Στη γαλλική, δοσμένη με ευαισθησία, ταινία «Τρυφερούδι» του Σαμουέλ Τέις, πορτρέτο ενός 10χρονου νεαρού που ζει στις παρυφές του περιθωρίου, απονεμήθηκε ο Χρυσός Αλέξανδρος καλύτερης ταινίας του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος του φετινού 62^ου κινηματογραφικού φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Η ελληνική ταινία «Μαγνητικά πεδία» του Γιώργου Γούση κέρδισε το βραβείο καλύτερης ταινίας του τμήματος «Film Forward», ταινία που κέρδισε και το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας του φεστιβάλ, που απονέμει η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.). Στην ταινία του Γούση απονεμήθηκαν και τρία ακόμη βραβεία: της FIPRESCI, της Ελληνικής Ραδιοφωνίας-Τηλεόρασης (ΕΡΤ) και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Βραβεία απονεμήθηκαν εξ ημισείας από το Ίδρυμα Ιωάννου Κωστόπουλου σε δυο ακόμη ελληνικές ταινίες: την «Αγία Έμυ» της Αρασέλης Λαιμού και το «18» του Βασίλη Δούβλη, με την ταινία της Λαιμού να κερδίζει και το βραβείο WIFT (Women in Film & Television).

Το πέρασμα από την παιδική ηλικία σε μια πρόωρη ενηλικίωση καταγράφει στη δοσμένη με ευαισθησία και ποιητική διάθεση ταινία του, «Τρυφερούδι» ο Γάλλος σκηνοθέτης Σαμουέλ Τεϊς. Ο 10χρονος Τζόνι ζει στο περιθώριο της κοινωνίας, με μια μητέρα συχνά μεθυσμένη, που στηρίζεται σ’ αυτόν για να προσέχει τη μικρότερη  αδερφή του, αντίθετα με τον μεγαλύτερο, αδιάφορο αδερφό του, που περνάει τις μέρες του διασκεδάζοντας και μαστουρώνοντας με τις παρέες του.

Ο Τζόνι, ξανθός, με μακριά μαλλιά, που σε κάνει να δυσκολεύεσαι να ξεχωρίσεις το φύλο του, είναι ένα έξυπνο, ευαίσθητο παιδί, που η εμφάνιση ενός νέου, πολύ μορφωμένου δασκάλου στο σχολείο, τον κάνει να πιστέψει στον εαυτό του και τον ενθαρρύνει να μπορέσει να πάρει μια υποτροφία για να συνεχίσει σε καλύτερο σχολείο, και να ξεφύγει από τη μίζερη, χωρίς μέλλον ζωή, που του επιβάλλει η αλκοολική μητέρα. Μια παρουσία ευεργετική για όλους τους μαθητές, με το δάσκαλο να τους αντιμετωπίζει με κατανόηση. Σε μια από τις καλύτερες σκηνές, ο δάσκαλος ζητά από τους μαθητές να περιγράψει ο καθένας πώς φαντάζεται τον εαυτό του όταν φτάσει τα 30 χρόνια – με τον ξύπνιο Τζόνι να αντιστρέφει τους όρους και να ρωτάει τον καθηγητή, αν αυτός φανταζόταν ποτέ πώς θα κατέληγε να διδάσκει σε μια τόσο απόμερη κωμόπολη.

Η ξεχωριστή αυτή σχέση του με το δάσκαλο θα οδηγήσει τον κλεισμένο στον εαυτό του Τζόνι (ντρέπεται, ή φοβάται, να απαγγείλει ένα ποίημα μπροστά στους μαθητές, προθυμοποιείται όμως να το απαγγείλει ιδιωτικά στον ίδιο το δάσκαλο), σε μια έλξη που φτάνει τα όρια του LGBTQ+, φέρνοντας τον δάσκαλο σε δύσκολη θέση και κάνοντάς τον να απομακρυνθεί από τον μαθητή του. Απόρριψη που θα οδηγήσει τον Τζόνι σε απόπειρα αυτοκτονίας την ώρα της διδασκαλίας.

Στην πρώτη του αυτή μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας ο Σαμουέλ Τέις, με εμπειρία στο ντοκιμαντέρ και τις τηλεοπτικές παραγωγές, κατάφερε να δώσει με τον πιο άμεσο και πειστικό τρόπο το πέρασμα του νεαρού του ήρωα από την παιδική ηλικία σε μια ενηλικίωση, με την αποφασιστικότητα, την τόλμη και τη δύναμη που είχε μέσα του και που χάρη στη βοήθεια του δασκάλου κατάφερε να βγάλει στην επιφάνεια. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή με τον Τζόνι να εξεγείρεται ενάντια σε μια μητέρα που τον θέλει πάντα κοντά της, να την εξυπηρετεί και να φροντίζει την αδερφή του, και να της φωνάζει «δεν θέλω να καταλήξω στα MacDonalds… εσείς κάθεστε και περιμένετε να τελειώσει ο κόσμος…».

Ο Τέις εκμεταλλεύεται όσο καλύτερα μπορεί τους ερασιτέχνες ηθοποιούς του, με τους πετυχημένους αυτοσχεδιασμούς τους, για να συλλάβει ακριβώς αυτή την αμεσότητα και την ειλικρίνεια, που μου θύμισε ένα αντίστοιχο αγόρι, τον Αντουάν Ντουανέλ στα «400 χτυπήματα» του Τριφό. Ομοιότητες πρέπει να πω, με την κλασική ταινία του Τριφό, ενός από τους βασικούς δημιουργούς της γαλλικής «νουβέλ βαγκ», που δεν σταματούν εκεί. Ο Τζόνι ζει σε μια το ίδιο προβληματική οικογένεια με εκείνη του Αντουάν, αντιμετωπίζοντας μια παρόμοια κατάσταση απελπισίας, απογοήτευσης και μοναξιάς και αναζητώντας τελικά διέξοδο μέσα από τη σχέση του με τον δάσκαλο. Ακόμη και η πιθανή λύση ελπίδας, με τον Αντουάν να φτάνει στη θάλασσα, έχει την αντίστοιχη λύση με τον Τζόνι στο φινάλε να επιδίδεται σ’ ένα ξέφρενο, απελευθερωτικό χορό.

Σ’ ένα ταξίδι σ’ ένα είδος μυστικισμού, αλλά και σ’ ένα κόσμο που σε μας φαίνεται «εξωτικός», μας οδηγεί η Αρασέλη Λαιμού με το σκηνοθετικό της ντεμπούτο «Αγία Έμυ», που είχε πρωτοπροβληθεί (και βραβευτεί με Ειδική μνεία της επιτροπής) στο φεστιβάλ του Λοκάρνο. Η Λαιμού μας μεταφέρει σε μια Καθολική κοινότητα Φιλιππινέζων στον Πειραιά, που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε μια ατμόσφαιρα μυστικισμού. Η Έμυ είναι μια έφηβη Φιλιππινέζα που ζει με τη μεγαλύτερη αδερφή της, Τερέζα, σε μια κοινότητα που αγωνίζεται καθημερινά για ένα καλύτερο – αν και δυστυχώς απομακρυσμένο – μέλλον. Με υπερφυσικές δυνάμεις – όπως και η μητέρα της που αναγκάστηκε να τις εγκαταλείψει και να επιστρέψει στις Φιλιππίνες – που χρησιμοποιεί για να γιατρέψει τους ανθρώπους, η Έμυ προσπαθεί να ζήσει και να αφομοιώσει ότι καλύτερο, ανάμεσα σε δυο διαφορετικούς κόσμους: εκείνο της θρήσκας, παραδομένης στο μυστικισμό, φιλιππινέζικης κοινότητας, κι εκείνο του σύγχρονου ελληνικού χώρου, πού, όπως και η πλούσια αντιπαθητική Ελληνίδα, σκοπό της έχει να την εκμεταλλευτεί.

Η Λαιμού έφτιαξε μια συναρπαστική ταινία γύρω από ενός άλλου είδους διαφορετικότητα, με ηρωίδα μια νεαρή γενναία γυναίκα που χρησιμοποιεί το σώμα και τις διανοητικές της ικανότητές για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα βάρη, μαζί και τις συχνά καταπιεστικές παγανιστικές παραδόσεις και θρησκευτικές αντιλήψεις της κοινότητάς της αλλά και τα βάσανα της ζωής των μεταναστών, και να ανακαλύψει τον πραγματικό εαυτό της και να μπορέσει τελικά να απελευθερωθεί.

Τα βραβεία της διεθνούς επιτροπής

Η Κριτική Επιτροπή για το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 62^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αποτελείται από τους Νανούκ Λέοπολντ (σκηνοθέτις, σεναριογράφος), Ρόλαντ Βάις (σχεδιαστής ήχου), Μισέλ Βάλεϊ (ηθοποιός).
Το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας – Χρυσός Αλέξανδρος «Θόδωρος Αγγελόπουλος», το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, απονέμεται στην ταινία:
ΤΡΥΦΕΡΟΥΔΙ / SOFTIE του Σαμουέλ Τεΐς, Γαλλία, 2021

Το Ειδικό βραβείο της Κριτικής Επιτροπής – Αργυρός Αλέξανδρος, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, απονέμεται στην ταινία:

Η ΚΛΑΡΑ ΜΟΝΗ / CLARA SOLA της Νάταλι Άλβαρες Μεσέν, Σουηδία – Κόστα Ρίκα – Βέλγιο – Γερμανία, 2021

Το Ειδικό βραβείο της Κριτικής Επιτροπής για Καλύτερη Σκηνοθεσία – Χάλκινος Αλέξανδρος, το οποίο ο Μεγάλος Χορηγός του Φεστιβάλ COSMOTE TV υποστηρίζει με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ απονέμεται στον:
Λορένσο Βίγας για την ταινία ΤΟ ΚΟΥΤΙ / THE BOX, Μεξικό – ΗΠΑ, 2021
Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στη:
Σοφία Κόκκαλη για την ερμηνεία της στην ταινία ΣΕΛΗΝΗ, 66 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ / MOON, 66 QUESTIONS της Ζακλίν Λέντζου, Ελλάδα, 2021
Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας στον:
Αλιοσά Ρενέρ, για την ερμηνεία του στην ταινία ΤΡΥΦΕΡΟΥΔΙ / SOFTIE του Σαμουέλ Τεΐς, Γαλλία, 2021
Βραβείο Σεναρίου:
ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΕΣ / PILGRIMS του Λαουρίνας Μπαρέισα, Λιθουανία, 2021 
Ειδική μνεία για την αυθεντική και ουμανιστική της προσέγγιση απονέμεται στην ταινία:
ΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΚΟΙΤΑΜΕ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ; / WHAT DO WE SEE WHEN WE LOOK AT THE SKY? του Αλεξάντρ Κομπερίτζε, Γερμανία – Γεωργία, 2021

ΒΡΑΒΕΙΑ MEET THE NEIGHBORS
Στο διαγωνιστικό τμήμα Meet the Neighbors συμμετέχουν δημιουργοί από την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, με την πρώτη ή τη δεύτερη ταινία τους. Η κριτική επιτροπή για το τμήμα Meet the Neighbors, αποτελείται φέτος από τους: Μαρί-Πιερ Μασιά (παραγωγός), Δάφνη Πατακιά (ηθοποιός) και Μάρτιν Σβαϊγκόφερ (δημοσιογράφος).
Το Βραβείο Χρυσός Αλέξανδρος Meet the Neighbors, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 8.000 ευρώ, απονέμεται στην ταινία:
ΜΙΚΡΟ ΣΩΜΑ / SMALL BODY της Λάουρα Σάμανι, Ιταλία – Γαλλία – Σλοβενία, 2021.
Το Βραβείο Αργυρός Αλέξανδρος Meet the Neighbors, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 4.000 ευρώ, απονέμεται εξ ημισείας στις ταινίες:
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΚΑΒΟΥΡΑ / THE TALE OF KING CRAB των Αλέσιο Ρίγκο ντε Ρίγκι και Ματέο Τζόπις, Ιταλία – Αργεντινή – Γαλλία, 2021.
και
Η ΒΕΡΑ ΟΝΕΙΡΕΥΕΤΑΙ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ/ VERA DREAMS OF THE SEA της Καλτρίνα Κρασνίτσι, Κόσοβο* – Βόρεια Μακεδονία – Αλβανία, 2021
*Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν θίγει τις θέσεις ως προς το καθεστώς, είναι δε σύμφωνος με την UNSCR 1244/1999 και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.
ΒΡΑΒΕΙΑ >>FILM FORWARD
Το νεοσύστατο διαγωνιστικό́ πρόγραμμα παρουσιάζει το έργο νέων, τολμηρών σκηνοθετών που αμφισβητούν τη σχέση μας με την πραγματικότητα και επιχειρούν να την αναδιαπραγματευτούν πέρα από́ τις συμβάσεις των κινηματογραφικών ειδών. Η κριτική επιτροπή του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος >> Film Forward αποτελείται φέτος από τους: Λιλί Ενστάν (καλλιτεχνική διευθύντρια), Ειρήνη Καραγιαννοπούλου (εικαστικός) και Ντάνε Κόμλιγιεν (σκηνοθέτης).
Ο Χρυσός Αλέξανδρος >>Film Forward, που συνοδεύεται από́ χρηματικό́ έπαθλο 8.000 ευρώ, απονέμεται στην ταινία:
ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ / MAGNETIC FIELDS του Γιώργου Γούση, Ελλάδα, 2021
Ο Αργυρός Αλέξανδρος >>Film Forward, ο οποίος συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 4.000 ευρώ, απονέμεται στην ταινία:
Η ΜΕΡΑ ΣΗΜΕΡΑ / THE DAY TODAY του Μαξάνς Σταματιάδης, Γαλλία, 2021
Ειδική μνεία απονέμεται στην ταινία:
ΑΝΩΤΕΡΗ / SUPERIOR της Έριν Βασιλόπουλος, ΗΠΑ, 2021

ΒΡΑΒΕΙΑ FIPRESCI (The International Federation of Film Critics)
Η Κριτική Επιτροπή της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), την οποία απαρτίζουν οι Ηλίας Φραγκούλης, Τερέζα Μπρντέτσκοβα και Ντομένικο Παλατέλα απονέμει τα εξής βραβεία:
Για το Διαγωνιστικό Τμήμα στην ταινία:
ΣΙΩΠΗΡΗ ΓΗ / SILENT LAND της Άγκα Βοσίνσκα, Πολωνία – Ιταλία – Τσεχία, 2021
Για ελληνική ταινία του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου 2021 (πρεμιέρα) στην ταινία:
ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ / MAGNETIC FIELDS του Γιώργου Γούση, Ελλάδα, 2021

ΒΡΑΒΕΙΟ (Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογραφου) ΠΕΚΚ
Η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου απονέμει το βραβείο της στην ταινία:
ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ / MAGNETIC FIELDS του Γιώργου Γούση, Ελλάδα, 2021