Την καταδίκη του Τούρκου τραπεζίτη Μεχμέτ Χακάν Ατίλα για συμμετοχή σε συνωμοσία με στόχο να μπορέσει το Ιράν να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις αποφάσισε ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ. Η υπόθεση έχει πάρει ιδιαίτερη τροπή, καθώς ο βασικός κατηγορούμενος έγινε μάρτυρας κατηγορίας και ενέπλεξε και τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν έκρινε ένοχο τον Ατίλα για πέντε από τις έξι κατηγορίες που του είχαν απαγγελθεί. Ο Ατίλα, υψηλόβαθμο στέλεχος της κρατικής τράπεζας Halkbank συνομώτησε με τον Τουρκοϊρανό έμπορο χρυσού Ρεζά Ζαράμπ και άλλους για να βοηθήσουν το Ιράν να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Στη διάρκεια της δίκης, που κράτησε τέσσερις εβδομάδες, ο Ζαράμπ σύναψε συμφωνία με τους Αμερικανούς εισαγγελείς και μετατράπηκε στον βασικό μάρτυρα κατηγορίας. Ο έμπορος χρυσού περιέγραψε ένα εκτεταμένο σχέδιο με δωροδοκίες σε αξιωματούχους της τουρκικής κυβέρνησης, ενώ δήλωσε ότι ο Ταγίπ Ερντογάν γνώριζε την περίπτωση.
Ο Ερντογάν έχει απορρίψει τη δίωξη ως μια διαδικασία με πολιτικά κίνητρα που έχει σκοπό την υπονόμευση της κυβέρνησής του.
Οι αμερικανικές εισαγγελικές αρχές έχουν ασκήσει δίωξη σε βάρος εννέα ανθρώπων για συνωμοσία με σκοπό το Ιράν να μπορέσει να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις. Εντούτοις μόνο ο Ζαράμπ, 34 ετών, και ο Ατίλα, 47, έχουν συλληφθεί από τις αρχές των ΗΠΑ.
Μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας στέλεχος της τουρκικής κυβέρνησης δήλωσε ανωνύμως ότι η καταδίκη του Τούρκου τραπεζίτη παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, σημειώνοντας ότι η απόφαση του δικαστηρίου δεν θα επηρεάσει την τράπεζα Halkbank, ούτε το τουρκικό τραπεζικό σύστημα.
Να υπενθυμίζουμε πως πό την δεύτερη ημέρα της κατάθεσης του Τουρκοϊρανού εμπόρου χρυσού Ρεζά Ζαράμπ στο ομοσπονδιακό περιφερειακό δικαστήριο του Μανχάταν, έσκασε και η «βόμβα» με την πρώτη δημόσια αναφορά-εμπλοκή του ονόματος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο εκδικαζόμενο σκάνδαλο παραβίασης των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.
Ο πρώην βασικός κατηγορούμενος, και μετά μάρτυρας κατηγορίας (υπό την προστασία του FBI) αναφέρθηκε στον νυν πρόεδρο της Τουρκίας ως συνεργό, επί της πρωθυπουργικής θητείας του, στο «ξέπλυμα» -μέσω τουρκικών τραπεζών- ιρανικών εσόδων από πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, την περίοδο 2010-15.
«Ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν […] έδωσε την έγκριση και τη διαταγή» για να μπουν στο «παιχνίδι» -πέρα από την κρατική Halkbank- ακόμη δύο τουρκικές τράπεζες, κατέθεσε ο Ζαράμπ (σε σύνολο έξι που έχει ήδη αναφέρει), κατονομάζοντας την κρατική Ziraat Bankası και τη μεγάλη ιδιωτική VakifBank. Παρ’ όλα αυτά, όπως είπε, δεν είχε προσωπικά γνώση επ’ αυτού…
Για την ακρίβεια, ο 34χρονος Τουρκοϊρανός επικαλέστηκε σχετική μαρτυρία του Ζαφέρ Τσαλαγιάν: τότε υπουργού Οικονομίας της Τουρκίας (2011-13), νυν συγκατηγορούμενου για το σκάνδαλο από τις αμερικανικές αρχές, συμπρωταγωνιστή του στα (κουκουλωμένα) σκάνδαλα διαφθοράς του 2013 στην Τουρκία και καταγγελλόμενου ως στενού συνεργάτη του στην παραβίαση των κυρώσεων, μετά τη δωροδοκία του με περίπου 60 εκατ. δολ.
Εχοντας ήδη εμπλέξει το όνομα του τότε υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας, Εγκεμέν Μπαγίς (κάνοντας λόγο για πολύτιμες διευκολύνσεις), ο Ζαράμπ έβαλε επίσης στο «κάδρο» τους τότε αντιπρόεδρο της τουρκικής κυβέρνησης, Αλί Μπαμπατζάν (2009-2015), και υπουργό Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ (που μαζί με τους Τσαλαγιάν και Μπαγίς εξαναγκάστηκαν το 2013 σε παραίτηση, λόγω των σκανδάλων διαφθοράς).
Η Αγκυρα είχε ήδη πάρει θέση μάχης. «Εχουμε εμπορικούς και ενεργειακούς δεσμούς με το Ιράν. Δεν παραβιάσαμε τις κυρώσεις», διεμήνυσε πριν αρκετες μέρες ο Ερντογάν σημειώνοντας ότι «στην τελική «δεν δεσμευτήκαμε ποτέ στις ΗΠΑ» αναφερόμενος στα αντίμετρα κατά της Τεχεράνης.
