Ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Παναγιώτης Σεντώνας προέβη, σε λεπτομερή παρουσίαση του Σχεδιασμού της Κυβέρνησης για την πάταξη της διαφθοράς, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο.
Το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης κατά της διαφθοράς που παρουσίασε βασίζεται σε τρεις πυλώνες.
Σύμφωνα με την παρουσίαση, ο πρώτος πυλώνας αφορά την πρόληψη, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση για θέματα διαφθοράς. Στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα γίνεται, όπως είπε, ουσιαστική ενίσχυση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου σε όλα τα Υπουργεία και Οργανισμούς δημοσίου δικαίου, ανεξάρτητες Υπηρεσίες και άλλους φορείς. Γίνεται καθορισμός σημείων επαφής πολιτών στις Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου και λειτουργία παγκύπριας τηλεφωνικής γραμμής καταγγελιών και παροχής πληροφοριών. Επίσης διενεργούνται αυξημένοι έλεγχοι σε τομείς υψηλού κινδύνου όπως οι δημόσιες προμήθειες, η υγειονομική περίθαλψη, τα αναπτυξιακά έργα, οι άδειες και οι αποφάσεις αλλαγής χρήσης της γης κ.ά. Ακόμα γίνεται χαρτογράφηση δομών, αρμοδιοτήτων και τομέων δράσης για όλους τους φορείς που ασχολούνται με την πρόληψη και την καταστολή διαφθοράς.
Παράλληλα θα γίνεται εκπαίδευση και επιμόρφωση με εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε λειτουργούς και διευθυντικά στελέχη του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα και θα υπάρξει υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με Ακαδημαϊκά Ιδρύματα του τόπου, με στόχο την άντληση εμπειρογνωμοσύνης και την ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων/πρακτικών πρόληψης και καταστολής της διαφθοράς. Θα υπάρξουν επίσης δράσεις ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και καλλιέργειας συνείδησης μηδενικής ανοχής σε φαινόμενα διαφθοράς., καθώς και συνεργασία μεταξύ κρατικών και μη κρατικών φορέων σε θέματα εκπαίδευσης και ενημέρωσης της κοινωνίας ενάντια στη διαφθορά.
Θα γίνεται επίσης ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση μαθητών και φοιτητών για θέματα διαφθοράς με εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες δράσεις ευαισθητοποίησης για θέματα διαφθοράς σε δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης στο πλαίσιο διακήρυξης Νέων κατά της Διαφθοράς θα προωθηθεί σειρά δράσεων με τελικούς αποδέκτες τους νέους και με τρόπο που θα τους καθιστά συμμέτοχους στον αγώνα για διαφάνεια.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά νομοθετικό και διαρθρωτικό εκσυγχρονισμό καθώς και κατασταλτικά μέτρα. Σε αυτό το πλαίσιο θα συσταθεί Εθνική Υπηρεσία Ακεραιότητας, με στόχο τον έλεγχο, σε πραγματικό χρόνο, των περιουσιακών στοιχείων, πιθανού ασυμβιβάστου και σύγκρουσης συμφερόντων των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων. Επίσης δημιουργείται Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσλήψεων, Προαγωγών και Μετακινήσεων για τους υπαλλήλους των ημικρατικών οργανισμών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Θεσμοθετείται επίσης η υποχρεωτική εσωτερική κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού με εναλλαγή στις θέσεις ευθύνης ανά εύλογο χρονικό διάστημα, εκεί και όπου τούτο δεν απαιτεί εξειδικευμένη γνώση.
Συστήνεται ακόμα Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς υπό την καθοδήγηση του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα και Μονάδα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος στην Αστυνομία.
Επίσης θεσπίζονται ή ενδυναμώνονται οι κώδικες δεοντολογίας για το Υπουργικό Συμβούλιο, τη Βουλή των Αντιπροσώπων, των Δικαστών, της Αστυνομίας και της Δημόσιας Υπηρεσίας. Επιταχύνεται παράλληλα η απονομή δικαιοσύνης και ο εκσυγχρονισμός των Δικαστηρίων.
Εισάγονται νομοθετικές ρυθμίσεις σε θέματα διαφθοράς και διαφάνειας. Μεταξύ αυτών η σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, η προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς (whistleblowers) τόσο στον Δημόσιο, όσο και στον Ιδιωτικό τομέα, η ρύθμιση κανόνων διαφάνειας και δημιουργία μητρώου προσώπων που εμπλέκονται στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων (lobbying), ο εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Υπηρεσίας σε θέματα αξιολόγησης, προαγωγών, προσλήψεως και μετακινήσεων, αυστηρότερες ποινές, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, για τις περιπτώσεις καταδίκης για αδικήματα διαφθοράς και εκσυγχρονισμός της Περί Τύπου Νομοθεσίας με τρόπο που να περιλαμβάνει και τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης.
Γίνεται επίσης προώθηση και εφαρμογή προτύπων πιστοποίησης για διαφάνεια και ακεραιότητα και παροχή κινήτρων για εφαρμογή και στον ιδιωτικό τομέα, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά την Εποπτεία, Αξιολόγηση κινδύνων και ενημέρωση της κοινωνίας των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό συστήνεται Επιστημονικό Συμβουλίου από Ακαδημαϊκούς και άτομα της κοινωνίας των πολιτών με ειδικές γνώσεις υπό την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης. Προωθείται επίσης η δημιουργία κατάλληλου μηχανισμού υποβολής στοιχείων, πληροφοριών και καταγγελιών, επωνύμως ή ανωνύμως, προς την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς.
Θα γίνεται επίσης δημοσιοποίηση σε διαδικτυακή πλατφόρμα των ερευνών που γίνονται και αφορούν φαινόμενα διαφθοράς, ευνοϊκή μεταχείριση και διαπλοκή, δημοσίων λειτουργών και αξιωματούχων. Επίσης δημιουργείται εθνική δικτυακή πύλη για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις, σε τομείς ιδιαίτερου κινδύνου, όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι δημόσιες προμήθειες, οι αποφάσεις του πολεοδομικού συμβουλίου κ.ά.
Επίσης υποβάλλεται αίτηση για εθελοντική ένταξη της Κύπρου στο Πρόγραμμα του ΟΟΣΑ για τη Δημόσια Ακεραιότητα.
Το Σχέδιο Δράσης είναι προσβάσιμο στους πολίτες μέσα από το πρόγραμμα παρακολούθησης του κυβερνητικού προγράμματος «ΕΞΑΝΤΑΣ». Για κάθε μια των δράσεων καθορίζεται υπεύθυνος φορέας υλοποίησης, ενώ με την έναρξη του σχεδιασμού της υλοποίησης θα προστεθούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δείκτες ελέγχου της υλοποίησης.
Τέλος το Σχέδιο Δράσης θα επικαιροποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε οι πολίτες να είναι ενήμεροι για την πρόοδο υλοποίησης.
