Της Ανδρούλας Γκιούρωφ

Οι τραγωδίες και τα  παθήματα δεν μας έγιναν μαθήματα ούτε και ενίσχυσαν την πολιτική διορατικότητα μας προκειμένου να αποτρέπουμε τρικλοποδιές, ή να παίζουμε το ρόλο του «χρήσιμου ηλίθιου» για σκοπιμότητες και συμφέροντα άλλων.

Τις τελευταίες ημέρες μετά το λεγόμενο non paper των ΗΠΑ για την κατασκευή του αγωγού East Med και το οικονομικά ασύμφορο εγχείρημα,  αίφνης ο περιλάλητος και πολυδιαφημιζόμενος αγωγός βρέθηκε ορφανός και «τέκνον » αγνώστου πατρός.

Πολιτικά κόμματα υπουργοί νυν και πρώην ξεκίνησαν   έναν  νέο γύρο  αντιπαραθέσεων   για να αποδείξουν πως πρώτα αυτοί είχαν δηλώσει ότι ο East Med δεν θα υλοποιείτο ποτέ, ή ότι ήταν οικονομικά ασύμφορος και νομικά αμφισβητούμενος.

Είναι γνωστόν τοις πάσι  ότι  τόσο ο ΔΗΣΥ όσο και το ΑΚΕΛ υποστήριζαν  και ακόμα υποστηρίζουν πως ο αγωγός  φυσικού  αερίου  πρέπει να διέρχεται μέσω Τουρκίας  προκειμένου να εξευμενίσουμε το “θεριό” . Με αυτή την βλακώδη στρατηγική η Κύπρος θα δενόταν τελεσίδικα   στο άρμα της Τουρκίας και θα αφαιρούσε το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να χαράσσει   ανεξάρτητη ενεργειακή πολιτική .

Μετά την αμερικανική «καρπαζιά», το ΑΚΕΛ ξεσπάθωσε εναντίον της κυβέρνησης και επιχειρεί να δώσει  μαθήματα ενεργειακής πολιτικής, σημειώνοντας πως ήταν το μόνο που διαφωνούσε με τον EAST MED.

Ωστόσο όταν στις 17 Ιουλίου 2020,  η Βουλή   υπερψήφιζε τη Διακυβερνητική Συμφωνία μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Ισραήλ, της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας αναφορικά με σύστημα αγωγών για τη μεταφορά Φυσικού Αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές αγορές (East-Med Pipeline), μόνο οι δύο βουλευτές των Οικολόγων   τήρησαν αποχή όχι για πολιτικούς  αλλά για περιβαλλοντικούς  λόγους.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ κ. Γιώργος Λουκαϊδης υπενθύμισε τότε στην ολομέλεια της Βουλής ότι η ιδέα για την κατασκευή του συγκεκριμένου αγωγού είχε κατατεθεί από την κυβέρνηση Χριστόφια για πρώτη φορά.

Τώρα πως θυμήθηκε το ΑΚΕΛ και ο τέως Γ.Γ.του κόμματος  Α. Κυπριανού να λένε πως διαφώνησαν με το εν λόγω εγχείρημα, είναι άλλη πονεμένη ιστορία.

Να υπενθυμίσουμε ακόμα, πως  η Ευρωπαϊκή Ένωση  περιέλαβε τον αγωγό αυτό στους υπό μελέτη ενεργειακούς σχεδιασμούς της από το 2015. Τώρα «άκρα του τάφου σιωπή».

Πολύ μικρός αριθμός πολιτικών αναλυτών και δημοσιογράφων είχαν τοποθετηθεί κριτικά για τον East Med. Ένας εξ’ αυτών είναι ο γνωστός ελλαδίτης δημοσιογράφος και συγγραφέας   Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος .

Σε ένα από τα άρθρα του το 2020 έγραφε:

«Κανείς Έλληνας πολιτικός ή στρατιωτικός υπεύθυνος δεν πρέπει να ξεχνάει τα μαθήματα του 1974, ούτε την αξία των διαβεβαιώσεων που νόμιζε ότι είχε η Αθήνα (όπως και ο Μακάριος το 1963). Στο πλαίσιο αυτό προκαλεί εντύπωση η σπουδή της ελληνικής και της κυπριακής κυβέρνησης να υπογράψουν άρον-άρον τη συμφωνία με το Ισραήλ για τον αγωγό EastMed, για τους ακόλουθους λόγους:

Πρώτον, η Ιταλία δεν είναι έτοιμη να υπογράψει, παρόλο που φέρεται ο τελικός αποδέκτης του αερίου. Στην πραγματικότητα βέβαια ορισμένα ισραηλινά δημοσιεύματα την έχουν ήδη “διαγράψει”, αντικαθιστώντας την με βαλκανικές χώρες. Εγείρεται το ερώτημα αν πραγματική επιδίωξη του Ισραήλ είναι να κατασκευασθεί όντως ο αγωγός, ή απλώς να ανακηρυχθεί, προκαλώντας άμεσα και επικίνδυνα πολιτικά αποτελέσματα.

Δεύτερον, δεν έχει διαπιστωθεί μετά βεβαιότητος η ύπαρξη κοιτασμάτων που να καθιστούν βιώσιμο έναν αγωγό, που, αν κατασκευαζόταν, θα ήταν ο πιο ακριβός και ο πιο τεχνικά δύσκολος παγκοσμίως. Εκτός αυτού προσκρούει και σε νομικά προβλήματα αρμοδιοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο

Τρίτον, το σχέδιο του αγωγού θα εντείνει την πίεση για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που επιδιώκουν οι μεγάλες πολυεθνικές του πετρελαίου όπως η ExxonMobil. Κι αυτό σε μια περίοδο που η Αθήνα τελεί σε σύγχυση για το αν θέλει το Δικαστήριο της Χάγης, αν το θέλει υπό όρους ή αν δεν το θέλει. Σε μια περίοδο δηλαδή πλήρους απουσίας στρατηγικής και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ειδικά για τις θαλάσσιες ζώνες (…)

Τυχόν προσπάθεια οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Αν. Μεσόγειο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αν οδηγούσε κάπου, δεν θα οδηγούσε στην «ένωση» της ελληνικής ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδας με την κυπριακή, αλλά, το πολύ πιθανότερο, στον διαχωρισμό τους. Κι αυτό γιατί η “μέση γραμμή” δεν είναι το μόνο κριτήριο διαμοιρασμού των θαλασσίων ζωνών σύμφωνα με την Διεθνή Σύμβαση του 1982 αλλά και τη διεθνή νομολογία.

Τέταρτον, ο αγωγός αυτός έχει “εχθρούς”. Δεν τον θέλει η Τουρκία, γιατί μειώνει τον δικό της ρόλο ως διαμετακομιστικού ενεργειακού κόμβου. Υποτίθεται ότι ο αγωγός δεν στρέφεται εναντίον της Τουρκίας, αλλά αυτά είναι διπλωματική ρητορική. Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι ο αγωγός γίνεται για την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι εντάσσεται στην αμερικανική προσπάθεια ανατροπής της πιο κεντρικής στρατηγικής επιλογής του Βερολίνου και της Μόσχας, που είναι η ενεργειακή συνεργασία Ευρώπης-Ρωσίας(…)

»..Ο μόνος που εμφανίζεται να θέλει τον Eastmed είναι ο Νετανιάχου, που εκπροσωπεί το μισό  Ισραήλ και την φράξια των “νεοσυντηρητικών-εθνικιστών” εντός του παγκόσμιου κατεστημένου. Θέλει, όμως, πράγματι να γίνει αυτός ο αγωγός, ή θέλει απλώς να ρίξει κι αυτό το χαρτί στη ζυγαριά των σχέσεων με την Τουρκία; Μήπως θέλει να δημιουργήσει περισπασμούς στον Ερντογάν, δια μέσου και εξόδοις Ελλάδας και Κύπρου, εν μέσω του “παιχνιδιού” για τον έλεγχο και της Λιβύης και της Τουρκίας που μάλλον οδηγείται σε αποκορύφωμα;

Ήδη από τα παραπάνω εγείρονται σοβαρά ερωτηματικά για την σπουδή που επιδεικνύουν Αθήνα και Λευκωσία, μετά τις συνομιλίες με το Ισραήλ για την υπογραφή του EastMed. Υπογραφή που δεν θα καταστήσει πιθανότερο τον αγωγό, έχει όμως ήδη προκαλέσει και θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερες αναταράξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Το σοβαρότερο ερώτημα είναι άλλο: Ποιος και πως θα προστατεύσει τον αγωγό από τις προβλέψιμες στρατιωτικές προσπάθειες της Άγκυρας να αποτρέψει την κατασκευή του;»

Σε άρθρο του το ισραηλινό Globes, αναφέρει: «Το σχέδιο του ευρωπαϊκού αγωγού που έχει ξεκινήσει το ισραηλινό Υπουργείο Ενέργειας προκαλεί περιφερειακή ένταση, με την Τουρκία να διεκδικεί θαλάσσιες ζώνες για να το αποτρέψει, προκαλώντας την οργή της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας». Αφού εξηγήσει γιατί ο αγωγός είναι σχεδόν αδύνατο να κατασκευασθεί για λόγους οικονομικούς, γεωλογικούς, νομικούς και περιβαντολλογικούς, θέτει  το ερώτημα: «Θα συρθεί το Ισραήλ στην αναπτυσσόμενη περιφερειακή σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδος, Αιγύπτου και Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο;»

Και απαντά: «Ισραηλινές πηγές τόνισαν ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί μια σύγκρουση με την Τουρκία για το ζήτημα των ζωνών θαλάσσιας οικονομικής εκμετάλλευσης… Το Ισραήλ προσπαθεί να κρατήσει χαμηλό προφίλ. Κυβερνητικές πηγές είπαν στο Globes ότι “το Ισραήλ δεν είναι σε σύγκρουση με την Τουρκία. Ο αγωγός αερίου είναι στρατηγικά σημαντικό σχέδιο για την Ευρώπη και είναι επίσης σημαντικό για το Ισραήλ. Έχουμε έξοχη συνεργασία με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά το σχέδιο αγωγού και θα είμαστε ευτυχείς αν θελήσει και η Τουρκία να πάρει μέρος“».

Προφανώς, ουδείς στο Ισραήλ σκέπτεται να κάνει πόλεμο με την Τουρκία για να προστατεύσει τον αγωγό. Πόλεμο που δεν μπορεί να κάνει χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τις ζωτικής σημασίας θαλάσσιες επικοινωνίες του εβραϊκού κράτους. Δεν χρειαζόμαστε, όμως, δημοσιογραφικές πληροφορίες. Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών εξήγησε ότι μπορεί η χώρα του να θεωρεί παράνομη τη συμφωνία Άγκυρας-Λιβύης, αλλά αυτό «δεν σημαίνει ότι θα στείλουμε πολεμικά πλοία για να αναμετρηθούμε με την Τουρκία».

Παραμονές, δηλαδή, της υπογραφής της συμφωνίας, το Ισραήλ διαβεβαιώνει σαφέστατα και επίσημα ότι δεν θα κάνει τίποτα για να εμποδίσει τον Ερντογάν να επαναλάβει αυτά που έπραξε στην κυπριακή ΑΟΖ. Έτσι Ελλάδα και Κύπρος θα τεθούν προ του διλήμματος ή να δεχτούν μια ακόμα ταπεινωτική ήττα, ή να πάνε σε πόλεμο αγνώστου εκτάσεως και καταλήξεως. Δεν κάναμε πόλεμο, που έπρεπε να κάνουμε, για να προστατεύσουμε τους Έλληνες της Κύπρου, θα κάνουμε για τον EastMed; » κατέληγε στην προγνωστική ανάλυση του ο Δ. Κωνσταντακόπουλος.

Έτσι λοιπόν εμείς σήμερα θλιβεροί Επιμηθείς και ουραγοί των εξελίξεων βρισκόμαστε εκ νέου στον ριγκ μιας ανέξοδης πάλης για το ποιος είναι ο σοφότερος ανάμεσα στους ηλιθίους.

  * Επιμηθέας τ’όνομά του ταυτίστηκε από την αρχαιότητα, (επί + μήδομαι = σκέπτομαι μετά) αυτός που βγάζει τα συμπεράσματα, μετά το γεγονός.