Την εκτίμησή του ότι όταν γράφτηκαν οι τίτλοι τέλους της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ) είχε χαθεί η εμπιστοσύνη των ευρωπαϊκών θεσμών και ότι η ίδια η ΣΚΤ ήταν σε μια φάση άρνησης, εξέφρασε ο πρώην Γενικός Διευθυντής της Μάριος Κληρίδης ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού.

Ο κ.  Κληρίδης, ο οποίος κλήθηκε για δεύτερη φορά να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής, ρωτήθηκε για το ζήτημα της υπόσκαψής του στον Υπουργό Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη στην οποία είχε αναφερθεί κατά την πρώτη του μαρτυρία.

Δεν είναι θέμα που να γράφεται στα πρακτικά, είπε, είναι θέμα πηγαδάκια στο παρασκήνιο. Αναφέρθηκε σε συνάντηση που είχε στις 13 Ιουνίου 2015 με τον Πάμπη Χριστοδουλίδη, Αντιπρόεδρο του ΔΣ και με τον Δημήτρη Θεοδότου, μέλος της Επιτροπείας σε ένα καφέ της Λευκωσίας για να συζητήσουν το θέμα που έβλεπαν και εκείνοι, της υπόσκαψης, τι μπορεί να γίνει για να σταματήσει.  Είπε επίσης ότι και το μέλος της Επιτροπείας Πανίκος Πούρος ήξερε. Είχε έρθει σε επαφή με αυτή την υπόσκαψη, ανέφερε.

Σύμφωνα με τον ίδιο έξι μήνες από το διορισμό του τον Ιανουάριο 2014 είχε πάρει πληροφορίες από γνωστά του άτομα, όχι του Υπουργείου, αλλά με προσβάσεις στο Υπουργείο, οι οποίοι του είχαν πει «πρόσεχε διότι υποσκάπτεσαι».

Σε ερώτηση αν το είδε αυτό να μεταφράζεται στην πράξη με οποιονδήποτε τρόπο ο κ. Κληρίδης απάντησε ότι δίνονταν εντολές  χωρίς να ξέρει ότι γινόταν και έδωσε το παράδειγμα αλλαγών στα κτίρια. Είπε επίσης ότι είχε πάρει ‘feedback’ (ανατροφοδότηση) για επεμβάσεις που γίνονταν στα ΣΠΙ για διορισμούς δικηγόρων.

Για συναντήσεις που είχε με τον Υπουργό Οικονομικών ο κ. Κληρίδης ανέφερε ότι συναντήθηκε μαζί του μια φορά και η συζήτησή τους ήταν αναφορικά με την πρόκληση που έχουν οι τράπεζες να δώσουν καινούριο δανεισμό.

Σε ερώτηση αν ο ίδιος με τα προβλήματα της κακής εταιρικής διακυβέρνησης δεν ένοιωσε την ανάγκη να ενημερώσει τον Υπουργό Οικονομικών, ο κ. Κληρίδης ανέφερε ότι νομίζω είναι θέμα ο μέτοχος να διορίζει το Συμβούλιο και να αφήνει το Συμβούλιο να δουλέψει. Σε ερώτηση αν ούτε όταν υπέβαλε την παραίτησή του θεώρησε απαραίτητο να τον δει, απάντησε ότι όχι, προσθέτοντας ότι «νομίζω ότι δεν είναι και πραγματική αρμοδιότητα του Υπουργού. Ο Υπουργός είναι πολιτικό άτομο εγώ προσπαθώ να κρατηθώ μακριά από την πολιτική».

Κληθείς να δώσει την άποψη του ως τραπεζίτης για το τι οδήγησε στην άτακτη πώληση της ΣΚΤ ο κ. Κληρίδης ανέφερε ότι «κατά την άποψή μου και χωρίς να είμαι μέσα στα πράγματα, νομίζω ότι είχε χαθεί η εμπιστοσύνη των θεσμών, δηλαδή της ΕΚΤ, προς την ΣΚΤ και εκεί νομίζω είναι το ένα το κομμάτι».

Δεν είμαι σίγουρος, πρόσθεσε, μεταξύ ΕΚΤ και ΚΤ πόσο συντονισμένοι ήταν. Νομίζω ήταν συντονισμένοι.

«Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο ήταν η συνεργατική σε μια φάση “denial” (άρνησης), ας το πούμε, “conspiracy” (συνομωσία), ‘θέλουν να μας πουλήσουν, μας έχουν βάλει στο μάτι’ και πιθανόν να μην μπορούσαν να αντιληφθούν τα προβλήματα που είχαν μπροστά τους και ως εκ τούτου πιθανόν να μην άκουγαν τις παραινέσεις που δέχονταν», είπε.

Ανέφερε ακόμη ότι σύμφωνα με την αντίληψή του «κάποια κόντρα πρέπει να υπήρξε όσον αφορά το θέμα της προσφοράς των μετοχών», το να παίρναμε το Συνεργατισμό να γίνει δημόσια εταιρεία. Από ό,τι κατάλαβα η ΕΚΤ και η Κεντρική έλεγαν ‘σταματάτε αυτή την ιστορία’ και κάποια κόντρα πρέπει να είχε γίνει εκεί και χάλασαν κάποιες σχέσεις, είπε.

Κληθείς να αναφερθεί εκτενέστερα στο πρόβλημα των ΜΕΔ είπε ότι το πιο σημαντικό νομίζω για την επιτροπή να καταλάβει είναι ότι το χαρτοφυλάκιο του Συνεργατισμού ήταν τέτοιο που είχε πολύ ψηλές εξασφαλίσεις. «Περίπου ο Συνεργατισμός δούλευε σαν ενεχυροδανειστήριο». Είχε όμως, ανέφερε, και πάρα πολλά δάνεια τα οποία ήταν πρώτες κατοικίες και εκεί ήταν το μεγάλο δίλημμα του Συνεργατισμού: Τι να κάνει στην δεδομένη πολιτική ατμόσφαιρα να βγάλεις κάποιον έξω από το σπίτι του κυρίως αν θεωρείσαι κοινωνικό κίνημα ή κρατική τράπεζα, και από την άλλη αν δεν μπορείς να βγάλεις κάποιον έξω από το σπίτι του μαθηματικά πτωχεύεις.

Για την εταιρική διακυβέρνηση είπε, μεταξύ άλλων, ότι έχει να κάνει στο πώς επικοινωνεί το συμβούλιο μεταξύ του. Αν έχεις άτομα, ικανά στελέχη της κοινωνίας αλλά δεν είχαν δει ποτέ προβληματικό δάνειο, να μπορέσουν να καταλάβουν τι σημαίνει πόσο δύσκολο είναι, ανέφερε, προσθέτοντας ότι «υπήρχε μια εντύπωση πως σε 1-2 χρόνια με τις νέες νομοθεσίες θα λύσουμε το πρόβλημα». Έδωσε επίσης το παράδειγμα της Επιτροπής Διορισμών του Συμβουλίου, η οποία είχε καταλήξει να κάνει και τις διαπραγματεύσεις με τις συντεχνίες.

Για τη συνέντευξή του με τον SSM είπε ότι «με ρώτησαν αν ο κ. Χατζηγιάννης είναι καλός για τη θέση και είχα πει ότι πιθανώς να υπάρχει θέμα και “fit” και “properness”». Σε επιπρόσθετη ερώτηση πώς αντέδρασαν όταν εξέφρασε αυτή την άποψη απάντησε ότι η ανησυχία τους νομίζω, αν είχα καταλάβει ή διαισθανθεί σωστά, ήταν έχουμε την πρόταση από την Κεντρική και υπήρξε ένα θέμα αν θα έρθουν σε σύγκρουση με τον τοπικό επόπτη ή όχι, προσθέτοντας ότι «έτσι το είχα διαισθανθεί».

Σε ερώτηση πώς εξηγεί την δήλωσή του ότι είχε αποκτήσει υπερεξουσίες ο Γιάννος Σταυρινίδης ο κ. Κληρίδης ανέφερε ότι σιγά – σιγά το τμήμα του κ. Σταυρινίδη ο οποίος είχε προσληφθεί με καθήκοντα επικοινωνίας και στρατηγικής, «ανάλαβε και το μάρκετινγκ και τις διαφημίσεις». Δεν ξέρω ποιος είπε ότι πρέπει να υπαχθούν εκεί, πρόσθεσε.

«Το μόνο κομμάτι που ο κ. Σταυρινίδης ερχόταν σε εμένα ήταν για έγκριση κάποιων κονδυλίων εξόδων, διότι εάν ο κ. Χατζηγιάννης αποκτούσε δικαίωμα έγκρισης σχεδόν γινόταν εκτελεστικός», είπε.

Μετά σε κάποια φάση, πρόσθεσε, «επειδή εγώ προσωπικά ήθελα να ελέγχω ‘γιατί θέλετε να κάνουμε αυτό το πράγμα, γιατί θέλετε να κάνετε διαφήμιση σε εφημερίδες, γιατί θέλετε να κάνετε digital bank’, θυμούμαι μια συνάντηση με τον κ. Χατζηγιάννη που μου είπε ‘Μάριε έχεις πάρα πολλές δουλειές και δεν προφταίνεις να βλέπεις αυτά τα έξοδα που έρχεται ο Σταυρινίδης και θέλει να κάνουμε, μπορεί να πρέπει να το αλλάξουμε αυτό το ρόλο να πάει στον Σταύρο τον Ιακώβου’».

Απαντώντας σε ερώτηση αν ήταν φυσιολογικό θέματα εξόδων να τα αποφασίζει ο Πρόεδρος είπε: «Όχι». Κανονικά, ανέφερε, θα πρέπει να περάσει διαδικαστικά από διάφορα στάδια της τράπεζας, να το εγκρίνει ο καθ’ ύλη υπεύθυνος διευθυντής, να ακούσει τις απόψεις του τμήματος δανείων και μετά να καταλήξει σε ένα είδος προϋπολογισμού.

Για τις διαφωνίες του Γιώργου Στροβολίδη ο κ. Κληρίδης ανέφερε ότι στο βαθμό που ο ίδιος γνωρίζει  ο κ. Στροβολίδης ήθελε να συζητηθεί το θέμα των 18 ΣΠΙ και ότι πίστευε ήταν πολλά και δημιουργούν δυσλειτουργία στον οργανισμό. Τώρα αν η εκδίωξη του είχε γίνει λόγω του επίσης διαφώνησε με το διορισμό του κ. Χατζηγιάννη δεν το ξέρω, είπε.