Προσβάσιμους χωρίς αποκλεισμούς, με τη συμβολή των διεθνών προτύπων
Της Αννας Διονυσίου*
Oι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πόλεις μας είναι αυξημένες, πολυσύνθετες και πολυδιάστατες. Οι δημόσιες μεταφορές, οι υποδομές ,η ύδρευση, η ενέργεια και η ασφάλεια είναι τομείς στους οποίους οι πόλεις μας θα πρέπει να διαχειριστούν έτσι ώστε να παραμείνουν βιώσιμες. Ο αστικός πληθυσμός ολοένα και αυξάνεται και η αστικοποίηση είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάζεται σε κάθε σύγχρονη πόλη.
Τα Πρότυπα αποτελούν βοηθητικά εργαλεία έτσι ώστε οι πόλεις μας να παραμείνουν βιώσιμες και να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Τα Διεθνή πρότυπα αντιπροσωπεύουν τη διεθνή συναίνεση σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές που χρησιμοποιούνται ανά το παγκόσμιο για να καταστεί μια πόλη ασφαλής, πρόσβαση και τελικά να εκπληρώσει τους 17 Παγκόσμιους στόχους του ΟΗΕ (SDGS)για βιώσιμη ανάπτυξη.
Η βιώσιμη πόλη είναι ο τόπος ή η κοινότητα που αξιοποιεί τη γνώση, τη τεχνολογία και καινοτομία για τη βιωσιμότητα της στα διοικητικά της όρια· ευνοώντας την ποιότητα σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, προϊόντα και υπηρεσίες, με σεβασμό στην περιβαλλοντική και πολιτιστική κληρονομιά.
Οι στόχοι των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη “The 2030 Agenda for Sustainable Development”, δημιουργούν υποχρεώσεις για αποτελεσματική και αποδοτική χρήση πόρων για κράτη, ανθρώπινες κοινότητες, οργανισμούς και πολίτες.Σε γενικό πλαίσιο έχουν σαν στόχο τον τερματισμό της φτώχειας, την προστασία του πλανήτη και τη διασφάλιση ευημερίας για όλους. Η συμβολή της Τυποποίησης και των Προτύπων στην επίτευξη των 17 στόχων του ΟΗΕ είναι αναμφισβήτητα πολύ σημαντική. Τυποποίηση και Πρότυπα σιωπηλά αγωνίζονται για τη βελτίωση των αστικών υποδομών και την εξασφάλιση βιώσιμης προοπτικής για τις επόμενες γενιές.
Οι ηγέτες μιας πόλης θα πρέπει να καθορίσουν τους στόχους τους έτσι ώστε να επιτευχθεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η σωστή ενεργειακή διαχείρηση,η υπεύθυνη κατανάλωση νερού, η προαγωγή της υγείας της ασφάλειας και ευημερίας των πολίτων και πολλά άλλα.
Το πρότυπο ISO37101 «Συστήματα Διαχείρισης της Βιωσιμότητας των πόλεων – Απαιτήσεις και Οδηγίες Εφαρμογής»καθορίζει τις βασικές απαιτήσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων, βοηθά τις πόλεις να καθορίσουν τους στόχους για τη βιωσιμότητα τους και να θέσουν σε εφαρμογή στρατηγικές κατευθύνσεις για την επίτευξη τους. Το πρότυπο θέτει τις προδιαγραφές και δίνει κατευθυντήριες οδηγίες για το πώς θα βοηθηθούν οι κοινότητες να διαμορφώσουν την στρατηγική την οποία θα ακολουθήσουν. To πρότυπο δίδει καλές πρακτικές που συμβάλουν στη βελτίωση θεμάτων όπως η ανάπτυξη ολοκληρωμένων και συναινετικών προσεγγίσεων, η προώθηση κοινοτικών και περιβαλλοντικών αλλαγών, η βελτίωση της υγείας και ευημερίας των πολιτών, η ενθάρρυνση για αξιοποίηση των φυσικών πόρων και η επίτευξη καλύτερης διακυβέρνησης.
Το εν λόγω πρότυπο υποστηρίζεται από το πρότυπο ISO37120:2014, SustainableDevelopmentinCommunities— IndicatorsforCityServicesandQualityofLife,το οποίο παρέχει ένα σύνολο τυποποιημένων δεικτών που επιτρέπουν την ολοκληρωμένη προσέγγιση της βιωσιμότητας και παρουσιάζει μια ενιαία προσέγγιση γι’ αυτό που μετριέται και στον τρόπο που η μέτρηση αυτή θα πρέπει να πραγματοποιείται, έτσι ώστε να περιλαμβάνει τους βασικότερους δείκτες μέτρησης των επιδόσεων των προσφερόμενων υπηρεσιών μια πόλης.
Οι δείκτες μπορούν να χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της προόδου των επιδόσεων της πόλης. Προκειμένου να επιτυγχάνεται η βιωσιμότητα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι ανάγκες της πόλης ως ευρύτερο αστικό σύστημα. Ο σχεδιασμός για μελλοντικές ανάγκες πρέπει να λαμβάνει υπόψη την τρέχουσα χρήση και αποδοτικότητα των πόρων, προκειμένου να σχεδιάζεται καλύτερα το αύριο.
Η σωστή ενεργειακή διαχείριση των πόλεων είναι εξίσου σημαντική και αποτελεί καίριο σημείο για την ανάπτυξη βιωσιμότητας μια πόλης. Τα διεθνή πρότυπα δύναται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παροχή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών έτσι ώστε να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν οι στρατηγικές ενεργειακής απόδοσης αλλά και να παρακολουθούνται οι επιδόσεις αυτού του σχεδιασμού. Το Διεθνές πρότυπο ΙSO17742:2015EnergyEfficiencyandSavingscalculationforcountries,regionsandcitiesπαρέχει δείκτες και μετρήσεις για τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας λαμβάνοντας υπόψη τους τομείς τελικής χρήσης όπως η βιομηχανία ,τα νοικοκυριά οι υπηρεσίες κ.α. Επιπρόσθετα το πρότυπο ISO50001:2011 EnergyManagementSystems.Requirementwithguidanceforuseείναι ένα στρατηγικό εργαλείο που βοηθά τους οργανισμούς να καθιερώσουν σύστημα ενεργειακής διαχείρισης για αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας ενώ παράλληλα η σειρά προτύπων ISO52000 η οποία αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή αναβάθμιση των υποδομών.
Σημαντικό επίτευγμα σε μια πόλη είναι η σωστή και αποτελεσματική διαχείριση της αστικής κινητικότητας. Οι μετακινήσεις θα πρέπει να διεξάγονται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα αλλά και με παράλληλη μείωση της ρύπανσης. Τα πρότυπα συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών όσον αφορά τις μεταφορές έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη και ορθολογιστική χρήση των οδικών δικτύων. Για παράδειγμα, υπάρχουν πρότυπα για ευφυή συστήματα μεταφορών, τα υβριδικά και ηλεκτρικά αυτοκίνητα κ.α. Το πρότυποISO39001:2012 RoadTrafficSafetymanagementSystems–Requirementswithguidanceforuse καθορίζει τις απαιτήσεις για ένα σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας της οδικής κυκλοφορίας. Σε τροχιά εκπόνησης βρίσκεται και το Διεθνές πρότυπο ISO39002 GoodPracticesforimplementingCommutingSafetyManagement,το οποίο ορίζει κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες δύναται να εφαρμόσουν οι οργανισμοί έτσι ώστε να προστατεύουν το προσωπικό τους όταν κατευθύνεται ή αποχωρεί από τον χώρο εργασίας του.
Η κακή διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι μια μεγάλη απειλή την οποία έχουν να αντιμετωπίσουν οι σύγχρονες πόλεις. Τα διεθνή πρότυπα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών οι οποίες αφορούν την αποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Το Διεθνές πρότυπο ISO24510:2007Activitiesrelatingtodrinkingwaterandwastewaterservices— Guidelinesfortheassessmentandfortheimprovementoftheservicetousers, έχει σαν στόχο να βοηθήσει τις αρχές στην επίτευξή υψηλών επιπέδων ποιότητας που θα ανταποκρίνονται στις αυξημένες προσδοκίες και απαιτήσεις των χρηστών και θα συμβαδίζουν με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Οι πόλεις μας αποτελούν θύλακες καινοτομίας ,οδηγοί της οικονομίας και ο τόπος όπου προάγεται η ανάπτυξη και οι θέσεις εργασίας. Χρέος μας λοιπόν είναι να αγωνιστούμε και να τις προστατέψουμε για ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας.
Η υιοθέτηση, εφαρμογή και προώθηση Ευρωπαϊκών και Διεθνών προτύπων στην Κύπρο, πραγματοποιείται μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS),ο οποίος είναι ο εθνικός φορέας για την Τυποποίηση.Oι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθευτούν τα πρότυπα στο Κέντρο Πληροφόρησης & Εξυπηρέτησης (ΚΕΠΕ) του CYS.Eπιπρόσθετα, σε περίπτωση ενδιαφέροντος για περαιτέρω εμπλοκή στις εργασίες τυποποίησης αναφορικά με το εν λόγω θέμα, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον Οργανισμό.
*Η κα. Άννα Διονυσίου είναι Πολιτικός Μηχανικός και εργάζεται ως λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμού Τυποποίησης.(CYS)
