Εφτά μετεκλογικές προτεραιότητες

Του Ανδρέα Θεοφάνους*

UnknownΟύτε και σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία έχουν αποφευχθεί οι υπερβολές και ο λαϊκισμός. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με διάφορα ευρήματα δημοσκοπήσεων, η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι τελικά θα πρέπει να επιλέξει το «μη χείρον βέλτιστον». Ενώ μόνο λίγες βδομάδες απομένουν μέχρι τις εκλογές είναι σημαντικό να υπάρξει ένας ουσιαστικός διάλογος καθώς και κατάθεση θέσεων σε διάφορα επίπεδα. Ανάμεσα στις προτεραιότητες είναι το Κυπριακό, η εξωτερική πολιτική, η οικονομία, η έρευνα και η καινοτομία, η εκπαίδευση, η κοινωνική συνοχή και το αξιακό σύστημα.

  1. Στο Κυπριακό θα πρέπει να επιδιωχθούν νέες προσεγγίσεις καθώς τυχόν κατάληξη με την υφιστάμενη βάση των συνομιλιών, έστω και με το Έγγραφο Γκουτέρες, θα οδηγήσει σε οδυνηρά αποτελέσματα. Η υιοθέτηση μιας εξελικτικής προσέγγισης, η αξιοποίηση ενός πειστικού αφηγήματος καθώς και μια πραγματιστική εξωτερική πολιτική μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε θετικά αποτελέσματα.
  1. Στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης πραγματιστικής εξωτερικής πολιτικής η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να εμβαθύνει και να διευρύνει τις σχέσεις της σε όλα τα επίπεδα. Πρώτα απ’ όλα είναι καθοριστικής σημασίας να εμβαθύνει τις σχέσεις με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Επιπρόσθετα, στον ευρωπαϊκό χώρο θα πρέπει να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες διά των οποίων να αναδειχθεί η δημιουργική παρουσία της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή. Αλλά και με άλλα κράτη, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και τις χώρες της Κοινοπολιτείας, η Κύπρος θα πρέπει να επιδιώξει εμβάθυνση και διεύρυνση σχέσεων. Επίσης το μήνυμα που θα πρέπει να δοθεί είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αποτελέσει κράτος πρότυπο και πυλώνα σταθερότητας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
  1. Παρά το γεγονός ότι η οικονομία σήμερα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από την Άνοιξη του 2013 και παρουσιάζονται θετικοί δείκτες οικονομικής μεγέθυνσης, εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα. Η Κύπρος ακόμα δεν έχει ένα νέο ολοκληρωμένο οικονομικό υπόδειγμα. Ο νέος Πρόεδρος θα πρέπει να εργασθεί σκληρά προς αυτή την κατεύθυνση. Μεταξύ άλλων, είναι σημαντικό να μπορεί η οικονομία να δημιουργεί θέσεις απασχόλησης ψηλών προδιαγραφών.
  1. Ενώ η έρευνα και η καινοτομία μπορούν να θεωρηθούν ως μέρος της ευρύτερης οικονομίας η σημασία τους είναι τεράστια σε βαθμό που είναι θεμιτόν να θεωρηθούν ως μια ξεχωριστή και ιδιαίτερη κατηγορία. Ο τομέας αυτός είναι υποβαθμισμένος καθώς οι δαπάνες για την έρευνα παραμένουν καθηλωμένες στο 0,48% του ΑΕΠ. Πέραν από τη διεκδίκηση ερευνητικών κονδυλίων από τους αρμόδιους εθνικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς είναι σημαντικό όπως τα κέντρα ερευνών, οι δεξαμενές σκέψης και τα πανεπιστήμια ενισχύονται απ’ ευθείας από το κράτος σύμφωνα με το έργο και την ευρύτερη προσφορά του κάθε ιδρύματος. Επιπλέον, πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ) ώστε να μην αποτελούν τροχοπέδη στην ουσιαστική ανάπτυξη της έρευνας.
  1. Η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να αποτελεί υψηλό στόχο. Παρά το γεγονός ότι διοχετεύονται πολλοί πόροι προς αυτή την κατεύθυνση εν τούτοις τα αποτελέσματα σε διάφορα επίπεδα χρήζουν ουσιαστικής βελτίωσης. Είναι σημαντικό να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη, η υπευθυνότητα, η αριστεία και ταυτόχρονα να προωθηθεί η ισοτιμία σε όλα τα επίπεδα. Σε αυτά τα πλαίσια είναι καθοριστικής σημασίας η μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό ακαδημαϊκό κέντρο.
  1. Καθοριστικής σημασίας είναι και η κοινωνική συνοχή. Σήμερα η κοινωνία είναι κατακερματισμένη και το στοιχείο της αλληλεγγύης παρατηρείται μόνο σε ατομικό επίπεδο. Παράλληλα σημειώνουμε τα χαμηλά ποσοστά γαμηλιότητας και γονιμότητας καθώς και τη δημογραφική αιμορραγία. Ταυτόχρονα συνεχίζεται ο εποικισμός στα κατεχόμενα και η λαθρομετανάστευση προς στις ελεύθερες περιοχές. Η κοινωνική συνοχή υποσκάπτεται επίσης από την ευνοιοκρατία, τη μετριοκρατία και σε κάποιες περιπτώσεις από την αυθαιρεσία.
  1. Κατ’ επανάληψιν έχει λεχθεί ότι η πολυδιάστατη κρίση που βιώνει η Κύπρος έχει ως κύρια αιτία την έλλειψη μιας υγιούς αξιακής πυξίδας. Υφίσταται σήμερα μια κρίση ταυτότητας, η αίσθηση απώλειας προσανατολισμού και η απαξίωση των πολιτών, ιδίως των νέων, οι οποίοι γυρνούν την πλάτη στην πολιτική και στον δημόσιο βίο γενικότερα καθώς επικρατεί η αίσθηση «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».

Εξ ορισμού κανείς υποψήφιος Πρόεδρος δεν μπορεί από μόνος του να σηκώσει στους ώμους του το βάρος των ευθυνών. Τελικά θα απαιτηθεί ένας ευρύτερος συνασπισμός δυνάμεων, αλληλοσεβασμός, αποκατάσταση της αξιοπιστίας και συλλογική προσπάθεια.

* Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της ηλεκτρονικής εφημερίδας e-shocknews.