Πού οδηγούνται Κύπρος και Ελλάδα με τέτοιους συμμάχους;
Της Ανδρούλας Γκιούρωφ
Η διεθνής κοινότητα αποδέχθηκε με αισθήματα ανακούφισης την συνομιλία Πούτιν -Τραμπ , η οποία πραγματοποιήθηκε στις 16 Οκτωβρίου και φαίνεται να ήταν μια καλά μελετημένη κίνηση από τη ρωσική πλευρά.
Τις τελευταίες μέρες με τις ΗΠΑ να απειλούν την Ρωσία ότι θα στείλουν στην Ουκρανία πυραύλους Tomahawk μακράς εμβέλειας για να κτυπήσουν βαθιά τα εδάφη της Ρωσίας , η ανθρωπότητα παρακολουθούσε με κομμένη ανάσα τις καταιγιστικές εξελίξεις. Ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου ήταν ορατός. Ο απρόβλεπτος Αμερικανός πρόεδρος ήθελε να εκφοβίσει τον Ρώσο ομόλογο του και άρχισε τις απειλές.
Κάτι τέτοια όμως δεν περνούν στην Ρωσία, η οποία είναι η μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη στον κόσμο και οι ενέργειες του κυκλοθυμικού Τραμπ έφεραν τα αντίθετα αποτελέσματα.
Ο Πούτιν με δηλώσεις του προειδοποίησε τις ΗΠΑ πως σε περίπτωση που στείλουν Tomahawk στην Ουκρανία τότε η Μόσχα θα πλήξει με πυραύλους Αμερικανικές πόλεις. Ήταν πέραν από ξεκάθαρος. «Τι δεν καταλαβαίνετε; Θέλετε να μας χτυπήσετε με πληρεξούσιο σας ( την Ουκρανία ) και εμείς θα μείνουμε άπραγοι; Η Ρωσία δεν μετέφερε στην πίσω αυλή των ΗΠΑ πυραύλους, ούτε εμείς θα το επιτρέψουμε…»
Επίσης η απόφαση της Ρωσικής Δούμας να εξουσιοδοτήσει τη Ρωσική ηγεσία να πλήξει τις ΗΠΑ με πυραύλους μακρού βεληνεκούς σε περίπτωση που η Ουκρανία προμηθευτεί με Tomahawk, ήταν το επιστέγασμα. Άρχισε ο πανικός και η αναδίπλωση.
Η Ρωσία προειδοποίησε επίσης την ύπουλη Βρετανία πως θα χτυπήσει τον Λονδίνο με ότι αυτό συνεπάγεται. Ο λόγος οι πληροφορίες που έδωσε ο επικεφαλής των Ρωσικών μυστικών υπηρεσιών ότι στο έδαφος της Ρωσίας δρουν Βρετανοί κατάσκοποι που σκοπεύουν να προβούν σε προβοκάτσιες μαζί με Ουκρανούς ανατινάζοντας ενεργειακές δομές της Ρωσίας. Το Λονδίνο βέβαια δεν αντέδρασε αλλά κατάλαβε πως … έχουν γνώσιν οι φύλακες.
Το θέμα της παροχής πυραύλων Tomahawk στην Ουκρανία αποτέλεσε έναν από τους βασικούς άξονες της συνομιλίας Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο να διατυπώνει τη θέση του σχετικά με τις συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης.
Η αντίδραση των Δυτικών ΜΜΕ ήταν αμφιλεγόμενη, με τo BBC να αναφέρει ότι η συνομιλία αυτή ήταν «μια τρομερά δυσάρεστη έκπληξη» για τον Ουκρανό πρόεδρο καθώς υπονόησε ότι ο Τραμπ και ο Πούτιν αναίρεσαν το πλεονέκτημα της Ουκρανίας, πριν από τη συνάντηση του Zελένσκι με τον Αμερικανό πρόεδρο.
«Υπήρχαν αισιόδοξες συζητήσεις στην Ουκρανία ότι ο Λευκός Οίκος αρχίζει και πάλι να βλέπει τον κόσμο μέσα από τα μάτια του Κιέβου.
Υπήρχε μεγάλη ελπίδα ότι η συνάντηση της Παρασκευής (17/10) θα έφερνε επιτέλους στην Ουκρανία ένα πολυαναμενόμενο έπαθλο – την άδεια του Tραμπ να αγοράσει πυραύλους Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς (τους οποίους βέβαια θα πλήρωνε η Ε.Ε.).
Παράλληλα οι χώρες μέλη της Ε.Ε. συγκεντρώθηκαν για να επαναλάβουν την στήριξη τους στην Ουκρανία και να δημιουργήσουν ένα τείχος drones κατά της Ρωσίας.
Ο Τραμπ, το σχοινί και οι υπάκουοι Ευρωπαίοι ηγέτες
Ήταν πολύ παραστατικός ο Ρώσος πρόεδρος όταν παρομοίασε του ηγέτες της Ε.Ε. ως άβουλους, αδύναμους που ακολουθούν κατά γράμμα ότι τους υπαγορεύουν οι ΗΠΑ.
Όπως είπε ο Πούτιν : «Εάν ο Τραμπ έλεγε στους ηγέτες της Ε.Ε. ότι θα σας κρεμάσουμε , αυτοί θα απαντούσαν : Να φέρουμε εμείς το σχοινί ή θα το φέρετε ο ίδιος;»
Τέτοια ξεφτύλα υποταγής, τέτοιος διασυρμός. Εταιρείες κολοσσοί της Ευρώπης όπως η Volskwagen μεταφέρθηκαν στην Αμερική υπακούοντας στις εντολές του Τραμπ για να περιορίσει τους δασμούς στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Η αποβιομηχανοποίηση της Γερμανίας και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών , είναι ενδεικτικά παραδείγματα. Τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Εκατομμύρια άνεργοι, ύφεση και φτωχοποίηση των μεσαίων στρωμάτων.
Και όμως οι Ευρωπαίοι δεν είδαν με καλό μάτι την συνάντηση κορυφής Ρωσίας-ΗΠΑ. Θέλουν συνέχιση του πολέμου έχοντας την ψευδαίσθηση πως θα νικήσουν την Ρωσία.
Συλλάβετε τον Πούτιν
Σε μια έξαρση παράνοιας ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών (κατ΄εντολήν του καγκελαρίου Μέρτς βεβαίως ) κάλεσε τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να συλλάβει τον Ρώσο πρόεδρο όταν αφιχθεί στην Βουδαπέστη, και να τον παραδώσει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Ασφαλώς η Ουγγαρία απέκλεισε ένα τέτοιο ενδεχόμενο με τον Ούγγρο ΥΠΕΞ Σίγιαρτο να απαντά πως η χώρα του θα διασφαλίσει την ομαλή κάθοδο του Πούτιν στην Βουδαπέστη και την ασφαλή αποχώρηση του.
Η διπρόσωπη Γερμανία βέβαια δεν ζήτησε την σύλληψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου όταν επισκέφθηκε την Βουδαπέστη πριν μερικούς μήνες. Ο Όρμπαν είχε φροντίσει μέρες πριν τη επίσκεψη, την αποχώρηση της Ουγγαρίας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για να μην μπορέσει να συλληφθεί ο Ισραηλινός γενοκτόνος.
Γερμανία, Τουρκία, Ελλάδα, Κύπρος
Είναι να διερωτάται κανείς γιατί Κύπρος και Ελλάδα δεν αντέδρασαν στην απόφαση της Γερμανίας να πουλήσει Eurofighter στην Τουρκία.
Μήπως δεν γνωρίζει το Βερολίνο πως η Τουρκία κατέχει εδώ και 51 χρόνια παράνομα Ευρωπαϊκά εδάφη στο βόρειο τμήμα της Κύπρου; Ή μήπως δεν έχει ακούσει ποτέ τις απειλές της Τουρκίας εναντίον τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας για αιτία πολέμου (casus belli) εάν η Αθήνα εφαρμόσει τα θαλάσσια κυριαρχικά δικαιώματα της ; Ή επειδή η Κύπρος αγοράζει όπλα από το Ισραήλ;
Μέχρι το τέλος του χρόνου η Γερμανία θα παραδόσει τα πρώτα από τα 40 Eurofighter που έχει ζητήσει να προμηθευτεί η Άγκυρα.
Το Βερολίνο δηλαδή βοηθάει την Άγκυρα να μην άρει το «casus belli» που ζήτησε ο Έλληνας πρωθυπουργός ως προϋπόθεση για να δώσει την συναίνεσή του ώστε η Τουρκία να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό μηχανισμό SAFE (Security Action for Europe) το οποίο είναι ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ που θα παρέχει έως και €150 δισ. σε κράτη μέλη μέσω δανείων με ανταγωνιστικά επιτόκια και μακροπρόθεσμη διάρκεια.
Με τέτοιους συμμάχους τι τους θέλουν τους εχθρούς Κύπρος και Ελλάδα;
Και το χειρότερο δεν αντιδρούν αποτελεσματικά για να προστατέψουν τους λαούς τους.
Η σημασία της συνάντησης στη Βουδαπέστη
Η επιλογή της Βουδαπέστης ως τόπου συνάντησης των δύο ηγετών έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις.
Από τη μία πλευρά, η Ρωσία και οι σύμμαχοί της φαίνεται να βλέπουν την πόλη ως μια «συμβολική νίκη» απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις δυτικές επιρροές, με τον πολιτικό αναλυτή Kirill Koktysh να τονίζει ότι η Βουδαπέστη εκπροσωπεί τη θέση της Ουγγαρίας ως μιας χώρας που υπερασπίζεται την εθνική της κυριαρχία και την ανεξαρτησία της, ακόμη και εντός του πλαισίου του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Με την συνάντηση Πούτιν-Τραμπ στο έδαφος της η Ουγγαρία, επιθυμεί να αναδειχθεί σε στρατηγικό εταίρο στην περιοχή, καθώς και να αναβαθμίσει τη θέση της στη διεθνή πολιτική σκηνή.
Εξάλλου, οι προεκτάσεις της επιλογής αυτής ενδέχεται να έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς η Βουδαπέστη θεωρείται ένας δυνατός παίκτης για τις σχέσεις Ρωσίας-ΕΕ.
Η επιλογή της Βουδαπέστης δεν είναι απλώς γεωγραφική – είναι συμβολική.
Αντικατοπτρίζει την αμφισβήτηση της ΕΕ από την ουγγρική κυβέρνηση υπό τον Βίκτορ Όρμπαν και την αναγνώριση της Ουγγαρίας ως εναλλακτικού εταίρου, μακριά από το δυτικό ευρωπαϊκό κατεστημένο.
Οι αντιδράσεις ήταν ποικίλες: από τη θετική στάση του Πεκίνου, έως την οργή του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, όπως ανέφερε η La Repubblica, που χαρακτήρισε την επιλογή «σφαλιάρα» στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η διπλωματία και η στήριξη της Ουκρανίας
Το βασικό ζητούμενο για την Ουκρανία ήταν η προμήθεια πυραύλων Tomahawk ή άλλων μακράς εμβέλειας όπλων.
Ωστόσο, η άρνηση της Ουάσιγκτον δείχνει πως έπιασαν τόπο οι προειδοποιήσεις της Μόσχας. Αν αληθεύουν οι πληροφορίες ότι ο Τραμπ κατά τη συνάντηση του με τον Ζελένσκι του είπε πως δεν πρόκειται να ρισκάρει ένα Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για μια χαμένη υπόθεση (την Ουκρανία) τότε φαίνεται να συνειδητοποίησε πως κανένας δεν μπορεί να παίζει με τις αντοχές της Μόσχας.
Η τηλεφωνική συνομιλία Tραμπ – Πούτιν όπως και η επικείμενη συνάντηση στη Βουδαπέστη, αναδεικνύουν τις έντονες διπλωματικές και στρατηγικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία .
Από τη μία πλευρά, η Ρωσία φαίνεται να επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει τις σχέσεις ΗΠΑ – Ουκρανίας, ενώ ο Τραμπ προσπαθεί να εξασφαλίσει τις βέλτιστες συνθήκες για τη χώρα του, διατηρώντας ταυτόχρονα την ισχυρή του θέση στον κόσμο.
Καθώς η Ρωσία προχωρεί με σταθερά στρατιωτικά κέρδη και ο Tραμπ αποστασιοποιείται, χαρακτηρίζοντας τον πόλεμο ως «του Μπάιντεν , όχι δικό του», ή ως «χαμένη υπόθεση», η Ευρώπη δείχνει να στερείται της στρατηγικής νηφαλιότητας.
Η σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία φαίνεται να κυνηγά σκιές.
Η πρόταση κατάσχεσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ύψους 183 δισ. ευρώ έχει «κολλήσει» στο Βέλγιο, λόγω νομικών και χρηματοπιστωτικών ενστάσεων – αλλά και φόβων για ρωσικά αντίποινα.
Η απόπειρα επίσπευσης της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ κατέρρευσε, μπλοκαρισμένη από τον Όρμπαν αλλά και σιωπηρούς διαφωνούντες όπως η Σλοβακία, η Τσεχία και τώρα έμμεσα και η Βαρσοβία. Η τελευταία ζητά από το Κίεβο να αναγνωρίσει τα εγκλήματα πολέμου των Ουκρανών ναζί στην Πολωνία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. .
Την ίδια ώρα, η πρόταση για δημιουργία «τείχους drones» στα βόρεια σύνορα της ΕΕ έχει προκαλέσει ενδοευρωπαϊκές έριδες, κυρίως από τα κράτη του Νότου που δεν συμμερίζονται την αντίληψη της Βαλτικής περί ρωσικής υπαρξιακής απειλής.
Η πολεμοχαρής Κάγια Κάλλας , επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, αντιμετωπίζει πλέον ανοιχτή αμφισβήτηση, ακόμη και από συμμάχους της, λόγω της ακραίας και κατά πολλούς αναποτελεσματικής ρητορικής της κατά της Ρωσίας.
Πολιτική φθορά και εσωτερικές ρωγμές
Η πολιτική ενότητα υπέρ της Ουκρανίας καταρρέει σε όλη την Ευρώπη:
- Γαλλία: Ο Mακρόν κυβερνά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ενώ η αντιπολίτευση — από την αριστερή «Ανυπότακτη Γαλλία» έως την πατριωτική «Εθνική Συσπείρωση» — αντιτίθεται ανοιχτά στη συνέχιση της στήριξης στην Ουκρανία.
• Γερμανία: Η AfD, κόμμα πατριωτικό και συχνά φιλικό προς τη Μόσχα, βρίσκεται στην πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις. - Τσεχία: Η νέα κυβέρνηση εκλέχθηκε με ρητορική αμφισβήτησης του «λευκού επιταγμένου» προς το Κίεβο.
Ανίκανη η Ευρώπη
Εντούτοις, η Ευρώπη, ανίκανη να χαράξει αυτόνομη πολιτική και να αναζητήσει διπλωματικές λύσεις, παρακολουθεί και εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις αποφάσεις της Ουάσινγκτον, εξωθώντας την διαρκώς στην «παγίδα» της κλιμάκωσης.
Η εξάρτηση αυτή συνοψίζεται στο σύνθημα: «υποστήριξη στην Ουκρανία για όσο χρειαστεί», χωρίς στρατηγικό σχέδιο ή προοπτική ειρήνης.
Πρόκειται για μια πολιτική, που στην πράξη, παραδίδει το μέλλον της Ευρώπης στα χέρια τρίτων, μετατρέποντας την ήπειρο σε ενεργό μέρος μιας σύγκρουσης με απρόβλεπτες συνέπειες.
Όταν το πλήρωμα του χρόνου φτάσει και αποδειχθούν οι καταστροφικές συνέπειες αυτής της πολιτικής, η ευρωπαϊκή ηγεσία θα βρεθεί αντιμέτωπη με το blame game που ξεκίνησε η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, με τους πρώτους κατηγορούμενους τις Βαλτικές χώρες και την Πολωνία.
Η επικείμενη συνάντηση Πούτιν -Τραμπ στη Βουδαπέστη συνιστά κρίσιμο διπλωματικό σταυροδρόμι.
Ο Tραμπ φαίνεται να διατηρεί το «παιχνίδι» υπό τον έλεγχο του, εκμεταλλευόμενος την ισορροπία ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα πιέζει τον Ζελένσκι να αποδεχτεί όρους που περιλαμβάνουν ακόμη και παραχωρήσεις στα εσωτερικά αμερικανικά πολιτικά παιχνίδια, όπως η παροχή στοιχείων που θα πλήξουν τον προκάτοχο του Μπάιντεν.
Η συνάντηση αυτή δεν θα είναι εύκολη, καθώς οι παγκόσμιες ισορροπίες και τα συμφέροντα συγκρούονται ανοιχτά, και ο ρόλος της Βουδαπέστης ως «ουδέτερου» και συμβολικού τόπου προσδίδει πρόσθετο πολιτικό βάρος.
Εγκλωβισμός σε ιστορικό σταυροδρόμι
Η ευρωπαϊκή ήπειρος βιώνει μια κρίση ηγεσίας, στρατηγικής και ενότητας.
Ενώ η Ρωσία και οι ΗΠΑ διαμορφώνουν τα νέα δεδομένα μέσω άμεσων διαλόγων και στρατηγικών κινήσεων, η Ευρώπη παραμένει εγκλωβισμένη σε πολιτικές αδυναμίες, οικονομικές δυσκολίες και εσωτερικές διαιρέσεις.
Η στάση που θα τηρήσει η Ευρώπη απέναντι στην ουκρανική κρίση και την αμερικανορωσική διπλωματία θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της ασφάλειας και της πολιτικής της σταθερότητας.
Η συνέχιση της «παθητικής» στήριξης και της πολιτικής αναμονής ενέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε συμμετοχή σε μια σύγκρουση με ανεξέλεγκτες συνέπειες.
