Του Νικόλα Νικόλα

35 χρόνια πριν, σαν σήμερα, ο κατοχικός ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς με τη στήριξη της Άγκυρας προχωρούσε στην αποσχιστική ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Μια πράξη που καταδικάστηκε από τη διεθνή κοινότητα και φυσικά τον κυπριακό λαό. Μια πράξη που δημιούργησε το κατοχικό μόρφωμα στο βορρά, ένα καθεστώς υποτελές στην Τουρκία. Ένα μόρφωμα που πέραν της προώθησης των μεθοδεύσεων υπέρ της διχοτόμησης κρατά και τους ίδιους τους Τ/κ αιχμάλωτους της Άγκυρας και των εποίκων που κουβάλησε.

Σήμερα για ακόμη μια φορά το κατοχικό καθεστώς στήνει προκλητικά πανηγύρια στα κατεχόμενα με την παράνομη επίσκεψη του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Φουάτ Οκτάι.

44 χρόνια μετά το δίδυμο ΝATOϊκό έγκλημα του 1974 και 35 χρόνια μετά την παράνομη αποσχιστική ενέργεια του κατοχικού καθεστώτος, ο αγώνας του κυπριακού λαού για τερματισμό της κατοχής και απελευθέρωση συνεχίζεται. Και επιβάλλεται μαθαίνοντας από το παρελθόν να αντλήσουμε διδάγματα. Ότι αυτή η πάλη πρέπει να είναι κοινή ανάμεσα στους Κύπριους εργαζόμενους ενάντια στην κατοχή και όσους υπηρετούν τις μεθοδεύσεις για ακόμη ένα «κλείσιμο» του Κυπριακού. Ένα «κλείσιμο» ιμπεριαλιστικής διευθέτησης, που δεν αφορά τα συμφέροντα των λαϊκών μαζών της Κύπρου, αλλά τα ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ). Αυτή η αντικατοχική πάλη των Κυπρίων πρέπει να στρέφεται ενάντια στους ιμπεριαλιστές και στο θύτη που λέγεται ΝΑΤΟ. Πρέπει να επανενώνει πραγματικά τον τόπο και το λαό μας, να τερματίζει πραγματικά την κατοχή και να μας απαλλάσσει από όλους τους στρατούς.

Κορύφωση των αποσχιστικών ενεργειών

Μετά το δίδυμο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής, οι κατοχικές αρχές δημιούργησαν το 1975 στις κατεχόμενες περιοχές το λεγόμενο «Τουρκικό Ομόσπονδο Κράτος της Κύπρου» (ή «Τουρκική Ομόσπονδη Πολιτεία της Κύπρου» με τη διφορούμενη μετάφραση του state που παραμένει μέχρι σήμερα αγκάθι με τα συνιστώντα κράτη να μεταφράζονται από κάποιους ως συνιστώσες πολιτείες). Μια κίνηση τακτικής, αφού οι αντιδράσεις για την ανακήρυξη του ψευδοκράτους από τότε θα οδηγούσαν την Τουρκία στην πλήρη απομόνωση. Μιλάμε για μερικούς μήνες μετά την εισβολή που έγινε με τον ισχυρισμό της «επαναφοράς της συνταγματικής τάξης»… Μια κίνηση τακτικής από την Τουρκία, όπως παραδέχθηκε αργότερα σε συνέντευξή του ο ίδιος ο Ραούφ Ντενκτάς.

Ο Ντενκτάς απειλούσε έτσι κι αλλιώς διαρκώς με μονομερή παράνομη ανακήρυξη «ανεξαρτησίας».

Η αμφισβήτηση του Ντενκτάς, όπως εκφράστηκε στις λεγόμενες «βουλευτικές εκλογές» του 1981 που είχαν ως αποτέλεσμα την ωμή παρέμβαση της κατοχικής Τουρκίας, έτσι ώστε να μην σχηματιστεί «κυβέρνηση» συνασπισμού από τα κόμματα της κεντροαριστεράς και της αριστεράς, έδωσαν ώθηση στα σχέδια του κατοχικού ηγέτη για την ανακήρυξη «ανεξαρτησίας» και τη δημιουργία του ψευδοκράτους.

Το δε ψήφισμα της ΓΣ του ΟΗΕ για το Κυπριακό το Μάη του 1983 εξόργισε την Άγκυρα και το κατοχικό καθεστώς. Η ΓΣ του ΟΗΕ υιοθέτησε στις 13/5/1983 το ψήφισμα 37/253 με το οποίο ζητούσε, ανάμεσα σε πολλά άλλα, την άμεση απόσυρση όλων των ξένων στρατευμάτων κατοχής από την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπέρ του ψηφίσματος που καταδίκαζε σειρά κατοχικών εγκλημάτων στην Κύπρο, τάχθηκαν 103 μέλη του ΟΗΕ, απείχαν 20 (περιλαμβανομένων των ΗΠΑ) και καταψήφισαν 5 (Τουρκία, Πακιστάν, Μαλαισία, Σομαλία, Μπαγκλαντές).

Ακολούθησε μια σειρά ενεργειών από το κατοχικό καθεστώς που άνοιγε το δρόμο προς την αποσχιστική μονομερή ενέργεια: Aκύρωση συνάντησης του Ντενκτάς με τον τότε Πρόεδρο Σπύρο Κυπριανού, καθιέρωση της τουρκικής λίρας ως νόμισμα των κατεχομένων, δημιουργία λεγόμενης «κεντρικής τράπεζας», ψήφισμα της ψευδοβουλής για διεξαγωγή δημοψηφίσματος «αυτοδιάθεσης» κ.τ.λ.

Ο Ντενκτάς προωθώντας εντονότερα μετά τις «κάλπες» του 1981 τη στόχευση για το ψευδοκράτος, βάζει εντός των κομμάτων της «αντιπολίτευσης» εγκάθετους που στηρίζουν αντίθετα με τις κομματικές γραμμές την ανακήρυξη ψευδοκράτους, και κυρίως εντός του σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Κοινοτικής Απελευθέρωσης (ΤΚΡ). Οι άνθρωποι του Ντενκτάς, εντός των κομμάτων προπαγανδίζουν τη δημιουργία του ψευδοκράτους προτάσσοντας δήθεν την «αυτοδιάθεση» με «αριστερή» φρασεολογία. Λειτουργώντας όμως ως πράκτορες του φασίστα κατοχικού ηγέτη…

Από το δείπνο στην παράνομη ενέργεια

Τελικά ο Ντενκτάς εκμεταλλευόμενος τη συγκυρία του κενού εξουσίας στην Τουρκία, αλλά με τη στήριξη της στρατιωτικής χούντας της Άγκυρας, προωθεί την ίδρυση της παράνομης λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» και το πράττει στις 15 του Νοέμβρη του 1983, το ίδιο πρωινό με το σχηματισμό κυβέρνησης του Τουργκούτ Οζάλ στην Άγκυρα. Μιας κυβέρνησης που σχηματίστηκε εκείνη τη μέρα και θα ορκιζόταν στις αρχές του Δεκέμβρη. Φέρνοντας έτσι προ τετελεσμένων γεγονότων τη νέα τουρκική κυβέρνηση, προτού αναλάβει επίσημα καθήκοντας, αφού η ανακήρυξη του ψευδοκράτους είχε γίνει μέσω συνεννόησης με το βαθύ κράτος, την ώρα που η στρατιωτική χούντα που καταδυνάστευσε τον τουρκικό λαό από το πραξικόπημα του 1980, ετοιμαζόταν να παραδώσει τα ηνία στο νεοφιλελεύθερο Οζάλ. Λίγες ώρες πριν είχε επιστρέψει στην Κύπρο ο τότε ειδικός αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ Ούγκο Γκόμπι για να προετοιμάσει νέα συνάντηση κορυφής!

Στα κατεχόμενα το προηγούμενο βράδυ, στις 14/11/1983, ο κατοχικός ηγέτης είχε καλέσει στο σπίτι του τους ηγέτες των τ/κ κομμάτων κοινοποιώντας τους την απόφασή του και δηλώνοντάς τους ότι όποιος δεν ψηφίσει υπέρ στην ψευδοβουλή «θα μείνει για πάντα εκτός πολιτικής». Τους είπε ότι όσοι δεν «ψηφίσουν» την ίδρυση του ψευδοκράτους «δεν δικαιούνται να πολιτεύονται σε αυτό και για αυτό το λόγο θα έπρεπε να περάσουν στην ε/κ πλευρά»… Ο τότε ΓΓ του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP) Νατζί Ταλάτ είχε ρωτήσει εκείνο το βράδυ τον Ντενκτάς εάν η απόφαση του είχε ληφθεί σε συνεννόηση με την τουρκική πρεσβεία για να εισπράξει την ειρωνική απάντηση του Τ/κ ηγέτη: «Δεν είστε εσείς που με κατηγορείτε ότι κάνω ότι μου πει η Τουρκία;». Ο Ντενκτάς τους προειδοποιεί ότι ήδη διαθέτει πλειοψηφία, αποκαλύπτοντας ουσιαστικά σε CTP και ΤΚΡ ότι υπήρχαν άνθρωποι του Ντενκτάς εντός των τάξεων τους και μάλιστα στα έδρανα της ψευδοβουλής. Με μετέπειτα δηλώσεις του ο μετέπειτα προέδρος του CTP Οζγκίερ Οζγκιούρ, είπε ότι το κόμμα του αντιτίθετο στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους αφού σήμαινε διχοτόμηση. Ο ίδιος παραδέχθηκε ότι ήταν λάθος η απόφαση να πουν «ναι» στις 15/11/1983, έστω κι αν αυτό έγινε υπό την απειλή του κλεισίματος του κόμματος και των διώξεων. Μάλιστα εκ των υστέρων εξέφρασε την άποψη ότι η λανθασμένη απόφαση εκείνης της μέρας, άνοιξε το δρόμο για ακόμη χειρότερες αποφάσεις του CTP μετά που ο ίδιος ο Οζγκιούρ απομακρύνθηκε από την ηγεσία και αντικαταστάθηκε από τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. «Αν λέγαμε όχι στην ανακύρηξη της ΤΔΒΚ πιστεύω ότι αυτοί οι άνθρωποι, δεν θα ήταν τόσο εύκολο για τη σημερινή ηγεσία του CTP να συμμορφώνονται με τις βουλές της Άγκυρας», είχε παραδεχθεί λίγο πριν πεθάνει ο Οζγκιούρ, αναφερόμενος στον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και τον Φερντί Σαμπίτ Σογιέρ.

Παράλληλα οι κατοχικές αρχές έκοψαν το βράδυ εκείνο τις τηλεφωνικές γραμμές, έτσι ώστε να μην ήταν δυνατή η επικοινωνία με το εξωτερικό ή τις ελεύθερες περιοχές. Και αυτό τους το είπε ο ίδιος ο Ντενκτάς.

Τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης, ΤΚΡ και CTP συνεδριάζουν μέχρι τις πρωινές ώρες για το κατά πόσο θα «ψήφιζαν» ναι ή όχι. Στο ΤΚΡ οι εγκάθετοι του Ντενκτάς προσπαθώντας να περάσουν το «ναι» συναντούν την αντίδραση του ηγέτη του κόμματος Αλπάι Ντουρντουράν, που αργότερα μίλησε για ανταρσία στο κόμμα του, από το οποίο τελικώς εκδιώχθηκε δημιουργώντας νέο αριστερό κόμμα. Ο Ντουρντουράν σε μετέπειτα συνεντεύξεις του δήλωσε ότι αφού είχαν κοπεί τα τηλέφωνα, μετέβησαν στην «πρεσβεία» της Τουρκίας, όπου ο «πρέσβης» της κατοχικής δύναμης επανέλαβε την απειλή ότι «όποιος φέρει αντίρρηση δεν θα έχει θέση στη διοίκηση»…

Τελικά την αυγή της 15^ηςτου Νοέμβρη, τα δυο κόμματα αποφασίζουν να πουν «ναι» για να αποφύγουν το κλείσιμό τους. Στο ΤΚΡ μόλις δυο άτομα στήριξαν το «όχι» στο ψευδοκράτος, περιλαμβανομένου του Ντουρντουράν. Στο CTP στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του που ολοκληρώθηκε στις 5 το πρωί, 16 άτομα τάχθηκαν υπέρ του «ναι» και 14 υπέρ του «όχι», σύμφωνα με τον Οζγκιούρ. Η ψηφοφορία ήταν 14 υπέρ του «ναι» και 13 υπέρ του «όχι», σύμφωνα με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ που δηλώνοντας το 2009 ότι ψήφισε στην ΚΕ του CTP υπέρ του «όχι», δήλωσε ότι έκλαψε για την τότε λανθασμένη απόφαση του κόμματός του. Πάντως μετέπειτα ο ίδιος ο Ταλάτ, ως ηγέτης του CTP (το οποίο μετακίνησε στη σοσιαλδημοκρατία), όχι μόνο υπερασπίστηκε το ψευδοκράτος, αλλά εν τέλει λειτούργησε ως υπηρέτης της κατοχικής Τουρκίας.

Έτσι το πρωί της 15ης του Νοέμβρη του 1983, η ψευδοβουλή ανακηρύσσει παράνομα την ίδρυση του ψευδοκράτους, της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» με τη στήριξη όλων των «βουλευτών». Ο Ντενκτάς θα δήλωνε πέραν του εθνικιστικού του παραληρήματος, αμέσως μετά, ότι «μερικοί ψήφισαν με το χέρι και όχι με την καρδιά»… Προηγουμένως είχε μαζέψει εκατοντάδες εποίκους και εθνικιστές Τ/κ έξω από το κτίριο της ψευδοβουλής για να πανηγυρίσουν την αποσχιστική του ενέργεια.

Ο σοβινιστής Ντενκτάς ήταν «δυσαρεστημένος» και από την παράγραφο που μπήκε στην «ανακήρυξη» που ισχυριζόταν ότι το ψευδοκράτος ιδρύθηκε δήθεν για να διευκολύνει την επίτευξη της ομοσπονδιακής λύσης. Δεν ήταν τίποτε άλλο από μια προσπάθεια να μετριαστούν οι παρενέργειες εις βάρος της Τουρκίας στη διεθνή κοινότητα…

Το λεγόμενο «σύνταγμα» του ψευδοκράτους τέθηκε σε επίσης παράνομο «δημοψήφισμα» το 1985. Μόνο το CTP τάχθηκε ενάντια και το «σύνταγμα» εγκρίθηκε με 70% των «ψηφοφόρων» (Τ/κ και παράνομων έποικων) στα κατεχόμενα.

Διεθνής καταδίκη

Η Τουρκία στήριξε το ψευδοκράτος από την πρώτη στιγμή παρά τα προβλήματα που της δημιουργούσε την ίδια περίοδο που επιχειρούσε να πείσει τη διεθνή κοινότητα ότι με τις εκλογές του 1983 «επανήλθε» στη «δημοκρατία» μετά το φασιστικό πραξικόπημα του 1980. Η Τουρκία, ως κατοχική δύναμη, μόνη της αναγνώρισε το υποτελές σε αυτή μόρφωμα του ψευδοκράτους. Η διεθνής κοινότητα άμεσα καταδίκασε την παράνομη ενέργεια της Τουρκίας.

Στις 18/11/1983 το ΣΑ του ΟΗΕ υιοθέτησε το ψήφισμα 541 που εκφράζει την ανησυχία του σώματος και χαρακτηρίζει την ανακήρυξη του ψευδοκράτους ασυμβίβαστη με την Κυπριακή Δημοκρατία. Τη χαρακτηρίζει παράλληλα άκυρη ενέργεια που «θα συμβάλει σε επιδείνωση της κατάστασης στην Kύπρο». Συγκεκριμένα:

«Το ΣΑ

Aφού άκουσε τη δήλωση του Yπουργού Eξωτερικών της Kυβέρνησης της Kυπριακής Δημοκρατίας,

Aνησυχώντας για τη διακήρυξη των τουρκοκυπριακών αρχών που εκδόθηκε στις 15/11/1983, η οποία φέρεται να δημιουργεί ένα ανεξάρτητο κράτος στη βόρεια Kύπρο,

Θεωρώντας ότι αυτή η Διακήρυξη είναι ασυμβίβαση με τη Συνθήκη του 1960 αναφορικά με την εγκαθίδρυση της Kυπριακής Δημοκρατίας και τη Συνθήκη Eγγυήσεως του 1960,

Θεωρώντας ως εκ τούτου ότι η προσπάθεια δημιουργίας μιας “Tουρκικής Δημοκρατίας της Bόρειας Kύπρου” είναι άκυρη και θα συμβάλει σε επιδείνωση της κατάστασης στην Kύπρο,

Eπαναβεβαιώνοντας τα ψηφίσματά του 365 (1974) και 367 (1975),

Έχοντας συνείδηση της ανάγκης για μια λύση του κυπριακού προβλήματος, βασισμένη στην αποστολή καλών υπηρεσιών που αναλήφθηκε από τον Γενικό Γραμματέα,

Bεβαιώνοντας τη συνεχιζόμενη υποστήριξη του για την Eιρηνευτική Δύναμη των Hνωμένων Eθνών στην Kύπρο,

Σημειώνοντας τη δήλωση του Γενικού Γραμματέα στις 17/11/1983,

1. Aποδοκιμάζει τη Διακήρυξη των τουρκοκυπριακών αρχών της δήθεν απόσχισης τμήματος της Kυπριακής Δημοκρατίας.
2. Θεωρεί την πιο πάνω διακήρυξη σαν νομικά άκυρη και ζητά την ανάκληση της.
3. Zητεί την επείγουσα και αποτελεσματική εφαρμογή των ψηφισμάτων 365 (1974) και 367 (1975),
4. Zητεί από το Γενικό Γραμματέα να συνεχίσει την αποστολή του καλών υπηρεσιών ώστε να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατό πρόοδος προς μια δίκαιη και διαρκή διευθέτηση στην Kύπρο.
5. Kαλεί τα μέρη να συνεργαστούν πλήρως με το Γενικό Γραμματέα στην αποστολή του καλών υπηρεσιών.
6. Kαλεί όλα τα κράτη να σέβονται την κυριαρχία, ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και το αδέσμευτο της Kυπριακής Δημοκρατίας.
7. Kαλεί όλα τα κράτη να μην αναγνωρίζουν οποιοδήποτε κυπριακό κράτος άλλο από την Kυπριακή Δημοκρατία.
8. Kαλεί όλα τα κράτη και τις δυο κοινότητες στην Kύπρο να απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια η οποία θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση.
9. Zητεί από το Γενικό Γραμματέα να κρατά το Συμβούλιο Aσφαλείας πλήρως ενημερωμένο».

Το εν λόγω ψήφισμα εγκρίθηκε με 13 ψήφους υπέρ, μία εναντίον (Πακιστάν) και μία αποχή (Iορδανία).

Παράλληλα το Μάη του 1984 με το ψήφισμα 550 του ΣΑ του ΟΗΕ (που εγκρίθηκε με την αποχή των ΗΠΑ και καταψηφίστηκε μόνο από το Πακιστάν), καταδικάζονται οι περαιτέρω αποσχιστικές ενέργειες στο κατεχόμενο τμήμα της Kυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίες παραβιάζουν το ψήφισμα 541 (1983), «δηλαδή, της δήθεν ανταλλαγής πρεσβευτών μεταξύ της Tουρκίας και της νομικά άκυρης “ΤΔΒΚ” και της μελετώμενης διεξαγωγής “συνταγματικού δημοψηφίσματος” και “εκλογών”, καθώς και λόγω άλλων ενεργειών ή απειλών για ενέργειες που αποσκοπούν στην περαιτέρω παγίωση του δήθεν ανεξάρτητου κράτους και τη διαίρεση της Kύπρου». Επίσης το ΣΑ του ΟΗΕ εκφράζει βαθιά ανησυχία για τον εποικισμό και ζητά την άμεση ανάκληση των παράνομων και άκυρων αποσχιστικών ενεργειών.

Ήταν τα δυο πρώτα ψηφίσματα που καταδίκαζαν το ψευδοκράτος.