Του  Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Η  Eλλάδα είναι μη βιώσιμο κράτος με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια (οι αποδείξεις είναι το “εξωτερικό εξαιρετικά μη βιώσιμο χρέος” κατά ΔΝΤ, το τεράστιο ύψος του εσωτερικού “κόκκινου” χρέους και η συνεχιζόμενη μαζική μετανάστευση των νέων Ελλήνων στο εξωτερικό).

Το ελληνικό κράτος είναι οριακά βιώσιμο γεωπολιτικά και γίνεται όλο και λιγότερο λόγω των διαρκών παραχωρήσεων κυριαρχίας και του ίδιου του κράτους σε ξένες δυνάμεις. Και ήδη μπαίνει και σε τροχιά “φυσικής μη βιωσιμότητας”, όπως έδειξε ο καύσωνας και οι πυρκαγιές του Αυγούστου και ο τρόπος της αντιμετώπισής τους.

Το τελευταίο αυτό πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο έντονο λόγω του ότι η Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι η περιοχή της ηπείρου που πλήττεται και θα πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Μακροχρόνια, ακόμα χειρότερα από την Ελλάδα θα πληγεί η Κύπρος (*).

Η ταχύτερα θερμαινόμενη θάλασσα

Αλλά και η Μεσόγειος είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη θάλασσα του πλανήτη και η πιο αλμυρή. Η θερμοκρασία της αυξάνεται με ρυθμό 20% μεγαλύτερο του παγκόσμιου μέσου όρου και η στάθμη της υπολογίζεται ότι θα έχει ανέβει κατά ένα μέτρο έως το 2100.

Η κλιματική αλλαγή ήδη μεταμορφώνει, ενίοτε κατά τρόπο μη αντιστρέψιμο, μερικά από τα πιο σημαντικά θαλάσσια οικοσυστήματα, γεγονός που έχει συνέπειες για οικονομικούς τομείς όπως η αλιεία και ο τουρισμός, μεταβάλλει την κατανάλωση ψαριών, αλλά και απειλεί να μεταβάλλει δραματικά επί τα χείρω και τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τη ζωή των κατοίκων των χωρών που βρέχονται από αυτή. Πολύ περισσότερο γιατί συνδυάζεται με άλλες ανθρωπογενείς επιβαρύνσεις, που έχουν μειώσει κατά πολύ την οικολογική αντοχή της Μεσογείου.

Περίπου χίλια μη μεσογειακά θαλάσσια ζωϊκά είδη έχουν μεταναστεύσει ήδη στη Μεσόγειο, λόγω της ταχείας θέρμανσής της και αντικατέστησαν μεσογειακά είδη

Αυτά επισημαίνει πρόσφατη έκθεση του WWF, της σημαντικότερης οργάνωσης παγκοσμίως για την προστασία της άγριας φύσης, που ζητά από τα μεσογειακά κράτη τη λήψη επειγόντως μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και την προσαρμογή σε μια θερμότερη θάλασσα.

Περίπου χίλια μη μεσογειακά θαλάσσια ζωϊκά είδη έχουν μεταναστεύσει ήδη στη Μεσόγειο, λόγω της ταχείας θέρμανσής της και αντικατέστησαν μεσογειακά είδη. Ταυτόχρονα, τα όλο και πιο έντονα ακραία καιρικά φαινόμενα αποδεκατίζουν εύθραυστα φύκια και κοράλια του βυθού απειλώντας πόλεις και ακτογραμμές.

Η κλιματική αλλαγή έχει μεγάλες επιπτώσεις στο σύνολο της θαλάσσιας βιοποικιλότητας περιλαμβανομένων των μεταβολών των κυρίων ειδών ψαριών με μεγάλες συνέπειες.

Ο συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής με τις υπάρχουσες ανθρώπινες πιέσεις στην θαλάσσια ζωή, όπως η υπεραλίευση, η ανάπτυξη των ακτών και η ναυσιπλοία, έχουν μειώσει δραματικά την οικολογική αντοχή της Μεσογείου.

Ο αντίκτυπος της υπερθέρμανσης

Οι έξι σπουδαιότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και των λοιπών ανθρωπογενών επιβαρύνσεων της Μεσογείου που επισημαίνονται στην έκθεση του WWF είναι οι ακόλουθες:

• Η Μεσόγειος αποκτά τροπικά χαρακτηριστικά με τα ιθαγενή είδη ζωής να μετακινούνται ή να πεθαίνουν λόγω αυξανόμενων θερμοκρασιών.

• Σημειώνονται μαζικές μεταναστεύεις περίπου 1000 νέων ειδών ζωής εκ των οποίων 126 είδη ψαριών προς τη Μεσόγειο, περιορίζοντας τα αυτόχθονα είδη έως και κατά 40% σε ορισμένες περιοχές. Ψάρια μετακινούνται επίσης από τις βόρειες ακτές της Αφρικής στις νότιες ακτές της Ευρώπης.

• Σημειώνεται ένταση της “επίθεσης” μεδουσών (jelly fish) στις θάλασσες της Μεσογείου εξαιτίας της υπεραλίευσης πολλών ετών, που είχε ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση των ψαριών που ανταγωνίζονται τις μέδουσες, ο πολλαπλασιασμός των οποίων ανταγωνίζεται, με τη σειρά της, τους πληθυσμούς των ψαριών, εγκαθιστώντας ένα φαύλο κύκλο.

• Oι λειμώνες Posidonia απειλούνται από την αύξηση της θερμοκρασίας και της στάθμης των νερών με πολύ δυσμενή αποτελέσματα στη βιοποικιλότητα και στον “γαλάζιο άνθρακα” (blue carbon). Οι λειμώνες Posidonia αποθηκεύουν 11-42% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των μεσογειακών χωρών.

• 30% των gorgonians της Μεσογείου κατεστράφησαν κατά τη διάρκεια μιας και μόνης καταιγίδας. “Χαρισματικά” είδη κοραλλιών, που έχουν παίξει ρόλο – κλειδί σε πολλά περίπλοκα οικοσυστήματα της Μεσογείου καταστρέφονται από ακραία καιρικά φαινόμενα.

• Το 80 έως 100% των πληθυσμών του Pinna nobilis (ικανού να συντηρήσει 146 διαφορετικά είδη θαλάσσιας ζωής) απωλέσθηκαν πρόσφατα μαζικά στις θάλασσες της Ισπανίας, Ιταλίας και άλλων μεσογειακών χωρών.

Σημείωση

(*) Για την Κύπρο που ανήκει στην ευρεία Μέση Ανατολή, το πρόβλημα θα γίνει μακροπρόθεσμα τρομακτικό, γιατί είναι συζητήσιμο αν θα υπάρχουν και υπό ποίες συνθήκες κατοικήσιμες ζώνες στη Μέση Ανατολή μετά τα μέσα του αιώνα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αποκλείεται η Ελλάδα βραχυπρόθεσμα να την ξεπεράσει ως προς την έκταση των οικολογικών καταστροφών, μπαίνοντας πιο γρήγορα στην Κόλαση. https://kosmodromio.gr/2021/08/06/h-megaluterh-oikologikh-katastrofh-s/.