«Η συντριπτική πλειοψηφία των αναγνωστών, θέλγεται από τη γοητεία του άλλου φύλου» 



Συνέντευξη της Κυριακής Γεροζήση στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Κυριακή Γεροζήση γεννήθηκε στη Λάρισα, έζησε στην Αθήνα (1964-1973) και το Παρίσι (1973-2011). Επί δικτατορίας, αναμένοντας επί 5 χρόνια την έκδοση διαβατηρίου, εργάστηκε στην ελληνική βιομηχανία. Το 1973 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και αφοσιώθηκε στην επιστημονική έρευνα Unknown-5(Ινστιτούτο Παστέρ, Collège de France, 7ο και 11ο Πανεπιστήμιο Παρισιού) με μόνιμη ερευνητική θέση για τριάντα χρόνια, στο Κρατικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας Γαλλίας (INSERM). Το 2011 επέστρεψε και κατοικεί στο Μαρούσι. Χημικός Αθηνών, διδάκτορας Βιοχημείας και Επιστημών Παρισιού έχει πλούσιο επιστημονικό συγγραφικό-ερευνητικό έργο και πανεπιστημιακή διδακτική δραστηριότητα.

Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ) και της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ).

Λογοτεχνικά έργα: Αναδρομή στο χώρο και το χρόνο, 2005 -Νέα Υόρκη, Παρίσι Βαγδάτη, 2006 -Μαύρο και Κόκκινο της Φωτιάς, 2007 -Κρασί με στρυχνίνη 2012
-Φάλτσο η πορεία, 2015. Συμμετέχει στα συλλογικά έργα Κλέφτες και Αστυνόμοι, 2013 -Ο Τόπος πρόδωσε τον Ένοχο, 2014.

Ερ. Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να διαβάζετε μυθιστορήματα; Ποια ήταν τα πρώτα σας αναγνώσματα;

Απ. Υπήρξα βιβλιοφάγος από τα έντεκα. Βιογραφία της Μαρί Κιουρί, βιβλία του Ιουλίου Βερν, αργότερα μυθιστορήματα των Λουντέμη, Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι το βαθύτερο νόημα των έργων του οποίου τότε δεν κατανοούσα, με επηρέασαν. Φυσικά δεν είχα αναρωτηθεί αν ήταν αστυνομικό το Έγκλημα και Τιμωρία, το οποίο σήμερα κυκλοφορεί στη Γαλλία μ` αυτή την επισήμανση. Τι σημασία θα είχε άλλωστε;

Ερ. Ποιοι ήταν οι ήρωες αυτών των βιβλίων και τι αντίκρισμα είχαν στην δική σας νεολαία;

Απ. Διαμόρφωσαν την προσωπικότητά μου, επέδρασαν στον προσανατολισμό προς τις θετικές επιστήμες, αύξησαν την έμφυτη περιέργειά μου, την τάση για συνεχή αναζήτηση της αλήθειας, των βαθύτερων αιτίων που κρύβονται πίσω από κάθε πράξη και σημαντικό γεγονός.

Ερ. Πέρα από τα μυθιστορήματα που διαβάσατε υπήρχαν και οι κινηματογραφικές ταινίες. Βοήθησαν και αυτές στην καλλιέργεια αλλά και στην ανάπτυξη της φαντασίας για να αρχίσετε να γράφετε μυθιστορήματα;


Απ. Σε συνδυασμό με προσωπικές, οικογενειακές και άλλες εμπειρίες, σημαντικά γεγονότα, επιθυμίες, Unknown-7όνειρα, κινηματογραφικές ταινίες και θεατρικά έργα βοήθησαν ουσιαστικά και στην γενική καλλιέργεια και στην ανάπτυξη της φαντασία μου.

Ερ. Ποιο είναι το πρώτο σας μυθιστόρημα. Ποιες ήταν οι κριτικές για το πρώτο σας έργο;


Απ. Το Αναδρομή στο Χώρο και το Χρόνο (Σύγχρονη Εποχή, 2005). Υπήρξαν περιορισμένες αλλά θετικές κριτικές σε ελληνικά και κυπριακά έντυπα, παρουσίαση στην τηλεόραση. Τα δύο πρώτα μυθιστορήματα, τόμοι μιας Τριλογίας που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, δημοσιεύτηκαν σε συνέχειες χωρίς περικοπές στην κυπριακή εφημερίδα Χαραυγή. Μεγάλο αντίκτυπο είχε το βιβλίο στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Λάρισα και την ευρύτερη περιοχή, με θετικές κριτικές στα μέσα ενημέρωσης. Ανέλπιστα θερμοί υπήρξαν γνωστοί μου και άγνωστοι αναγνώστες με διαφορετικούς ορίζοντες, άνθρωποι με περιορισμένοι μόρφωση ή διανοούμενοι, νέοι, της ηλικίας μου ή συνομήλικοι των γονιών μου. Αγρότες, υπάλληλοι, εργάτες, λογοτέχνες, επιστήμονες, βρήκαν στη μυθοπλασία κομμάτια του εαυτού τους, της καθημερινότητας, του μόχθου, της πάλης για την απελευθέρωση από την Κατοχή, τη Δικτατορία



Ερ. Πέρα από το νέο αστυνομικό μυθιστόρημα με τίτλο «Η σκιά της αλήθειας», εκδόσεις Σιδέρη έχετε γράψει και άλλα έργα. Ποια είναι αυτά και σε τι διαφέρουν από το νέο σας βιβλίο;


Απ. Αναδρομή στο Χώρο και το Χρόνο, Νέα Υόρκη Παρίσι Βαγδάτη (Σύγχρονη Εποχή, 2005-2006), Μαύρο και Κόκκινο της Φωτιάς, Κρασί με Στρυχνίνη, Φάλτσο η Πορεία (Εντός, 2011-2016), μυθιστορήματα. Συμμετέχω επίσης στους συλλογικούς τόμους αστυνομικών διηγημάτων Κλέφτες και Αστυνόμοι (Φόνος στο Αμφιθέατρο, Ψυχογιός 2013), Ο Τόπος πρόδωσε τον ένοχο (Ουίσκι ή κονιάκ; Τόπος 2014).

Όλα είναι κοινωνικοπολιτικά, αισθηματικά, πολυπολιτισμικά, με σασπένς, συνδυασμός ρεαλισμού και φαντασίας με ιστορικό υπόβαθρο, μια νότα αισιοδοξίας και ελπίδας, εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Εκτός από το Ουίσκι ή Κονιάκ και το Μαύρο και Κόκκινο της Φωτιάς που διαδραματίζονται αποκλειστικά στην Ελλάδα και το Φόνος στο Αμφιθέατρο αποκλειστικά στη Γαλλία, στα υπόλοιπα ο μύθος εξελίσσεται και στις δύο χώρες, σε ορισμένα δε επεκτείνεται και σε άλλους τόπους (Κύπρο, ΗΠΑ, Πορτογαλία…).Unknown-8

Ερ. Διαβάζουν οι Έλληνες αστυνομικά μυθιστορήματα; Ποιοι είναι οι εκπρόσωποι αυτού του είδους στην Ελλάδα; 

;Απ. Διαβάζουν ελληνική και ξένη αστυνομική λογοτεχνία, τα τελευταία χρόνια αυξάνει εντυπωσιακά η κυκλοφορία ελληνικών αστυνομικών τα οποία βελτιώνονται ποιοτικά, κερδίζουν αναγνώριση και αναγνώστες. 
O πολυγραφότατος Γιάννης Μαρής, πρώτος διδάξας στην Ελλάδα, υπήρξε για δεκαετίες ο αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος του ελληνικού αστυνομικού αφηγήματος και παραμένει ακόμη αγαπητός λογοτέχνης. Τον ακολούθησε η επίτιμη πρόεδρος της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ) Αθηνά Κακούρη, αρκετά νεώτερή του, η οποία αντιμετώπισε ειρωνικά σχόλια και την απορία για το πώς “μια σοβαρή γυναίκα” ασχολούνταν μ` ένα κατώτερο λογοτεχνικό είδος. Τη σκυτάλη πήραν οι μετέπειτα πρόεδροι της Λέσχης, Τιτίνα Δανέλλη, Ανδρέας Αποστολίδης και πολλοί άλλοι.
Υπάρχουν πολυάριθμοι καλοί συγγραφείς ελληνικού αστυνομικού, μόνο η ΕΛΣΑΛ αριθμεί 46 μέλη ορισμένα των οποίων εκπροσωπούν συγκεκριμένους τομείς. Επιλεκτικά, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης είναι μάστορας του μαθηματικού και ταυτόχρονα κοινωνικού ή ιστορικού μυθιστορήματος. Ο Παναγιώτης Γιαννουλέας υπηρετεί το θρησκευτικό αστυνομικό ενώ ο Νεοκλής Γαλανόπουλος προτείνει την επίλυση αστυνομικών γρίφων. Εκτός λέσχης, ο Πέτρος Μαρτινίδης ασχολείται με το campus novel, ο πολυμεταφρασμένος Πέτρος Μάρκαρης και η Μαρλένα Πολιτοπούλου με το πολιτικό.
Η Προοδευτική σύγχρονη κοινωνικοπολιτική αστυνομική λογοτεχνία (ΠΣΚΠΑΛ), ανάλογη του γαλλικού νεοπολάρ, του μεσογειακό (νεο)νουάρ, έχει κερδίσει πολλούς συγγραφείς. Χωρίς πρόθεση υπερεκτίμησης του ελληνικού ΠΣΚΠΑΛ και λαβαίνοντας υπ` όψη τις ιδιαιτερότητες της κοινωνίας και της κουλτούρας των δύο λαών, αναφέρω την άποψη του Γάλλου συγγραφέα Ζιλ Βενσάν σε πρόσφατηUnknown-6 συνέντευξη, που ταιριάζει και σε ορισμένους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες. Οι (Γάλλοι) συγγραφείς αυτού του είδους με κριτική ματιά στην κοινωνία, έχουν αναλάβει τον ρόλο του Ουγκώ και του Ζολά. Το ΠΣΚΠΑΛ εκπροσωπεί η καταξιωμένη λογοτέχνης Τιτίνα Δανέλλη. Στην ίδια κατηγορία διαπρέπει ο νεότερος Γιάννης Ράγκος, σημερινός πρόεδρος ΕΛΣΑΛ, τα πιο νέα μέλη της Κώστας Μουζουράκης, Βασίλης Δανέλλης και άλλοι σημαντικοί συγγραφείς εντός και εκτός Λέσχης.

Ερ. Το νέο σας βιβλίο εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Μιχάλης Σιδέρης. Μπορείτε να κάνετε μια αναφορά στην υπόθεση του έργου;

Απ. Σε ατμόσφαιρα γιορτής και ευφορίας, στην εκδήλωση παρουσίασης βιβλίου στην Αθήνα της κρίσης, δολοφονείται ένας από τους συντελεστές της βραδιάς. Την εξιχνίαση του εγκλήματος αναλαμβάνει η ομάδα του αστυνόμου Άρη Βιδάλη.
Έγκλημα πάθους, επαγγελματικού ανταγωνισμού, συμφέροντος, εκδίκησης; Αρκετοί ύποπτοι με άλλοθι, ανεπαρκή ευρήματα, τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο.
Ο Άρης συνεργάζεται με το “θείο του”, Νίκο Βιδάλη, συνταξιούχο αστυνομικό. Η έρευνα προχωρά, η διαλεύκανση του εγκλήματος οδεύει στο τέλος, οι προϊστάμενοι του Άρη είναι ικανοποιημένοι, όμως οι Βιδάλη προβληματίζονται, φοβούνται μελλοντικές δραματικές εξελίξεις. Ο Άρης επιθυμεί να διευρύνει την έρευνα, η υπηρεσία του διαφωνεί. Τότε ακριβώς, ένα φαινομενικά άσχετο γεγονός, η διακοπή λειτουργίας της ΕΡΤ και το μαύρο που πέφτει στην οθόνη της τηλεόρασης, βυθίζει τον πρεσβύτερο στον εφιάλτη της δικτατορίας, αναμοχλεύει προσωπικές του εμπειρίες: εμπόδια στην έρευνά του για το θάνατο μιας έφηβης εργάτριας στη Θήβα, δυσμενείς μεταθέσεις, απόταξή του. Φευγαλέες σκέψεις τείνουν να συνδέσουν τα δύο εγκλήματα στο μυαλό του χωρίς αποτέλεσμα, όταν οι Γάλλοι αστυνόμοι Φρανσουά Λεκαρτιέ και Ζαν Μαρτέν, φτάνουν στην Αθήνα και ζητούν τη βοήθειά του για παλιές και πρόσφατες ανθρωποκτονίες στην πανεπιστημιακή κοινότητα της ευρύτερης περιοχής Παρισιού. Η συμβολή του Νίκου θεωρήθηκε αναγκαία για δύο λόγους. Είχε εμπλακεί στην έρευνα μιας παλιάς υπόθεσης του Μαρτέν και μεταξύ των υπόπτων στις πρόσφατες έρευνες των Γάλλων, περιλαμβάνονται άτομα Ελληνικής καταγωγής. Οι αστυνόμοι βασανίζονται από σειρά ερωτημάτων: Ένας ή περισσότεροι δράστες; Κατά συρροή ή ανεξάρτητες ανθρωποκτονίες; Ρατσιστικά ή εγκλήματα συμφέροντος, πάθους, εκδίκησης; Γιατί ο Νίκος έχει μια ομιχλώδη εντύπωση ότι κάποιο αδιόρατο νήμα συνδέει τις δολοφονίες του παρελθόντος και του παρόντος στις δύο χώρες; Ο Άρης βασανίζεται από προσωπικά προβλήματα και συμμετέχει στη συνάντηση αποστασιοποιημένος. Ο αναγνώστης ακολουθεί τους αστυνόμους στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή στην Ελλάδα και τη γαλλική πρωτεύουσα, γνωρίζει τις δυναμικές γυναίκες τους, ανακαλύπτει κρυμμένα μυστικά. Συγκεκριμένα ερωτήματα απαντήθηκαν στην Ελλάδα και μαζί με μια αυτοκτονία στη Γαλλία, βοήθησαν την εξιχνίαση εγκλημάτων στο Παρίσι, αλλά ο Νίκος Βιδάλης πιστεύει ότι οι έρευνες σήκωσαν μόνο μια άκρη του πέπλου μυστηρίου, αποκάλυψαν τη Σκιά της Αλήθειας. Διαβλέπει βαθύτερα αίτια πίσω από το σύνολο των δολοφονιών, τα οποία υπερβαίνουν τη δικαιοδοσία της αστυνομίας και η εξάλειψη των οποίων, ισχυρίζεται, είναι υπόθεση των Λαών. Η ανατροπή έρχεται με τη διάπραξη νέων εγκλημάτων στην Αθήνα. Το πολυεπίπεδο κοινωνικό, πολιτικό, μεσογειακό αστυνομικό έργο, εγείρει ερωτήματα για τα βαθύτερα αίτια της κρίσης, τις αυθαιρεσίες και καταπιέσεις σε βάρος των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, τις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, κοινωνικής τάξης, πολιτικών πεποιθήσεων, δραματικό και ταυτόχρονα ελπιδοφόρο, αισιόδοξο, βρίσκεται στον αντίποδα των σκληρών, βίαιων ή καταθλιπτικών αστυνομικών.



Ερ. Στο νέο σας βιβλίο, εμφανίζεται ο αστυνόμος Άρης Βιδάλης. Ποια είναι η περσόνα του Βιδάλη;


Απ. Ο νεαρός Βιδάλης, με εμφάνιση κοινού ανθρώπου χαμηλών τόνων, σχετικά άπειρος αλλά εργατικός και έντιμος, συμπαθητικός αστυνόμος, εσωστρεφής, με βραδείς ρυθμούς στην καθημερινότητά του, μεταμορφώνεται όταν αναλαμβάνει δράση. Στην παρούσα περίσταση, αποστασιοποιημένος, βασανίζεται από το παρελθόν, την αβεβαιότητα για το μέλλον και αδυνατεί να βοηθήσει τις έρευνες των Γάλλων συναδέλφων του. Πολύ στενά δεμένος με το Νίκο τον συμβουλεύεται σε κάθε δυσκολία. Ο Νίκος, στο παρόν μυθιστόρημα πρωταγωνιστεί σε έρευνα για ανθρωποκτονία στην περίοδο της δικτατορίας και συμβάλει ουσιαστικά στην διαλεύκανση των πρόσφατων εγκλημάτων. Εξ` αυτού, ο ρόλος του Άρη έρχεται σε δεύτερο πλάνο. Το πήγαινε έλα στο παρελθόν, δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να γνωρίσει πολλές πτυχές της ζωής και του χαρακτήρα των δύο αστυνόμων. Ένα ταξίδι του ζεύγους Βιδάλη στο Παρίσι, το ημερολόγιο της Κατερίνας, τετ-α-τετ Άρη και Νίκου παραμονή Πρωτοχρονιάς, ένα τηλεφώνημα στο γιο του Νίκου στον Καναδά, δίνουν απαντήσεις για τη στάση, το χαρακτήρα και τα προβλήματα του νεότερου Βιδάλη.

Ερ. Στο αστυνομικό μυθιστόρημα οι αστυνομικοί είναι σκληροί αλλά γοητεύονται από τις όμορφες γυναίκες. Μήπως ο αναγνώστης επιζητά να θέλγεται και από την γοητεία του γυναικείου φύλου;


Απ. Η συντριπτική πλειοψηφία των αναγνωστών, θηλυκοί και αρσενικοί, θέλγεται από τη γοητεία του άλλου φύλου. Αυτονόητο. Το ερώτημα είναι αν οι σχέσεις ανδρών γυναικών στη μυθοπλασία πηγάζουν από τη ψυχή του συγγραφέα, από αισθήματα, ανεκπλήρωτους πόθους, αν επιβάλλονται από την πλοκή του μύθου, ή από υπολογισμούς του μυαλού με σκοπό να καταστούν τα έργα πιο δημοφιλή, να αυξηθούν οι πωλήσεις. Σε πολλά μυθιστορήματα πράγματι οι αστυνομικοί είναι πολύ σκληροί. Όχι όμως σε όλα. Ο Μοντάλ του Ιζζό, ο Ανταμσμπέρ της Βαργκάς, ο Μονταλμπάνο του Καμιλιέρι, ο Βλάχος της Δανέλλη, η Πετροπούλου του Μιχαηλίδη, ο Μαρτέν, ο Άρης και ο Νίκος Βιδάλης δείχνουν αδυναμία, έλκονται από το άλλο φύλο, πολλοί ασυγκράτητα, άλλοι λιγότερο, δεν είναι όμως “σκληροί μπάτσοι”, όπως δεν είναι σκληροί ούτε ο Μαιγκρέ του Σιμενόν, ούτε ο Μπέκας του Μαρή.

Ερ. Άλλοι λένε ότι οι συγγραφείς γεννιούνται και άλλοι ότι πλάθονται μέσα από τις εμπειρίες της ζωής. Εσάς ποια είναι η γνώμη σας;


Απ. Έμφυτη προδιάθεση, ονειροπόλος εσωστρεφής χαρακτήρας ή αντίθετα ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο, την κοινωνία, τα γράμματα, είναι χαρακτηριστικά του λογοτέχνη. Καλλιεργημένο οικογενειακό περιβάλλον, εμπνευσμένοι δάσκαλοι, παραμυθάδες συγγενείς και φίλοι, σφυρηλατούν τους συγγραφείς που πλάθονται από τις συνθήκες της ζωής, τις εμπειρίες, τη μόρφωση, την κουλτούρα, τα ιδανικά και τα θέλω τους.

Ερ. Ένα από τα πιο άγνωστα σημεία της ζωής σας είναι ότι ζήσατε πολλά χρόνια στη Γαλλία. Σε τι σας βοήθησε αυτή η παραμονή στην συγγραφή;

Απ. Έζησα στη Γαλλία τα μισά χρόνια της ζωής μου. Για τους γνωστούς, φίλους, συναδέλφους, αναγνώστες των βιβλίων μου, η παραμονή, το επιστημονικό και λογοτεχνικό μου έργο είναι λίγο πολύ γνωστά από το βιογραφικό, τα επιστημονικά άρθρα, από τις μυθοπλασίες όπου υπάρχουν συνεχείς αναφορές στους τόπους που έζησα και εργάστηκα, στα πανεπιστήμια, στην επιστημονική έρευνα, τα κοινωνικά και άλλα προβλήματα που με απασχόλησαν. Σε συνεχή επαφή και επισκέψεις στην Ελλάδα, ταξίδια αναψυχής και επαγγελματικά σε πάμπολλες χώρες που σε άλλες συνθήκες δε θα γνώριζα, οι δυνατότητες που μου προσφέρθηκαν στην έρευνα, η ζωή σε μια εξαιρετικά πολυπολιτισμική κοινωνία, τα προβλήματά της, άφησαν ανεξίτηλα αποτυπώματα στην προσωπικότητα και τα έργα μου.



Ερ. Διαβάζετε, γράφετε. Υπάρχει χρόνος για κάποια άλλη απασχόληση;


Απ. Συνταξιούχος πλέον, αφιερώνω χρόνο στην οικογένειά μου, στους φίλους, ενδιαφέρομαι για τα ελληνικά και παγκόσμια κοινωνικά προβλήματα, είμαι ενεργό μέλος της ΕΛΣΑΛ και της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, κολυμπώ πολύ, τεμπελιάζω αρκετά…

Ερ. Τι θα προτείνατε στους νέους επίδοξους συγγραφείς;

Απ. Αμφιβάλω αν έχουν ανάγκη τις παροτρύνσεις μου, θα βρουν μόνοι τους το δρόμο που τους ταιριάζει. Αλλά οι μεγαλύτεροι κολακευόμαστε να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε κάτι παραπάνω και μια και μου δόθηκε η ευκαιρία, ας επωφεληθώ. Πολύ διάβασμα λοιπόν, αφοσίωση στο έργο τους, να ζουν την κάθε στιγμή και να χτίζουν το αύριο, να ονειροπολούν, να παλεύουν για τα ιδανικά τους, να μη διστάζουν να πέσουν στα βαθιά, να γράφουν με την καρδιά, να αποφεύγουν τις μιμήσεις, την αυτολογοκρισία με σκοπό να γίνουν αρεστοί στον εκδότη, το βιβλιοπώλη, τους αναγνώστες, να μην ακολουθούν αβασάνιστα ρεύματα και συρμούς.