Η εξασφάλιση των δανείων για την ανέγερση του Νέου Κυπριακού Αρχαιολογικού Μουσείου ύψους €144 εκατομμυρίων συνδέθηκε με την τήρηση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, όπως ανακοίνωσε την Παρασκευή, η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων.
Η Έφορος Στέλλα Μιχαηλίδου ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με επιστολή του Υπουργείου Οικονομικών προς το Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων (ΓΕΕΚΕ), ημερομηνίας 28/1/2025, το Τμήμα Δημοσίων Έργων, κατόπιν σχετικού διαγωνισμού, προχώρησε και ανέθεσε περί τον Δεκέμβριο του 2022, το έργο της ανέγερσης του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου σε κοινοπραξία εταιρειών. Σύμφωνα με την προαναφερόμενη επιστολή, οι εργασίες ξεκίνησαν το 2023 και υπολογίζεται να ολοκληρωθούν το 2027, και το Μουσείο να λειτουργήσει αρχές του 2029.
Σύμφωνα με την ίδια επιστολή, το Υπουργείο Οικονομικών ενημέρωσε το ΓΕΕΚΕ ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων(ΕΤεπ) και η Τράπεζα Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΤΑΣΕ), κατόπιν διαβουλεύσεων με το Υπουργείο Οικονομικών, προτίθενται να παραχωρήσουν δάνεια στη Κυπριακή Δημοκρατία για κάλυψη του κόστους της ανέγερσης του νέου Κυπριακού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Εκτίμηση του κόστους του, έργου σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, ήταν €144 εκατ. περίπου, και η Δημοκρατία εντός του 2025 θα προχωρούσε να υπογράψει συμφωνίες δανείου με τις προαναφερθείσες Τράπεζες για κάλυψη του 50% του κόστους του έργου η καθεμιά.
Το Υπουργείο Οικονομικών αναφέρει στη εν λόγω επιστολή του ότι όρος για την εκταμίευση οποιουδήποτε ποσού από τα δάνεια που θα εξασφαλίσει η Δημοκρατία από την ΕΤΕπ και ΤΑΣΕ ήταν ότι το έργο θα πρέπει να είναι συμβατό με τους Κανόνες των Κρατικών Ενισχύσεων.
Σε συνέχεια της επιστολής του Υπουργείου Οικονομικών, 28/1/2025, το ΓΕΕΚΕ στις 5/2/2025 ζήτησε μελέτη βιωσιμότητας του έργου και άλλα επιπρόσθετα οικονομικά στοιχεία, και αφού παρελήφθησαν, το ΓΕΕΚΕ απάντησε στις 12/2/2025 καταλήγοντας ότι το έργο εμπίπτει στους Κανόνες των Κρατικών Ενισχύσεων, αλλά θα μπορούσε να αξιολογηθεί και να καταστεί συμβατή Κρατική ενίσχυση με βάση το Άρθρο 53 «Ενισχύσεις για τον πολιτισμό και την διατήρηση της κληρονομιάς» του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής κατά Κατηγορία (ΓΚΑΚ) 651/2014, υπό τους όρους και προϋποθέσεις του Κανονισμού, παρέχοντας επίσης την επιλογή, σε περίπτωση που δεν μπορούσαν να τηρηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις του Κανονισμού, να κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση.
Στις 5/6/2025 το Υπουργείο Οικονομικών επιβεβαίωσε ότι οι όροι του Κανονισμού θα μπορούσαν να τηρηθούν και άμεσα, στις 6/6/2025 και στις 18/6/2025, και το ΓΕΕΚΕ απάντησε επισημαίνοντας σημαντικά σημεία που θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη για έκδοση της Απόφασης, εκ των οποίων και το συνολικό ποσό της ανέγερσης, καθοδηγώντας ταυτόχρονα το Υπουργείο για τον τρόπο που έπρεπε να εφαρμοστούν.
Στις 30/6/2025 και στις 8/7/2025 το Υπουργείο Οικονομικών απέστειλε επιπρόσθετα στοιχεία που ζητήθηκαν από το ΓΕΕΚΕ, και στις 21/7/2025 εκδόθηκε η Απόφαση με αρ. 472 από την Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων για την Ανέγερση του Νέου Κυπριακού Αρχαιολογικού Μουσείου, με προϋπολογισμό €144 εκατ., η οποία και δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 25/7/2025 και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΓΕΕΚΕ. Στη συνέχεια, ως προνοούν οι σχετικοί κανονισμοί κοινοποιήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ενημέρωση.
«Θα ήθελα να τονίσω ότι, σε περίπτωση, που προκύψουν νέα δεδομένα που επηρεάζουν τους όρους και προϋποθέσεις της πιο πάνω Απόφασης, και ιδιαίτερα αν αφορούν στο συνολικό απαιτούμενο ποσό του συνολικού κόστους του έργου, θα πρέπει να εξεταστεί έγκαιρα η τροποποίηση της Απόφασης. Σε περίπτωση μη δυνατότητας τροποποίησης της λόγω μη τήρησης των όρων και προϋποθέσεων του Κανονισμού, θα πρέπει πλέον να εξεταστεί το ενδεχόμενο να ληφθεί η Έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», αναφέρει η Έφορος.
Η Έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι απαραίτητη, για να διασφαλιστεί η συμβατότητα των ενισχύσεων, ούτως ώστε να τηρηθεί και ο σχετικός όρος που έχει τεθεί από τις Τράπεζες που χρηματοδοτούν το έργο. Καταληκτικά, η Έφορος αναφέρει ότι σε περίπτωση που με τα νέα δεδομένα η Απόφαση χρήζει τροποποίησης και δεν γίνει και δεν ληφθεί ούτε η έγκριση από Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ενίσχυση θα καταστεί μη συμβατή και παράνομη.
