Συνεκμετάλλευση της Κασπίας συμφώνησαν πέντε κράτη

Πέντε κράτη που βρέχονται από την Κασπία – τη μεγαλύτερη εσωτερική θάλασσα στη Γη – κατόρθωσαν να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να υπογράψουν διπλωματική συμφωνία που θα τους επιτρέπει να απολαμβάνουν τα αγαθά με πλήρη ασφάλεια.2492723

Την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος με τις αποφάσεις του έχει προκαλέσει διεθνή οικονομική αναστάτωση με την αύξηση των δασμών, η συμφωνία που επιτεύχθηκε για την Κασπία Θάλασσα δείχνει τη διαφορετική τάση που μπορεί να επιτευχθεί με αμοιβαίο όφελος ανάμεσα σε διάφορες χώρες.

Με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε την περασμένη εβδομάδα, παραμερίσθηκαν οι ποικίλες διαφορές 20 χρόνων, μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν, του Ιράν του Καζαχστάν, του Τουρκμενιστάν και της Ρωσίας για τα θαλάσσια δικαιώματα στην Κασπία. Δίνοντας την ευκαιρία στις χώρες αυτές να μοιράζονται υπεύθυνα τον θαλάσσιο πλούτο της περίκλειστης θάλασσας.

Στην καρδιά του προβλήματος και των διαφορών που είχαν προκύψει ήταν πως θα προσδιορισθεί νομικά η Κασπία. Ως θάλασσα ή ως λίμνη; Επειδή ορισμός θα σήμαινε και διαφορετική νομική αντιμετώπιση λόγω των διαφορετικών νομικών καθεστώτων των χωρών που βρέχει η υδάτινης έκτασης 370,000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Έκταση μεγαλύτερη από όσο το έδαφος της Γερμανίας.

Κυρίως τα αλιευτικά δικαιώματα ήταν σημείο προστριβής ανάμεσα στα πέντε κράτη.

Εκείνο που συμφωνήθηκε τώρα όμως, είναι η συμβιβαστική λύση που προβλέπει το νερό της επιφάνειας να θεωρείται διεθνής θάλασσα –κάτι που σημαίνει ελευθερία στη ναυσιπλοΐα για τα πλοία των πέντε περιφερειακών χωρών. Αλλά ο θαλάσσιος πλούτος κυρίως σε υδρογονάνθρακες, περιγράφεται ως να ήταν στεριά και για το λόγο αυτό θα μοιραστεί ανάλογα μεταξύ τους.image.ashx

Οι διπλωμάτες περιγράφουν το κείμενο της συμφωνίας ως «περιφερειακό Σύνταγμα» και δίνει λύσεις όπως 15 μίλια χωρικά ύδατα και άλλα 20 ναυτικά μίλια αλιευτική ζώνη πέρα από τα οποία θα είναι κοινής χρήσης.

Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας απομένει να αποφασισθούν σε κατοπινές συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών και ειδικών αλλά η αρχική συμφωνία τερματίζει τις πολύχρονες διαμάχες των πέντε χωρών.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος Πούτιν στην αίθουσα που γινόταν η συνεδρίαση των πέντε ηγετών με τους υπουργούς Εξωτερικών, στο λιμάνι of Aktau του Καζαχστάν, «η διάσκεψη δίνει ελπίδες για την δημιουργία νέας εποχής για την ανάπτυξη της συνεργασίας των Κεντρο-ασιατών γειτόνων».

Ο Ιρανός πρόεδρος Ρουχανί, είπε: «Η περιοχή μας μπορεί να γίνει παράδειγμα σταθερότητας, φιλίας και καλής γειτονίας».

Και η Ρωσία είχε δισταγμούς επειδή με τη συμφωνία επιτρέπεται στο Τουρκμενιστάν να προωθήσει τον 300 χιλιομέτρων αγωγό πετρελαίου του στο Αζερμπαϊτζάν, το οποίο θα ανοίξει τα πλούσια αποθεματικά του σε φυσικό αέριο προς την ευρωπαϊκή αγορά, στην οποία κυριαρχεί για την ώρα η ρωσική Gazprom.

Το ακανθώδες πρόβλημα του διαμοιρασμού του υποθαλάσσιου πλούτου σε υδρογονάνθρακες, παραπέμφθηκε στους ειδικούς.

Διαβάζοντας επιμέρους την συμφωνία ο Kairat Abdrakhmanov ο Καζάκος υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Η μεθοδολογία για την κρατική υπόσταση του πλούτου, θα προσδιορισθεί σε ειδικές επιμέρους συμφωνίες. Και το λέω αυτό ειδικά για τους Ιρανούς συνεταίρους μας».

Για να προσθέσει: «Θα κοιτάξουμε να επιλυθεί το πρόβλημα επειδή για μας το Ιράν αποτελεί ευκαιρία. Είναι μεγάλη χώρα με μεγάλη αγορά. Δεν θα πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία της συνεργασίας μαζί του, επειδή το Ιράν είναι γείτονας και πλέον συνέταιρός μας».

Για τους Ιρανούς – που σύμφωνα με την ιστορία τους κάποτε τους ανήκε ολόκληρη η Κασπία, ως πριν λίγες εβδομάδες ήταν 50-50 να υπογράψουν αυτή την συμφωνία, επειδή το Ιράν διαθέτει την μικρότερη ακτογραμμή στην περιοχή.

Το Ιράν όμως, έχασε το βόρειο τμήμα της χώρας σε ήττα από την Ρωσία στην δεκαετία του 1820 και η απώλεια αυτή, είναι ακόμη τραυματική εμπειρία για τους Ιρανούς.

Ωστόσο μετά τις απειλές για νέο οικονομικό πόλεμο που κήρυξε στο Ιράν ο Τραμπ, μέσω twitter, η Τεχεράνη θα έπρεπε να καλύψει τις οικονομικές της τρύπες και να αποφύγει άλλες συγκρούσεις.

Για το Ιράν επίσης έπαιξε ρόλο ότι με τη συμφωνία σταματά η παρουσία αμερικανικών πολεμικών σκαφών στην περιοχή, κάτι που αποτελούσε πάγιο ιρανικό αίτημα.

«Ήταν από τους λόγους που η Τεχεράνη – τουλάχιστον επίσημα- δικαιολόγησε τον διαχωρισμό των θαλάσσιων περιοχών.

«Η απαγόρευση εισόδου ξένων πολεμικών πλοίων στην Κασπία Θάλασσα, αποτελεί την καρδιά της συμφωνίας», δήλωσε ο AmirTaheri, Ιρανός πολιτικός αναλυτής στην Ντόιτσε Βέλε.

Η Ρωσία πάλι, που διατηρεί σχεδόν πλήρη έλεγχο στην Κασπία όχι μόνον με τον στόλο της για λόγους ασφάλειας, αλλά και επειδή από εκεί εκτοξεύει τους πυραύλους που κατά καιρό εξαπολύει στη Συρία.

Όπως δήλωσε επίσης ο Πούτιν υπογράφοντας τη συμφωνία, «Η Κασπία είναι ζωτικής σημασίας για την Ασφάλεια της Κεντρικής Ασίας και την περιοχή που εκτείνεται από το Αφγανιστάν στη Μέση Ανατολή».

Η χρονική στιγμή της υπογραφής της συμφωνίας έρχεται λίγες μόνον ημέρες μετά την ανακοίνωση από την διακυβέρνηση Τραμπ νέων αντιποίνων εναντίον της Ρωσίας και του Ιράν.

Όπως είπε κι ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, στην πρόσφατη επίσκεψή τους στην Τουρκία «οι ΗΠΑ με τον τραμπούκικο τρόπο τους δημιουργούν συνθήκες και λόγους σε άλλα κράτη να βρουν λύσεις για να αποτρέψουν την κατάχρηση εξουσίας της Ουάσινγκτον».

Εκείνο που δείχνει η συμφωνία της Κασπίας είναι η επιθυμία των κρατών που την υπέγραψαν να συμμετάσχουν σε διάλογο για την επίλυση πολύχρονων διαφορών.

Διαβεβαιώνει την σημασία που αποδίδουν στην διπλωματία και στη συλλογική συνεργασία για να ξεπεράσουν δύσκολα ζητήματα προκειμένου να διασφαλίσουν το αμοιβαίο συμφέρον τους.