Η νέα προσπάθεια στο Κυπριακό και η νέα Τουρκία

Του Νίκου Κατσουρίδη

images-2 copyΟρκίστηκε πανηγυρικά ο Ερντογάν ως Πρόεδρος της Τουρκίας με όλες τις υπερεξουσίες που του δίνει το νέο Σύνταγμα της χώρας.  Ορκίστηκε ενώπιον της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, όπου οι πλειοψηφούντες  υποστηρικτές του τον χειροκροτούσαν στο τέλος της τελετής επι (5) πέντε ολόκληρα λεπτά. Και μετά στο Προεδρικό Μέγαρο, με πανηγύρια και μουσικές, εγκαθιδρύθηκε ως νέος Σουλτάνος.  Μάλιστα για να μην αφήσει αμφιβολίες για τις προθέσεις του φρόντισε να ανακρουστεί ο Ύμνος των Οθωμανών αντί του Τουρκικού εθνικού ύμνου. Το όραμα του για αναγέννηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέσα στις σύγχρονες βέβαια συνθήκες, έσπευσε να το καταγράψει με τελετές γεμάτες σχετικούς συμβολισμούς.  Κυρίαρχος τώρα πια στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας μεθόδευσε ευθύς εξ΄ εξαρχής την διαδικασία εδραίωσης της νέας εξουσίας του. Τοποθέτησε δύο άτομα στις δύο από τις τρείς πλέον νευραλγικές υπουργικές θέσεις της απόλυτου εμπιστοσύνης του και του ελέγχου του.

Στο Υπουργείο Οικονομικών τον γαμπρό του και στο Υπουργείο Άμυνας τον μέχρι πρόσφατα αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Ακάρ.   Άνθρωπο που τον στήριξε στο ανεπιτυχών πραξικόπημα της 15ηςΙουλίου. Στο τρίτο νευραλγικό πόστο, το Υπουργείο Εξωτερικών, διατήρησε τον κ. Τσαβούσογλου για διάφορους λόγους. Όποιοι και να είναι οι λόγοι, σημασία έχει ότι τον επαναδιόρισε, τη στιγμή της απόλυτης κυριαρχίας του και ενώ υπήρχαν έντονες φήμες περι απόλυσης του Τσαβούσογλου.    Το οποίο μεθερμηνευόμενο, σημαίνει ότι ο κ. Ερντογάν είναι σίγουρος για την αφοσίωση (υποχρεωτική ή μη άλλη ιστορία) του Υπουργού του.  Και ο Ερντογάν έχει αποδειχτεί, ότι γνωρίζει καλύτερα από κάθε αναλυτή ή δημοσιογράφο που πατά.  Αρχίζει λοιπόν και επίσημα η νέα εποχή για την Τουρκία.  Για την Τουρκία αλλά και τον λαό της, τους γείτονες της, την περιοχή και τον κόσμο.  Λέω τον κόσμο γιατί δυστυχώς για μας, το μέγεθος και η γεωγραφική θέση της, επιτρέπει να απασχολεί όλο τον κόσμο.  Τα προβλήματα που ο νεοσουλτάνος έχει να διαχειριστεί  είναι τα ίδια όπως και πρίν τις εκλογές.  Η οικονομία, το Κουρδικό, ο διχασμός της τουρκικής κοινωνίας, οι σχέσεις του με γειτονικές χώρες, τα σχέδια του για τα Βαλκάνια, οι σχέσεις με το Ισραήλ και το Ιράν, το Συριακό, οι επεκτατικές βλέψεις του στην ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου και κύρια η ισορροπία μεταξύ Τουρκίας – Δύσης από τη μια και Τουρκίας – Ρωσίας από την άλλη.  Φυσικά τώρα με νέες εξουσίες και με νέα δεδομένα όπως π.χ.  ότι  στο εσωτερικό της χώρας ο μεν κύριος αντίπαλος του, οι Κούρδοι, κατόρθωσαν όχι απλά να επιβιώσουν πολιτικά αλλά να ενισχυθούν, ο δε σύμμαχος του οι εθνικιστές του Μπαχτσιελί είναι απαραίτητοι για τον έλεγχο της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.  Και μόνο από την απαρίθμηση των κυριότερων εκ των σοβαρών  ζητημάτων που απασχολούν την  Τουρκία και τον ίδιο, που δεν είναι τα  μόνα, γίνεται αντιληπτό ότι το κυπριακό δεν αποτελεί προτεραιότητα.  Ούτε καν τα ελλαδοτουρκικά.  Αυτό συνεπάγεται κατά τη γνώμη μου, ότι ο Τούρκος Πρόεδρος δεν έχει έγνοια το κυπριακό, πολύ περισσότερο την λύση του.  Μάλιστα την λειτουργική και βιώσιμη λύση.  Ως εκ τούτου το πιο πιθανό σενάριο είναι η Τουρκία να εμμένει στις θέσεις τις οποίες έχει επίσημα διατυπώσει μετά το ναυάγιο του Κράν Μοντανά. Θέσεις που παραπέμπουν όχι  σε λύση Ομοσπονδίας, ανεξαρτήτως περιεχομένου, αλλά σε λύση δύο κρατών ή Συνομοσπονδίας.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων θα συμβιβαστεί σε μια λύση πολύ – πολύ χαλαρής Ομοσπονδίας με διάχυτα τα συνομοσπονδιακά στοιχεία.  Αυτά όσον αφορά τα υπόλοιπα των θεμάτων στο κυπριακό πλήν του θέματος Ασφάλεια.

Το θέμα ασφάλεια όπως αναμενόταν έκτοτε θα είναι το πλέον ακανθώδες. Γιατί πέραν του ότι αφορά την ουσία του κυπριακού ως ζητήματος εισβολής και κατοχής, είναι το ζήτημα εκείνο απο την επίλυση του οποίου εξαρτώνται:

  1. Η εξασφάλιση της Κυριαρχίας, Ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας του Κράτους μας και η ενότητα του.
  2. Η ασφάλεια των δύο κοινοτήτων και γενικά όλων όσων θα είναι πολίτες της Κυπριακής Ομόσπονδης Δημοκρατίας.
  • Η διασφάλιση εφαρμογής της λύσης. Αρα η βιωσιμότητα και λειτουργικότητα όσων θα έχουν συμφωνηθεί θα εξαρτάται από την επίλυση του θέματος ασφάλεια.
  1. Θα αποκλείει τη δυνατότητα επεμβατικού επικυριαρχικού ρόλου στην Τουρκία.

Και εδώ είναι το πιο δύσκολο σημείο.  Να αποδεχτεί  η Τουρκία, δηλαδή, ότι με την υπογραφή μιας λύσης του κυπριακού η οποία θα τύχει της έγκρισης όλων των κυπρίων, τερματίζεται ο δικός της ρόλος και λόγος στην Κύπρο.

Και διερωτάται κάποιος, ποιό μπορεί να είναι το κίνητρο της Τουρκίας έτσι ώστε να συναινέσει  σε τέτοια διευθέτηση.

Πιστεύω ότι δύο τινά θα την ενδιάφεραν : α) το σύνολο των ρυθμίσεων στα κεφαλαιώδη γι΄ αυτήν θέματα, τα οποία ήδη παραθέσαμε να της αποφέρουν όφελος και β)  τα οικονομικά οφέλη για την ίδια από την λύση του κυπριακού να τη βοηθούν να αντιμετωπίσει επαρκώς το πρόβλημα τουρκική οικονομία.

Αλλωστε η θέση Ερντογάν για διαμοιρασμό εξουσίας και πλούτου με την λύση εκεί παραπέμπει.  Και αυτό θα είναι στόχος κλειδί για την Τουρκία στη νέα διαδικασία που ξεκινά τώρα με την κάθοδο της κυρίας Λούτ.  Η νέα αυτή προσπάθεια είναι κομβικής, για να μην πώ ιστορικής σημασίας.   Γι΄ αυτό τον λόγο η προετοιμασία της νέας φάσης των συνομιλιών θα πρέπει να είναι άκρως σοβαρή, υπεύθυνη και στοχοπροσηλωμένη σε λύση αρχών.  Αυτό είναι το κύριο καθήκον της ε/κ πλευράς αλλά και του διεθνούς παράγοντα.