Του Κώστα Μαυρίδη*

Το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο για τις καταχρηστικές (δηλαδή παράνομες) πρακτικές και όρους σε συμβάσεις καταναλωτών με τις τράπεζες, τέθηκε σε ισχύ στην Κύπρο χρόνια πριν από την ένταξή μας στην Ε.Ε. Ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου συνέχισε την «παράδοση» δεκαετιών σε καταχρηστικούς όρους/πρακτικές, με αποτέλεσμα τεράστιες παράνομες υπερχρεώσεις, που κατέστρεψαν χιλιάδες δανειολήπτες.

Η υποχρέωση του κράτους δεν εξαντλείται στη νομότυπη εναρμόνιση με την ΕΕ με ψήφιση νόμων από την Βουλή. Το κράτος οφείλει να μεριμνά για την ουσιαστική συμμόρφωση και να διασφαλίζει στην πράξη τα αποτελέσματα που επιβάλλει η ευρωπαϊκή νομοθεσία μέσω των αναγκαίων εγχώριων εργαλείων και μηχανισμών. Αυτό δεν έγινε στην Κύπρο, με αποτέλεσμα ένα τεράστιο κενό στο κράτος δικαίου, που διαπιστώνουν πλέον αρμόδιοι θεσμοί της ΕΕ. Ποια συμφέροντα ή άλλοι λόγοι είναι τόσο ισχυροί και ριζωμένοι, ώστε η ευρωπαϊκή  νομοθεσία για προστασία των αδύνατων ενάντια στις παρανομίες των τραπεζών δεν «έφτασε» στην Κύπρο;

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε αρχικά το 2013 διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κύπρου. Το 2019, κατόπιν κυρίως δικής μου πρωτοβουλίας, η Επιτροπή κίνησε νέα διαδικασία επειδή, όπως διαπιστώνει, κανόνες απονομής δικαίου στην Κύπρο δεν συνάδουν με την Ευρωπαϊκή  νομοθεσία σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και τις καταχρηστικές ρήτρες/όρους. Επιπλέον, διαπιστώνει άρνηση της Κυπριακής Κυβέρνησης να εκπληρώσει την δέσμευσή της για αποτελεσματική εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας περί παράνομων-καταχρηστικών όρων. Σε τεκμηριωμένες αποφάσεις της, η Αρχή για εφαρμογή της συγκεκριμένης νομοθεσίας στην Κύπρο, διαπιστώνει ευρεία χρήση καταχρηστικών όρων από τις τράπεζες. Με δεδομένο ότι οι όροι ήταν πανομοιότυποι, πανομοιότυπες είναι και οι παράνομες χρεώσεις που κατέστρεψαν χιλιάδες δανειολήπτες…

Μια ολόκληρη κοινωνία παραμένει όμηρος πανίσχυρων συμφερόντων ως αποτέλεσμα της τεράστιας «τρύπας» στο κράτος δικαίου της Κύπρου, για την οποία ελάχιστοι μιλούν δημόσια. Ο «σφαγιασμός» χιλιάδων  απροστάτευτων θυμάτων συντελέστηκε και συνεχίζεται, ενώ με εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας θα είχαν προ πολλού δικαιωθεί με τον πέλεκυ της τιμωρίας βαρύ επί των παρανομούντων.

Δικαστήρια άλλων κρατών-μελών αξιοποιούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία (όπως επιβάλλει το Ευρωπαϊκό δίκαιο), καθώς και αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ. Η Κύπρος, το υπ’ αριθμόν ένα κράτος σε παράνομους όρους/πρακτικές στην ΕΕ, βρίσκεται στο μηδέν! Τα Κυπριακά Δικαστήρια δεν απέστειλαν ούτε ένα προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ που να αφορά καταχρηστικούς όρους τραπεζών. Η Δρ  Ρ. Οικονομίδου-Αποστολίδου (πρώην ανώτατο στέλεχος του Δικαστηρίου της ΕΕ) υπήρξε δηκτική: «Είναι αμφίβολο αν το δίκαιο της ΕΕ ενσωματώνεται όπως προβλέπεται και όπως επιβάλλεται στο κυπριακό δίκαιο.»

Εφόσον Κυβέρνηση, Βουλή και Δικαστήρια, συμφωνούν ότι ουδείς είναι υπεράνω της νομοθεσίας και εφόσον η Ευρωπαϊκή νομοθεσία υπερτερεί της εγχώριας νομοθεσίας, τι εμποδίζει την απονομή της δικαιοσύνης;

*Κώστας Μαυρίδης- Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D)  Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο

costas.mavrides@europarl.europa.eu