Ελλάδα: Παράδοση και παραλαβή του ΥΠΕΞ με αιχμές και ένταση

Το Κυπριακό «είναι πάντα το κορυφαίο εθνικό μας ζήτημα», είπε ο απερχόμενος Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος Ευάγγελος Βενιζέλος, παραδίδοντας το Υπουργείο στο διάδοχό του, Νίκο Κοτζιά, σε έναν -ασυνήθιστα για αυτές τις συνήθως τυπικές τελετές «παράδοσης και παραλαβής υπουργείων»- μακρύ και ενδελεχή λόγο. Προς το τέλος, δεν έλειψαν και οι εντάσεις.ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ - ΠΑΡΑΛΑΒΗ

Ο πρώην Υπουργός είπε ότι άξονας της γραμμής πλεύσης του ελληνικού ΥΠΕΞ, ήταν η «στενή και αγαστή συνεργασία» με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, «ο οποίος ενεργεί ως γνωστόν και ως ηγέτης της ελληνοκυπριακής κοινότητας στις διακοινοτικές συνομιλίες».

Η Ελλάδα, πρόσθεσε, «κράτησε τη στάση που όφειλε να κρατήσει σε σχέση με την επεξεργασία του βασικού κειμένου, που είναι το κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου του 2014», και συμπλήρωσε ότι πάγια και σταθερή θέση της Αθήνας είναι ότι «δεν αποδεχόμαστε οποιαδήποτε ιδέα τετραμερούς Διάσκεψης ή διαδικασίας».

«Γνωρίζετε», συνέχισε, «ότι αποδεχθήκαμε τις χιαστί συναντήσεις με τους διαπραγματευτές των δύο πλευρών, μόνο στο βαθμό που μας το ζήτησε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης».

Επισήμανε ακόμα ο κ. Βενιζέλος, ότι όσον αφορά πάντα το Κυπριακό, «αναδεικνύουμε δύο κατά βάση θέματα, τη σημασία που έχει η υπόσταση και η συνέχεια της διεθνούς νομικής προσωπικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και το δημοψήφισμα ως κατάληξη οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης, κάτι που κρίνει τα πάντα, γιατί οποιαδήποτε έκβαση πρέπει να μπορεί να γίνει δεκτή δημοκρατικά και άμεσα από τον κυπριακό λαό, δηλαδή από τα νόμιμα μέλη των δύο Κοινοτήτων».

Και, σε σχέση με την εν εξελίξει κρίση με την παρουσία του “Μπαρμπαρός”, «δηλαδή τη βάναυση και προφανή παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας επί της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της», η προηγούμενη κυβέρνηση, διαχειρίστηκε την κατάσταση σε στενή συνεργασία με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και την κυπριακή Κυβέρνηση, «και προσπαθήσαμε να καταστήσουμε σαφή την τουρκική ευθύνη στη διεθνή κοινότητα», είπε.

Καλωσορίζοντας τη νέα ηγεσία του ΥΠΕΞ, τον Υπουργό Νίκο Κοτζιά και τους δύο νέους Αναπληρωτές Υπουργούς, Νίκο Χουντή και Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο κ. Βενιζέλος είπε ότι με τον πρώτο υπάρχει «μία πιο μακρά γνωριμία και σχέση», και ότι χαίρεται που αναλαμβάνει τα καθήκοντα του Υπουργού Εξωτερικών «ένα πρόσωπο με πολύ μεγάλη εμπειρία από το κομματικό φαινόμενο, τις κομματικές διαδικασίες, τις εσωτερικές διαδικασίες και τους συσχετισμούς, λόγω της μακράς και ευδόκιμης θητείας του και στο χώρο του Κομμουνιστικού Κόμματος και στο χώρο του ΠΑΣΟΚ», που έχει «μακρά εμπειρία στο Υπουργείο Εξωτερικών, ήταν συνεργάτης του τέως Πρωθυπουργού του κ. Γιώργου Παπανδρέου επί πολλά χρόνια και έχει διατελέσει εμπειρογνώμονας, στέλεχος της Υπηρεσίας με πολύ βαθιά γνώση, για όλους τους κρίσιμους φακέλους», και τέλος που «ανήκει στην πανεπιστημιακή κοινότητα κι έχει μία θεωρητική ευαισθησία, η οποία είναι εγνωσμένη».

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος παρέδωσε στο νέο Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας μία 16σέλιδη επιστολή, αυστηρά προσωπική, «με τις διαπιστώσεις, επισημάνσεις και εμπειρίες μου σε σχέση με τα ανοιχτά μέτωπα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής».

Επισήμανε εμφαντικά ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του στο ΥΠΕΞ «δεν υπήρξε ούτε ένα μη υπηρεσιακό πρόσωπο, μετακλητό στέλεχος, συνεργάτης ή σύμβουλος, ο οποίος να υπάρχει και άρα κατά μείζονα λόγο να αναμειχθεί σε οποιοδήποτε θέμα εξωτερικής πολιτικής ή υπηρεσιακό ζήτημα».

Η εξωτερική πολιτική – υπογράμμισε – προσπάθησε ο ίδιος και οι συνεργάτες του να αποδείξουν στη πράξη «ότι είναι μία πολιτική αρχών, η οποία δεν επηρεάστηκε στον πυρήνα της, δηλαδή σε ό,τι αφορά τα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και τον κατάλογο των εθνικών θεμάτων, από τη δύσκολη εμπειρία της κρίσης τα τελευταία πέντε χρόνια και σίγουρα τους τελευταίους 19 μήνες που είχα την άμεση ευθύνη της εξωτερικής πολιτικής».

Το γεγονός ότι κάμφθηκε η οικονομική και δημοσιονομική κυριαρχία της χώρας δεν σημαίνει επ΄ ουδενί ότι κάμφθηκε σε οποιοδήποτε σημείο η εθνική κυριαρχία στα θέματα εξωτερικής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, είπε.

Αναφέρθηκε σε όλο το πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος, με ιδιαίτερες επισημάνσεις για το Κυπριακό, τα Ελληνοτουρκικά, το ζήτημα του ονόματος της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, τα διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ, και άλλα.

Στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων ο κ. Βενιζέλος τόνισε την «εξαιρετική συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας στα θέματα των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και γενικότερα στις αεροναυτιλιακές δραστηριότητες, ζήτημα για το οποίο συζητήσαμε και κατ΄ ιδίαν με τον κ. Υπουργό».

Ενώ στο πολύ κρίσιμο πεδίο των διερευνητικών επαφών, που βρίσκονται σε εξέλιξη από το 2002, η Ελλάδα – είπε – έχει καταστήσει σαφές ότι:

-αντικείμενο των συζητήσεων είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης
-όχι μόνον στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο
-και ότι για μας πολύ μεγάλη σημασία έχει η αποσαφήνιση του κανόνα αναφοράς, που έχει γίνει ήδη δεκτό στις διαβουλεύσεις ότι συγκροτείται από το corpus της σχετικής διεθνούς νομολογίας.

Η Ελλάδα, είπε ο κ. Βενιζέλος συνεχίζοντας την πλήρη ενημέρωσή του προς το νέο Υπουργό κ. Κοτζιά, έχει επενδύσει πολύ στη σχέση της και με την Αίγυπτο. Και εξήρε τη μεγάλη, όπως είπε, σημασία της 3μερούς διακήρυξης του Καΐρου το Νοέμβριο.

Έχει πολύ μεγάλη σημασία, πρόσθεσε, το γεγονός επίσης ότι η Ελλάδα προχώρησε τη διαπραγμάτευσή της με την Ιταλία για το μετασχηματισμό της παλαιάς γνωστής σύμβασης οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του 1977 σε σύμβαση οριοθέτησης όλων των θαλασσίων ζωνών, δηλαδή και της ΑΟΖ και αναμένουμε οσονούπω, είπε, την οριστική επιβεβαίωση της ιταλικής πλευράς.

«Δυστυχώς, η πολιτειακά διαταραγμένη κατάσταση στη Λιβύη δεν μας επέτρεψε να κάνουμε κάτι το αντίστοιχο. Αλλά αξιοποιήσαμε στο έπακρο τα απώτερα όρια της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ που έχουν καθοριστεί με το Ν. 4001 /2011 και προχωρήσαμε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, στην προκήρυξη για πρώτη φορά θαλασσίων οικοπέδων στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Από την άποψη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία μία πράξη διεθνούς δικαίου στην οποία προβήκαμε πριν από λίγες μέρες. Ανακαλέσαμε και ταυτόχρονα επανυποβάλαμε τροποποιημένη την δήλωση αποδοχής της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, όπως υποβάλαμε και δήλωση κατά το άρθρο 298 της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας σε σχέση με τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας», ανέφερε ο πρώην ΥΠΕΞ της Ελλάδας.

Και βεβαίως, αναφέρθηκε στη σημασία της τριμερούς συνεργασίας της Ελλάδας με την Κύπρο και την Αίγυπτο. Όπως και με την Κύπρο και το Ισραήλ. «Τριμερείς συνεργασίες που δεν έχουν επιθετικό χαρακτήρα, αλλά στοχεύουν στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, με κοινή βάση το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας», είπε.

Και πρόσθεσε: «Η δεύτερη μεγάλη οριζόντια πολιτική ήταν η ενεργειακή διπλωματία. Δεν θα αναφερθώ σε ζητήματα του ΤΑP και των σχέσεών μας με το Αζερμπαϊτζάν, θα αναφερθώ όμως στη σημασία που έχει η δήλωση του Προέδρου Πούτιν για ένα νέο διάδρομο και για κόμβο στα ελληνοτουρκικά σύνορα», κάτι που, όπως υπέδειξε στον νέο ΥΠΕΞ, «πρέπει να εξεταστεί κατά προτεραιότητα την επόμενη περίοδο, ενώ είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Ελλάδα μετέχει ενεργά σε όλες τις συζητήσεις για το λεγόμενο «κεντρικό διάδρομο», με αξιοποίηση υφισταμένων δικτύων, μεταξύ Αιγαίου και Βαλτικής σε συνεργασία με τις χώρες του Βίζενγκραντ και τις άλλες δυο κοινοτικές χώρες της ευρύτερης περιοχής ,τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Και είναι πάντα ανοιχτό το σχέδιο του East Med σε σχέση με την Κύπρο».

Στην αντιφώνησή του, ο νέος Υπουργός Εξωτερικών, επισήμανε στον κ. Βενιζέλο κάτι που προκάλεσε μία μικρή ένταση. Είπε συγκεκριμένα ότι:

«Η Ελλάδα είναι ο σχετικός φωτεινός φάρος σταθερότητας και αυτό πρέπει και οφείλουν να το αντιληφθούν και οι σύμμαχοί μας και οι εταίροι μας ιδιαίτερα εκείνοι οι οποίοι νομίζουν και πιστεύουν ότι μπορούν μέσω του χρέους να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε αποσταθεροποίηση την Ελλάδα και τη θέση της στο διεθνές σύστημα».

Και τόνισε επίσης ότι: «Hταν πολλοί εκείνοι που παραβίασαν τους κανόνες και προσπάθησαν να μας φέρουν προ τετελεσμένων πριν καν ορκιστεί η κυβέρνηση. Εάν νομίζουν ότι στο όνομα του χρέους θα μας κάνουν να παραιτηθούμε από την κυριαρχία μας για την ενεργή δραστήρια συμβολή στις ευρωπαϊκές πολιτικές κάνουν λάθος. Θέλουμε να είμαστε Έλληνες πατριώτες, θέλουμε να είμαστε ευρωπαϊστές, θέλουμε να είμαστε παγκόσμιοι διεθνιστές».

Αμέσως πήρε πάλι τον λόγο ο πρώην Υπουργός και αντέτεινε στον κ. Κοτζιά: «Κύριε Υπουργέ, θα μου επιτρέψετε να πω το εξής: Σας εύχομαι καλή επιτυχία ήδη από αύριο. Επειδή τα τελευταία πέντε πολύ κρίσιμα χρόνια διετέλεσα Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Υπουργός Οικονομικών και Υπουργός Εξωτερικών και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, θέλω να διαβεβαιώσω εσάς και όλον τον ελληνικό λαό ότι ούτε μία φορά, ούτε μία στιγμή η Ελλάδα απεδέχθη πίεση ή προσπάθεια πίεσης στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και άμυνας με μοχλό την οικονομική κρίση και ιδίως τα ζητήματα δημοσίου χρέους. Ούτε ένα λεπτό, όχι δεν την απεδέχθη την πίεση, αλλά ουδείς τόλμησε να ασκήσει τέτοια πίεση και να συσχετίσει τα θέματα.

Επειδή δεν συνδέσατε την αρμοδιότητα του Υπουργείο Εξωτερικών με τη διαπραγμάτευση, σε σχέση με το πρόγραμμα προσαρμογής, σε σχέση με την επόμενη φάση και σε σχέση με το δημόσιο χρέος. Κι επειδή έχω βιώσει όλη τη διαπραγμάτευση για το δημόσιο χρέος, το δραστικό κούρεμα, τη μοναδική διεθνώς αναδιάρθρωση κι έχω ζήσει τις νύχτες της 21ης Φεβρουαρίου και της 9ης Μαρτίου του 2012, εύχομαι στον Πρωθυπουργό, τον Υπουργό Οικονομικών κι όλη την Κυβέρνηση να μην ζήσει αντίστοιχες εμπειρίες και να φέρει κάτι παραπάνω από αυτό που βρίσκει ήδη έτοιμο και κεκτημένο, κάτι καλύτερο, προς Θεού όχι κάτι χειρότερο».

Απαντώντας ο κ. Κοτζιάς είπε: “Κύριε Υπουργέ σας ευχαριστώ για τις ευχές σας, αυτά τα ζητήματα κρίθηκαν στις εκλογές, είναι γνωστό ότι εμείς πιστεύουμε ότι υπάρχει κι ένας διαφορετικός τρόπος προσέγγισης ορισμένων προβλημάτων, γι΄ αυτό καλώ όλους τους συνεργάτες μας στο Υπουργείο να ανοίξουν κριτικά τη σκέψη τους και να σκεφτούν και καινούριους και πιο πρωτότυπους και πιο δημιουργικούς τρόπους να συμβάλουμε ως Υπουργείο Εξωτερικών στη λύση των προβλημάτων που καταδυναστεύουν το λαό μας. Σας ευχαριστώ κι άλλη μια φορά για την παρουσία σας”.

Ανταποδίδοντας τις ευχαριστίες, ο Ευ. Βενιζέλος είπε ότι “πάνω από τη δημοκρατία υπάρχει η ιστορία, να μην το ξεχνάτε ποτέ.