Το νέο βιβλίο του Κύπρου Κουρτελλάρη παρουσιάζεται την 1η του Ιούλη 2021, στο Ίδρυμα Λαογραφίας & Αγροτικής Ζωής «Χρίστος Κουρτελλάρης»
Την Πέμπτη 1η του Ιούλη 2021 στις 19:30, το Ίδρυμα Λαογραφίας & Αγροτικής Ζωής «Χρίστος Κουρτελλάρης» και η Επιτροπή της Συνεργατικής Έπαυλης «Ονίσια» πραγματοποιούν εκδήλωση αφιερωμένη στα 75 χρόνια από την ίδρυση (20 Ιουνίου 1946) της Κολεκτίβας της Ονίσιας. Κατά την εκδήλωση θα γίνει η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Κύπρου Κουρτελλάρη με τίτλο «Απρίλης 1964: Η (εγ)κατάληψη της Ονίσιας – Από αυτούς που τάχθηκαν να την… προστατεύσουν». Την παρουσίαση θα κάνει ο Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κ. Γιώργος Μαργαρίτης.
Το βιβλίο -όπως προκύπτει και από τον τίτλο- πραγματεύεται αφενός τα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάληψη της Έπαυλης της Ονίσιας από τους Τούρκους στασιαστές τον Απρίλη του 1964 και αφετέρου την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στο νησί που οδήγησε νωρίτερα -λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1963- στην τουρκική ανταρσία και τις δικοινοτικές ταραχές.
Ως εκ του τίτλου και του παράτιτλου, κάποιος μπορεί να θεωρήσει -και όντως αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα- ότι το βιβλίο αγγίζει «ευαίσθητες» πτυχές της περιόδου εκείνης και βρίσκεται αντιμέτωπο με το προσφιλές αφήγημα, με γαρνιτούρα κάμποσες πατριωτικές κορόνες των αρνητικών πρωταγωνιστών για τη δράση τους κατά την περίοδο της τουρκανταρσίας στην περιοχή Δικώμου – Ονίσιας. Του ανατολικού, όπως διαχωρίστηκε τότε στρατιωτικά, Πενταδακτύλου. Τη στρατιωτική ευθύνη για τον οποίο είχε ο γνωστός Σταύρος Σταύρου Σύρος, με πλούσια δράση και μετέπειτα στην ΕΟΚΑ Β’ και συντάκτης του γνωστού σχεδίου «ΑΠΟΛΛΩΝ».
Ενός σχεδίου που προέβλεπε πραξικοπηματικές ενέργειες σε όλες τις επαρχίες πλην της Κερύνειας, τη δολοφονία του εκλεγμένου Προέδρου, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και άλλων μακαριακών προσωπικοτήτων, συλλήψεις πολιτικών προσώπων, ανατινάξεις κυβερνητικών κτιρίων και κατάληψη της εξουσίας. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο «ΑΠΟΛΛΩΝ» βρέθηκε στο αρχείο του Σύρου τον Αύγουστο του 1973 -τότε υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Β’- κατά τη σύλληψή του από το Εφεδρικό.
Τα μέλη της Συνεργατικής Έπαυλης «Ονίσια» από τις ημέρες εκείνες δήλωναν ότι η Ονίσια σκόπιμα εγκαταλείφθηκε από τις νόμιμες δυνάμεις του κράτους και σκόπιμα αφέθηκε ανοχύρωτη για να πέσει στα χέρια των Τούρκων στασιαστών. Κι ο λόγος πολύ απλός: Για να κλείσει η Έπαυλη των κομμουνιστών, όπως κόμπαζαν κάποιοι! Η θέση αυτή των μελών της Ονίσιας δεν ήταν γενική και αόριστη, αλλά στηριζόταν σε προσωπικά βιώματα των ιδίων, σε συγκεκριμένα περιστατικά και γεγονότα και σε συγκεκριμένα λόγια και δράση -αλλά και μη δράση- του τότε στρατιωτικού υπεύθυνου της περιοχής Δικώμου, Σταύρου Σταύρου Σύρου. Και μάλιστα οι θέσεις των μελών της Ονίσιας διατυπώθηκαν όλα αυτά τα χρόνια πλείστες όσες φορές δημόσια. Τόσο σε γραπτά κείμενα όσο και σε προφορικές δηλώσεις μελών και στελεχών της Έπαυλης.
Το βιβλίο, με πληθώρα συνεντεύξεων, μαρτυριών, αναφορών σε δημοσιεύματα της εποχής, αναλύσεων τόσο των δημοσιευμάτων όσο και των γεγονότων, αλλά και με καταγραφές που καταδεικνύουν την ανακολουθία λόγων και πράξεων τής υπό τον Σύρο στρατιωτικής ηγεσίας στην περιοχή Δικώμου το 1964 ανατρέπει και διαψεύδει τεκμηριωμένα και πανηγυρικά το αφήγημα Σύρου. Ότι, δηλαδή, δήθεν παρείχε προστασία και υπερασπίστηκε τα μέλη και την Έπαυλη της Ονίσιας. Καταδεικνύοντας όλα αυτά την επί σκοπού εγκατάλειψη της Έπαυλης, αφήνοντάς την στις ορέξεις των Τούρκων στασιαστών.
Το τραγικό συμπέρασμα, βέβαια, δεν είναι μόνο ότι δικαιώνεται η θέση των Ονισιωτών ότι σκόπιμα αφέθηκε ανοχύρωτη και ανυπεράσπιστη για να καταληφθεί από τους Τούρκους στασιαστές. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου βγαίνει -ξανά- στην επιφάνεια ότι τα σχέδια που οδήγησαν στην τραγωδία του 1974, με απαρχή το χουντοφασιστικό εοκαβήτικο πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή και κατοχή που ακολούθησε, άρχισαν να εξυφαίνονται πολύ πριν! Από εκείνη την περίοδο, το 1963 – 64 και ακόμη πιο πριν. Δηλαδή πριν καν συσταθεί το ανεξάρτητο κυπριακό κράτος, ως αποτέλεσμα των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, του Φλεβάρη 1959. Αφήνοντας -στις αρχές του 1964- σκόπιμα κυπριακό έδαφος, δηλαδή έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στους Τούρκους στασιαστές και διευκολύνοντάς τους στη δημιουργία αμιγών τουρκικών θυλάκων που θα λειτουργούσαν ως οιονεί εδάφη ξεχωριστού τουρκικού κρατιδίου, αλλά και ως προγεφυρωμάτων για ενδεχόμενη τουρκική απόβαση στο νησί…
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη, 1η του Ιούλη, στις 7:30 μ.μ. στον εξωτερικό χώρο του οικήματος του Ιδρύματος Λαογραφίας & Αγροτικής Ζωής «Χρίστος Κουρτελλάρης», στη λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου 203 στον Άγιο Δομέτιο.
