Eνα ανάγλυφο με παράσταση πολεμιστή, ο οποίος κρατάει μια ασπίδα και βρέθηκε σε μαρμάρινο μέλος σε απόσταση 120 μέτρων από τον περίβολο του τύμβου Καστά και αποδίδεται από τον αρχαιολόγο, μέλος της ανασκαφικής ομάδας της Κατερίνας Περιστέρη, Αντόνιο Κόρσο, στον Μέγα Αλέξανδρο, πυροδότησε εντονες συζητησεις χθες στην 29η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Εργο στη Μακεδονία και στη Θράκη, στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Α. Κόρσο, ο οποίος θεωρείται ειδικός στη γλυπτική, το ανάγλυφο προέρχεται από το κατώτερο τμήμα της ζωφόρου του βάθρου του λέοντα και απεικονίζει τον Αλέξανδρο, ο οποίος φοράει μακεδονικού τύπου κράνος και κρατάει μία ασπίδα και ένα κράνος, ενώ στέκεται δίπλα σε άλογο. Το γεγονός, σύμφωνα με τον Α. Κόρσο, ότι τα όπλα στο ανάγλυφο είναι μεγαλύτερα από τον πολεμιστή, σημαίνει ότι ο εικονιζόμενος κρατάει τα όπλα του ήρωα από το αφηρωισμένο ταφικό μνημείο.
Συγκρίνοντας τη μορφή αυτή του πολεμιστή με δύο παρόμοιες από το Μουσείο της Δρέσδης και από την επίσης γερμανική πόλη Σλος Φασανερία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τον Μέγα Αλέξανδρο που κρατάει τα όπλα του αγαπημένου φίλου, του Ηφαιστίωνα. Δίπλα του υπάρχει ένα δέντρο, για το οποίο ο αρχαιολόγος υποστήριξε ότι είναι συκιά, το ιερό δέντρο της θεάς Δήμητρας, και ένα φίδι, το οποίο παραπέμπει στον Δία, ο οποίος μεταμορφώθηκε σε φίδι, συνευρέθη ερωτικά με τη Δήμητρα και γεννήθηκε η Περσεφόνη.
Φωνές διαμαρτυρίας
Η ανακοίνωση του Α. Κόρσο προκάλεσε αντιδράσεις και μια ζωηρή συζήτηση, ενώ δεν πήρε θέση στο συγκεκριμένο θέμα η ανασκαφέας Κ. Περιστέρη. Η αρχαιολόγος Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη, ανασκαφέας επί χρόνια της Αμφίπολης και συνεργάτης του αείμνηστου Δημ. Λαζαρίδη, είπε ότι «πρόκειται για ένα άλμα σκέψης που καλό ήταν να αποφευχθεί», πρόσθεσε ότι η μορφή όπως την είδε τής θύμισε ένα παιδί που κρατάει ασπίδα «και δεν έχει καμία σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα», ενώ δεν απέκλεισε να προέρχεται από ένα άλλο μνημείο της γύρω περιοχής.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Α. Κόρσο, το ανάγλυφο προέρχεται από το κατώτερο τμήμα της ζωφόρου του βάθρου του λέοντος και απεικονίζει τον Αλέξανδρο
Αντιρρήσεις εξέφρασε και ο καθηγητής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Παναγιώτης Φάκλαρης, ο οποίος ανέφερε ότι με βάση την τυπολογία των όπλων που κρατά ο πολεμιστής η παράσταση παραπέμπει στον 2ο π.Χ. αιώνα. Στο σημείο αυτό και, ενώ υπήρχαν ψίθυροι και φωνές διαμαρτυρίας, παρενέβη η συντονίστρια της ενότητας που αφορούσε την Αμφίπολη, αρχαιολόγος Μαρία Λιλιμπάκη-Ακαμάτη, η οποία ευχήθηκε «να έχουμε γρήγορα τη δημοσίευση της μελέτης του υλικού για να μην κρατάει ατέρμονα αυτή η συζήτηση».
Η ενότητα της Αμφίπολης είχε χθες οκτώ ανακοινώσεις και κράτησε περισσότερο από τρεις ώρες. Η Κατερίνα Περιστέρη, εμφανώς αγχωμένη, έκανε μια σύντομη παρουσίαση της ανασκαφικής έρευνας του τύμβου Καστά το 2014, χωρίς να πει κάτι καινούργιο, ενώ ο αρχιτέκτονας και στενός της συνεργάτης, Μιχάλης Λεφαντζής, επέμενε ότι ο λέων ήταν στην κορυφή του τύμβου, κάτι που στη συνέχεια αμφισβήτησε ο γεωλόγος και πρώην συνεργάτης της ανασκαφικής ομάδας Ευάγγελος Καμπούρογλου.
Ο καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ, Γρ. Τσόκας, που έκανε τη γεωφυσική διασκόπηση όλου του τύμβου, ανέφερε ότι υπάρχουν δύο ενδιαφέρουσες εξωτερικές τομές που χρήζουν ανασκαφικής πιστοποίησης, ενώ ο επίσης καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ, Γ. Συρίδης, έκανε γνωστό ότι η γεωλογική δομή του τύμβου έδειξε πως η ηλικία των ευρημάτων φτάνει έως και 5 εκατ. χρόνια πίσω, γεγονός που αποδεικνύεται από τα χτένια και τις κροκάλες που βρέθηκαν εκεί.
Γνωστοί πανεπιστημιακοί και αρχαιολόγοι έθεσαν μια σειρά από εξειδικευμένες ερωτήσεις στην Κατερίνα Περιστέρη, συχνά μάλιστα σε έντονο ύφος, και ο Μιχ. Λεφαντζής πήρε το μικρόφωνο και ζήτησε «να σταματήσουν οι κάθε μορφής επικρίσεις για εμάς», για να εισπράξει την απάντηση από συγκεκριμένους αρχαιολόγους «και από εσάς για μας».
Στο συνέδριο μεταξύ άλλων λέχθηκε ότι :
Την αποτύπωση της χρήσης του χώρου στον τύμβο Καστά δίνουν οι ανάγλυφες παραστάσεις της ζωφόρου από το βάθρο του λέοντα. Μια μακεδονική εικονογραφία δείχνει στρατιώτες εν ώρα μάχης αλλά και το πρόσωπο που ηγείται.
Η ζωφόρος του λέοντα όχι μόνο χρονολογεί ολόκληρο το ταφικό συγκρότημα, αλλά συνδέει τη λειτουργικότητα του υπάρχοντος μνημείου με ένα σύνολο και άλλων πολύ σημαντικών πραγμάτων μέσα στον περιχαρακωμένο χώρο.
Το στοιχείο αυτό τελικά επιβεβαιώθηκε και σε συνδυασμό με τα όσα δίνει το υπάρχων μνημείο, οι ανακοινώσεις στο Αρχαιολογικό Συνέδριο Θεσσαλονίκης αναμένεται ότι θα προκαλέσουν μείζον θέμα τόσο στο ΥΠ.Πολιτισμού που υιοθέτησε το πόρισμα περί ρωμαϊκής δημιουργίας του τάφου, αλλά κυρίως σε όσους το συνέταξαν και το υποστήριξαν.
Οι έως τώρα έρευνες πάντως της ανασκαφικής ομάδας έχουν προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό και θεωρείται βέβαιο ότι τα μέλη της προσανατολίζονται σε κάτι πολύ μεγαλύτερο από όσα ήδη γνωρίζουμε.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στρέφονται και στην Αλεξάνδρεια, καθώς τα ίχνη της αρχαίας πόλης που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος μπορούν να συμπληρώσουν κομμάτια του παζλ.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το συμπέρασμα της έρευνας του καθηγητή γεωλογίας του ΑΠΘ Σπύρου Παυλίδη ο οποίος χρονολόγησε υπολείμματα πυράς με τη μέθοδο του Άνθρακα 14 και έφτασε στο συμπέρασμα ότι το ξύλο από το οποίο έγιναν τα κάρβουνα πυράς μέσα στον ταφικό θάλαμο, είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου αιώνα π.Χ. Πιο συγκεκριμένα η μέθοδος έδωσε χρονολογία καύσης το 300 π.Χ. συν – πλην 30 έτη και χρόνο δημιουργίας του ξύλου το 360 π.Χ.
Στο μεταξύ ισχυρή βάση διαφαίνεται ότι έχει η υπόθεση εργασίας που μελετούσε το ΥΠ.ΠΟ το 2014 ότι στην Αμφίπολη είναι θαμμένη η Ολυμπιάδα και ο Ηφαιστίωνας.
Δεν είναι μόνον ο μυστηριακός χαρακτήρας που αποκτάει το μνημείο αλλά κυρίως οι διαστάσεις που προσλαμβάνει ως αποτέλεσμα της σύνδεσης δεδομένων και πηγών.
Το μνημείο της Αμφίπολης, εκτός από λατρευτικός χώρος, ταφικό μνημείο, λειτουργούσε και ως ένα μαντείο του κυβερνητικού κράτους που κατασκευάσθηκε με εντολή του Μέγα Αλέξανδρου το οποίο όμως αποτελούσε και ένα σημείο αναφοράς της μητέρας του Ολυμπιάδας.
Πηγές αναφέρονται σ έναν ιερό χώρο που προϋπήρχε στην περιοχή και ίσως στον τύμβο Καστά πριν την κατασκευή του μνημείου.
Γνωρίζουμε επίσης ότι από την Αμφίπολη, ο Πυθαγόρας προέβλεψε το θάνατο του Ηφαιστίωνα και του Μέγα Αλέξανδρου όπως επίσης ότι η Ολυμπιάδα ήταν μύστης δηλαδή μάντης στην υψηλότατη ιεραρχία και είχε άμεση σχέση με τα Καβείρα μυστήρια