«Τα πιο αχαρτογράφητα νερά είναι μέσα στην ψυχή μας». Με αυτή την απλή φράση περιέγραψε η φωτογράφος του ΚΥΠΕ και του ΕΡΑ Κάτια Χριστοδούλου τα αισθήματά της για τη νέα της έκθεση, που εγκαινιάστηκε απόψε στην αίθουσα Παλαιάς Αγοράς Παλλουριώτισσας, με τίτλο «Σιωπηλοί Ήχοι» και θέμα τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Είκοσι πορτρέτα, ασπρόμαυρες φωτογραφίες ηλικιωμένων, με τη χρήση χρώματος για διάφορα άλλα αντικείμενα στο προσκήνιο ή το παρασκήνιο, συνοδευόμενες από λεζάντες. Οι λεζάντες περιγράφουν μια εκδοχή του τί σκέφτεται το άτομο που φωτογραφίζεται τη δεδομένη στιγμή. Μια ηλικιωμένη γυναίκα σε ασπρόμαυρη φωτογράφιση κράτα τρυφερά ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο. Τα μάτια της είναι κλειστά. Στη λεζάντα κάτω από τη φωτογραφία αναγράφεται «Κι αν τα ανοίξω τα μάτια και δεν είναι εδώ; Αν χαθεί κι αυτό»;

«Ανδρέα, Θέμη, Φωτεινή, Σταυρούλα, Χριστίνα, Τόττα, Μαρία, Αννίτσα, Χρυστάλλα, Ευαγγελία, Ζωή, Μαργαρίτα, Ηρώ, Αθανασία, Αθηνά και Γιαννούλα», ανέφερε η φωτογράφος, απευθυνόμενη στους ανθρώπους που φωτογράφησε για τους σκοπούς της έκθεσης.

«Σας δίνω απόψε φωνή», είπε. Φωνή, διερωτήθηκε, «γιατί»;

«Για να μπορέσετε όλοι εσείς που με τιμάτε απόψε με την παρουσία σας, να νιώσετε τη μοναξιά του Αλτσχάιμερ».

Ανατρέχοντας πίσω στην εμπειρία της ανέφερε ότι «το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο και ψυχοφθόρο, γιατί δεν είχα τη νοητική επαφή με τους ανθρώπους που φωτογράφησα». Ωστόσο, όπως πρόσθεσε, «όπως λειτουργώ σαν φωτορεπόρτερ καθημερινά στη δουλειά μου, έτσι λειτούργησα και εδώ: χωρίς στημένα καρέ, με ευαισθησία και σεβασμό στους ανθρώπους που είχα απέναντί μου ώστε να βγει αληθινό όλο το εγχείρημα και όχι ωραιοποιημένο ή ψεύτικο».

“Εύχομαι”, είπε, «να τα κατάφερα».

Για τη σημασία της αγάπης ως το αντίδοτο αυτής της ασθένειας μίλησε ο Μάριος Νεοπτολέμου, ο οποίος για μεγάλο χρονικό διάστημα φρόντισε μαζί με τον αδελφό του τη μητέρα τους που υπέφερε από τη νόσο, και ο οποίος έγραψε τις λεζάντες που συνοδεύουν τις φωτογραφίες.

«Όλα τα χρόνια που έζησα κάτω από τη σκιά αυτής της νόσου σκεφτόμουν ότι πρέπει να υπάρχει κάποιο αντίδοτο, δεν γίνεται», είπε. Και νομίζω ότι το έχω βρει, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι «είναι η αγάπη το αντίδοτο».

«Ακόμα και στα τελευταία στάδια που ο άνθρωπος σου μοιάζει σαν ένα άδειο κέλυφος, εκεί στο βλέμμα το οποίο είχε την επίγνωση για ένα απειροελάχιστο δευτερόλεπτο του χρόνου, υπήρχε αυτή η αγάπη», είπε. Σε ένα μοναδικό δάκρυ της τελευταίας στιγμής, συνέχισε, «υπήρχε η αγάπη». Οπότε, πρόσθεσε, «νομίζω ότι το μήνυμα είναι ξεκάθαρο για μένα: Πρέπει ν` αγαπούμε».

«Διαστάσεις πανδημίας τείνει να πάρει η νόσος Αλτσχάιμερ, η οποία πλήττει το 10% ηλικίας άνω των 70 ετών στις αναπτυγμένες χώρες, ενώ στην Κύπρο το ποσοστό αυτό είναι γύρω στα 6%», σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου και Αντιπρύτανη Έρευνας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Κωνσταντίνο Φελλά, ο οποίος και εγκαινίασε την έκθεση.

Υπολογίζεται, πρόσθεσε, «ότι το 2050 ο αριθμός των πασχόντων από Αλτσχάιμερ σε όλο τον κόσμο θα ανέλθει στα 100 εκ».

Η έκθεση, είπε, στοχεύει «πρώτα να παρουσιάσει το ψυχοκοινωνικό μέρος της νόσου και μετά να ευαισθητοποιήσει το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και μετά τους αρμόδιους φορείς ώστε η νόσος αυτή να εξελιχθεί σε προτεραιότητα για τις αρμόδιες αρχές της Κυβέρνησής μας».

«Οι εξαιρετικές φωτογραφίες της Κάτιας Χριστοδούλου, που εστιάζονται σε 20 άτομα που ζούνε με τη νόσο Αλτσχάιμερ, είναι η σύλληψη και η ανάσταση της στιγμής, η στιγμιαία αποτύπωση της στιγμής, η ανθρώπινη ψευδαίσθηση του παγώματος του χρόνου για την αποφυγή του μοιραίου», ανέφερε ο κ. Φελλάς.

Είναι, πρόσθεσε, «η δημιουργία της στιγμής από στιγμιαία σε αιώνια και ταυτόχρονα από αιώνια σε στιγμιαία».

Η Κάτια προσεγγίζει με σεβασμό το όλο θέμα, σεβασμό για τον άνθρωπο που φωτογραφίζει και τον θεατή, ανέφερε.

Η αγαπητή μας Κάτια, είπε, «καταγράφει την αγάπη για τη ζωή και ταυτόχρονα τον φόβο για τον θάνατο». Θα τολμούσα να πω, πρόσθεσε ο κ. Φελλάς, «ότι οι φωτογραφίες της είναι ένα ειρωνικό χαμόγελο απέναντι στο θάνατο».

Από την πλευρά του, ο φωτογράφος Χρίστος Αβρααμίδης ανέφερε ότι «η Κάτια χαράσσει μια φωτογραφική πορεία που την χαρακτηρίζει τεράστια ευαισθησία και σεβασμός με αποκορύφωμα τη δουλειά που παρουσιάζει σήμερα».

«Μια σημαντική δουλειά που πλημμυρίζει η έγνοια, η αγάπη για τους ανθρώπους», πρόσθεσε και έκανε λόγο για «δεξιοτεχνική απόδοση της ασθένειας του Αλτσχάιμερ με τη συνύπαρξη του ασπρόμαυρου και του χρώματος».

Απευθυνόμενος στην Κάτια Χριστοδούλου της είπε: «Η πορεία σου στην Αϊτή, τη Μαδαγασκάρη, την Αιθιοπία, την Παλαιστίνη, τη Σρι Λάνκα, την Κένυα εξέφραζε τη μεγάλη σου έγνοια να αναδείξεις ένα άλλο κόσμο που εύκολα αγνοούμε, ξεχνούμε, προσπερνούμε». Συχνά, πρόσθεσε, «μας βολεύει να λέμε πως βρίσκεται μακριά μας».

Τώρα, είπε ο Χρίστος Αβρααμίδης, «οι ‘Σιωπηλοί Ήχοι’, ήχοι που μέσα από τη φωτογραφική σου καταγραφή ακούγονται πολύ δυνατά, τόσο δυνατά ώστε να φέρνουν ξανά κοντά μας ανθρώπους δικούς μας, μερικοί από τους οποίους κλείστηκαν κιόλας ερμητικά σε ένα δικό τους κόσμο».

Εκ μέρους του Δήμου Λευκωσίας, η Δημοτική Σύμβουλος Κάτια Απέγητου ανέφερε ότι «ο Δήμος Λευκωσίας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε θέματα που αφορούν τα άτομα τρίτης ηλικίας και ιδιαίτερα τα άτομα που αντιμετωπίζουν τη νόσο Αλτσχάιμερ και αυτό διαφαίνεται μέσω της δράσης του Πολυδύναμου Κέντρου που λειτουργεί στην περιοχή της Πύλης Αμμοχώστου».

Το Πολυδύναμο Κέντρο εδώ και 10 χρόνια, όπως είπε, εξυπηρετεί πάρα πολλά άτομα τρίτης ηλικίας, δημότες Λευκωσίας, και προσφέρει μεταξύ άλλων και κατ` οίκον φροντίδα με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό.

Η έκθεση θα είναι ανοικτή στο κοινό από τις 10:00 μέχρι τις 21:00 καθημερινά μέχρι τις 9 Οκτωβρίου.

Την έκθεση διοργανώνουν το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το Γεροντολογικό Ερευνητικό Κέντρο και ο όμιλος Ματέρια. Τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Λευκωσίας.