Ο Αλέκος Φασιανός, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ζωγράφους που επέδρασε καθοριστικά με την αισθητική και το έργο του στη διαμόρφωση της ελληνικής ζωγραφικής του 20ού αιώνα, έφυγε από τη ζωή, το βράδυ της Κυριακής, σε ηλικία 87 χρονών. Έχοντας δώσει μακροχρόνια μάχη με προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος απεβίωσε στο σπίτι του, κοντά στην οικογένειά του.
Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε το 1935 στην Αθήνα. Οι ζωγραφικές του σπουδές ξεκίνησαν στην Σχολή Καλών Τεχνών, με δάσκαλό του τον Γιάννη Μόραλη, ενώ στη συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στη λιθογραφία στην École des Beaux Arts, με υποτροφία του γαλλικού κράτους.
Παρέμεινε επί 35 χρόνια στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με όλες τις τάσεις του μοντερνισμού της εποχής, διαμορφώνοντας ωστόσο το δικό του ζωγραφικό ιδίωμα. Κεντρική θέση στη ζωγραφική του Φασιανού είχε η ανθρώπινη φιγούρα, ενώ στην τέχνη του εμφανείς ήταν και οι επιρροές της λαϊκής παράδοσης, της εκκλησιαστικής και βυζαντινής τέχνης.
Ο Αλέκος Φασιανός παρουσίασε στη διάρκεια της ζωής του πάνω από 70 ατομικές εκθέσεις όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές πόλεις ανά τον κόσμο. Παράλληλα, πραγματοποίησε την εικονογράφηση βιβλίων γνωστών ποιητών και συγγραφέων στην Ελλάδα και τη Γαλλία (των Ελύτη, Ταχτσή, Καβάφη, Αραγκόν, Απολινέρ κ.ά.), ενώ σχεδίασε αφίσες και γραμματόσημα.
Σημαντικός σταθμός στην πορεία του υπήρξε και η συνεργασία του ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος με το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και άλλους θιάσους, σε παραστάσεις αρχαίου δράματος και σύγχρονων έργων. Επίσης έχει εκδώσει δικά του πεζά και ποιητικά κείμενα, ενώ το 2000 φιλοτέχνησε έργα για το Σταθμό Μεταξουργείο του Μετρό της Αθήνας.
Έχει βραβευτεί το 1999 από την Ακαδημία Αθηνών, καθώς και από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής, το παράσημο του Αξιωματούχου Γραμμάτων και Τεχνών, καθώς και με το παράσημο του Διοικητή της Τάξης των Γραμμάτων και των Τεχνών.
Η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, εκφράζοντας τη βαθιά λύπη της για την απώλεια του μεγάλου ζωγράφου, σημείωσε ότι η Ελλάδα αποχαιρετά έναν «από τους πλέον αναγνωρίσιμους, ξεχωριστούς, οικείους και αγαπητούς της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, έναν αυθεντικό δημιουργό που έχτισε έναν εντελώς δικό του, προσωπικό κόσμο».
«Το έργο του, γεμάτο σφρίγος και ζωντάνια, εποικισμένο με χαρακτηριστικές μορφές ζωγραφισμένες σε ηρωική κλίμακα, συναιρώντας επιρροές από την αρχαιοελληνική τέχνη, τη λαϊκή παράδοση, τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό, αποπνέει μια ιδιαίτερη αίσθηση της ελληνικότητας και καταφέρνει, με την αλήθεια του, να καταστήσει οικουμενικό το τοπικό, κατακτώντας τη διεθνή αναγνώριση», σημείωσε η κ. Σακελλαροπούλου.
Στο μήνυμά του για τον θάνατο του Έλληνα ζωγράφου, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι «η Ελλάδα δεν έχει πια μαζί της έναν μεγάλο καλλιτέχνη που χάρισε απλόχερα χρώμα στην καθημερινότητά της».
Χαρακτηρίζοντας τον Φασιανό ως «έναν ζωγράφο, αληθινό ποιητή», ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι «με τον χρωστήρα του ισορροπούσε πάντα ανάμεσα στον ρεαλισμό και την αφαίρεση. Στις απλές και τις ονειρικές στιγμές. Στην πραγματικότητα και τον μύθο. Σφράγισε, έτσι, για δεκαετίες μία αισθητική που γεννούσε γνήσιο και πλούσιο συναίσθημα».
«Είχα την τιμή να τον γνωρίζω προσωπικά, όπως και την αγαπημένη του Μαρίζα. Στις περισσότερες δημιουργίες του πρωταγωνιστούσε ο άνθρωπος. Όπως και στη σκέψη του. Πριν από λίγο καιρό, άλλωστε, με αφορμή την πανδημία, μάς καλούσε να την αντιμετωπίσουμε με “αλληλεγγύη, αγάπη και Παιδεία”. Και να απαντήσουμε στις δυσκολίες φέρνοντας οι ίδιοι “τον παράδεισο μέσα μας και στον χώρο μας”. Ακριβώς όπως και εκείνος είχε επιλέξει να είναι λιτός, προσηνής, ευαίσθητος και υπεύθυνος», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
«Ο Αλέκος Φασιανός μάς αφήνει πολύτιμη κληρονομιά το έργο του στη ζωγραφική, στη σκηνογραφία, στην εικονογράφηση. Σε αυτό, όμως, δεν κατατάσσονται μόνο οι ελεύθερες φιγούρες και τα έντονα χρώματα που προσέφερε στο σύγχρονο πολιτισμό μας. Αλλά και ο δυναμισμός που έκρυβε ο γαλήνιος χαρακτήρας, η σωστή κρίση και η υποδειγματική συμπεριφορά του. Γιατί ως ζωγράφος ο Φασιανός έκανε ό,τι και ως άνθρωπος: εστιάζοντας στη μορφή, προσέγγιζε πάντα την ψυχή. Μαζί με όλους τους Έλληνες αποχαιρετώ έναν φίλο. Και μοιράζομαι τη μεγάλη θλίψη με την σύζυγο, τα δύο παιδιά του και όλους τους δικούς του ανθρώπους», κατέληξε ο Έλληνας Πρωθυπουργός.
Από την πλευρά της, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη σημείωσε ότι ολόκληρο το έργο του Φασιανού και οι μορφές στους πίνακές του «αποπνέουν Ελλάδα». «Είναι από τους κορυφαίους σύγχρονους δημιουργούς της ελληνικότητας στη ζωγραφική. Οι ρίζες του προέρχονται από την παραδοσιακή τέχνη, η τεχνική του από τις σπουδές του δίπλα στον Γιάννη Μόραλη και στη συνέχεια στη Γαλλία, όπου έζησε για μεγάλο διάστημα. Στις μορφές του αναγνωρίζεις τα κυκλαδικά ειδώλια, τα αρχαία ελληνικά αγγεία, τις βυζαντινές εικόνες. Η τέχνη του Αλέκου Φασιανού είναι ταυτόχρονα λαϊκή και υψηλή, γι` αυτό και συνεχίζει να είναι από τους πλέον αναγνωρίσιμους, αναγνωρισμένους και αγαπητούς καλλιτέχνες», ανέφερε στο συλλυπητήριο μήνυμά της η κ. Μενδώνη.
«Πέρα από την καλλιτεχνική του παρακαταθήκη ο Αλέκος τους χάρισε την καλοσύνη, την ευγένειά του, την απλότητα και την λιτότητά του, την παιδεία του και το χιούμορ του. Δε θα τον ξεχάσουμε ποτέ», ανέφερε η ίδια.
