτερη κρίση μετά τον τερματισμό του παλιού «ψυχρού πολέμου» είναι η κρίση της Ουκρανίας. Συνιστά το προϊόν του νέου «ψυχρού πολέμου» που βιώνουμε που στοχεύει στην ανακατανομή ισχύος και περιοχών επιρροής. Έχει όμως και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία σχετίζονται άμεσα με την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας. Όλοι γνωρίζουμε ότι κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Γιέλτσιν η Ρωσία είχε περικυκλωθεί εξωτερικά από φιλοαμερικανικές και φιλοδυτικές κυβερνήσεις στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες ή στις πλείστες. Κάποιες μάλιστα προχώρησαν και σε ένταξη στο ΝΑΤΟ. Θυμόμαστε και την κρίση για ανάπτυξη αμερικανικών πυραύλων σε ορισμένες εξ΄ αυτών, π.χ. Πολωνία. Ήλθε όμως στην εξουσία ο Πούτιν. Τα χρόνια πέρασαν και η Ρωσία επανήλθε. Η αμερικανική προσπάθεια να κυριαρχήσουν οι ΗΠΑ στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες στην Κεντρική Ασία και Νότια της Ρωσίας, π.χ. Γεωργία, απέτυχε. Απέτυχε και η στρατιωτική παρουσία τους σε Αφγανιστάν, Ιράκ, Συρία. Θέλησαν να αντικαταστήσουν αυτές τις απώλειες με προώθηση τους στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας. Μαύρη θάλασσα και Ουκρανία. Η κίνηση στην Κριμαία ναυάγησε εν πολλοίς τους σχεδιασμούς για τη Μαύρη θάλασσα. Επικεντρώθηκαν λοιπόν στην Ουκρανία και τώρα μαρτυρούμε αυτό που ζούμε με όσους κινδύνους συνεπάγεται.
Θεωρώ ότι η Ρωσία δεν έχει πρόθεση να κάνει πρώτη κίνηση. Πιστεύω το ίδιο και οι δυτικοί. Ο κίνδυνος προέρχεται από ενδεχόμενη Ουκρανική επίθεση στις αυτοδιοικούμενες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας. Αυτό η Μόσχα δεν θα το ανεχτεί, όπως δεν θα ανεχτεί και ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Και δεν είναι απλά η Μόσχα υπό την εύνοια η Ρωσική κυβέρνηση, που δεν θα το ανεχτεί αλλά και η συντριπτική πλειοψηφία των Ρώσων. Ιδιαίτερα όταν μιλούμε για μια χώρα, Ουκρανία, όπου η κυβερνώσα κατάσταση σχετίζεται με ομάδες που πάνε πίσω στον χρόνο με φιλοναζιστικές περγαμηνές. Δεν υπάρχει περίπτωση η Ρωσία και ο λαός της, που έχασαν 22-23 εκ. ανθρώπους στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, να υποχωρήσουν σε τέτοια θέματα.
Η αποκλιμάκωση, κατά την άποψη μου, πρέπει να προέλθει μέσα από συνομιλίες και πρωτοβουλίες της Δύσης, αναφορικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ και την ανάπτυξη πυραύλων στα σύνορα της Ρωσίας. Από την άλλη Ρωσία και Ουκρανία θα πρέπει μέσον διαλόγου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στην Ανατολική Ουκρανία.
