Υπό διωγμόν στην Κίνα τα βιντεοπαιχνίδια online για παιδιά

konstantakopoulos-final1του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου*

Δρακόντεια μέτρα έλαβαν οι κινεζικές ρυθμιστικές αρχές προκειμένου να περιορίσουν τα βιντεο-παιχνίδια online από τα παιδιά και τους εφήβους έως 18 ετών. Σύμφωνα με αυτά τα μέτρα, παιδιά και νέοι κάτω των 18 ετών θα επιτρέπεται να παίζουν μόνο για μία ώρα, μεταξύ 8 και 9 το βράδυ, τις Παρασκευές και τα Σαββατοκύριακα.

Οι εταιρείες που διαθέτουν τέτοια βίντεοπαιχνίδια στο διαδίκτυο οφείλουν να λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν την είσοδο των παιδιών εκτός αυτών των ωραρίων και θα ενταθεί η εποπτεία τους για να διαπιστωθεί αν όντως το πράττουν. Ήδη ο κινεζικός γίγαντας των βιντεοπαιχνιδιών Tencent ανακοίνωσε ότι θέτει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα αναγνώρισης προσώπου (facial recognition) για να σταματήσει τα παιχνίδια αυτά από παιδιά μεταξύ 10 το βράδυ και 8 το πρωί. Το μέτρο λήφθηκε για να αποτραπεί η χρήση ταυτοτήτων ενηλίκων από τα παιδιά για να μπαίνουν στα προγράμματα.

Τα νέα μέτρα έρχονται μετά από μια περίοδο έντονων ανησυχιών για την επίδραση των βιντεοπαιχνιδιών στα παιδιά, αλλά και για την εξάπλωση της λατρείας ειδώλων και της κατά μόνας εκπαίδευσης. Όπως υποστηρίζουν οι κινεζικές αρχές, ελπίζουν, μέσω αυτών των απαγορεύσεων, να δημιουργήσουν θετική ενέργεια στους νέους και να τους εκπαιδεύσουν με σωστές αξίες. Τα μέτρα φαίνεται να βρίσκουν απήχηση σε πολλούς Κινέζους γονείς, αν και δεν λείπουν ορισμένοι χρήστες των κινεζικών social media που τα χαρακτηρίζουν παράλογα και αυθαίρετα.

Όπως επισημαίνουν κινεζικά δημοσιεύματα, οι λόγοι που ωθούν τις αρχές στη λήψη αυτών των μέτρων είναι ότι η εξάρτηση από τα παιχνίδια αυτά έχει προκαλέσει προβλήματα στην όραση μακράς απόστασης στα μισά κινεζόπουλα, όπως και πτώση των σχολικών επιδόσεων. Τις κινεζικές αρχές ανησυχεί επίσης η επέκταση της λατρείας ειδώλων από τους νέους και της κατά μόνας εκπαίδευσης. Θεωρούν ότι η τιθάσευση όλων αυτών των τάσεων είναι απαραίτητη για τη σωστή διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς.

Τα σοβαρά προβλήματα που προκαλούν στα παιδιά τα κινητά τηλέφωνα και τα κοινωνικά μέσα (social media) δεν έχουν διαπιστωθεί μόνο στην Κίνα. Μια μεγάλη μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει τεκμηριώσει το ότι η μαζική χρήση έξυπνων τηλεφώνων από ανηλίκους έχει πλήξει σοβαρά την πνευματική και ψυχική υγεία, τις σχολικές επιδόσεις και την κοινωνικότητα των παιδιών (https://www.amna.gr/health/article/275578/Smartphones-kai-Social-Media-Prokaloun-katathlipsi–dieukolunoun-to-mpoulingk–auxanoun-tis-autoktonies). Η Κίνα όμως είναι η πρώτη μεγάλη χώρα που αποφασίζει τη λήψη μέτρων περιορισμού τουλάχιστο για τα βιντεοπαιχνίδια.

Ένα άρθρο στην κινεζική Ημερησία Οικονομικής Πληροφόρησης στις 3 Αυγούστου απετέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα της νέας εκστρατείας. Υποστήριζε ότι πάνω από τα μισά κινεζόπουλα υποφέρουν, εξαιτίας της διαρκούς ενασχόλησης με τα βιντεοπαιχνίδια, από άμβλυνση της οπτικής ικανότητας στις μακρές αποστάσεις και μυωπία. Σύμφωνα με το άρθρο η εξάρτηση από το online παίξιμο οδηγεί σε κακές σχολικές επιδόσεις και διαταραχές προσωπικότητας. Το άρθρο παραλλήλιζε μάλιστα τα βιντεοπαιχνίδια με το όπιο και τα χαρακτήριζε ηλεκτρονικό ναρκωτικό. Αυτοί οι παραλληλισμοί έχουν πολύ βάρος στην Κίνα, λόγω της θέσης που κατέχει στην κινεζική εθνική ιδεολογία ο «Πόλεμος του Οπίου», που εξαπέλυσαν οι Βρετανοί για να υποχρεώσουν την Κίνα να μην απαγορεύσει το εμπόριο του ναρκωτικού. Ο Πόλεμος αυτός θεωρείται ότι σηματοδοτεί τον αιώνα της ταπείνωσης, που έληξε με την Επανάσταση του Μάο Τσε Τουνγκ το 1949.

Το άρθρο προκάλεσε αμέσως πτώση των μετοχών των μεγάλων κινεζικών εταιρειών βιντεοπαιχνιδιών, όπως οι Tencent, Netease, and XD Inc, με αποτέλεσμα να το αποσύρει η εφημερίδα και μετά να το ανεβάσει ξανά απαλείφοντας τις αναφορές στο «πνευματικό όπιο». Εντούτοις η συζήτηση περί οπίου συνεχίστηκε στα κινεζικά κοινωνικά δίκτυα. Οι μεν επέμειναν ότι τα online παιχνίδια είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ανάπτυξη των εφήβων και πρέπει να ελεγχθεί, οι δε ότι το πρόβλημα δεν είναι το καθεαυτό παιχνίδι, αλλά η ανάπτυξη κατάλληλων συνηθειών διασκέδασης που να ωφελούν τους εφήβους. «Το να κατηγορούμε το Ίντερνετ και τα παιχνίδια δεν θα οδηγήσει σε γρήγορη αντιμετώπιση του ζητήματος. Ακόμα κι αν ελεγχθούν όλα τα online παιχνίδια, θα υπάρχουν πάντα άλλες εναλλακτικές λύσεις, όπως οι εφαρμογές βίντεο μικρής διάρκειας (short-video) ή οι πλατφόρμες live-streaming για τους εφήβους και μπορούν να είναι ακόμα περισσότερο εθιστικές», σημειώνει ένα κινεζικό μπλογκ.

Κατά τις στατιστικές, οι Κινέζοι χρήστες κινητών τηλεφώνων δαπάνησαν κατά μέσο όρο 5,3 ώρες ημερησίως σε εφαρμογές κινητών κατά το πρώτο τέταρτο του 2021. Οι πιο δημοφιλείς εφαρμογές είναι τα σύντομα βίντεο, τα μηνύματα και τα olnline βίντεο που καλύπτουν σχεδόν το 57,7% του συνολικού χρόνου χρήσης εφαρμογών. Τα βιντεοπαιχνίδια από κινητό αντιπροσωπεύουν μόνο το 7,2% του χρόνου αυτού. the rank.

Ορισμένοι επισήμαναν επίσης ότι, σχετικά με την εκρηκτικά αναπτυσσόμενη βιομηχανία μικρής διάρκειας βίντεο και τα εξαρτησιογόνα κοινωνικά δίκτυα, οι κύριες ρυθμιστικές προσπάθειες πρέπει να κατευθυνθούν προς τους αλγορίθμους των εφαρμογών παρά προς τις ίδιες, περιλαμβανομένης της χρήσης μεγάλων δεδομένων (big data).

Τα τελευταία μέτρα περιορισμού της χρήσης βιντεοπαιχνιδιών δεν είναι τα πρώτα που παίρνει η Κίνα, στην προσπάθειά της να εμποδίσει την εξάρτηση των παιδιών από τα παιχνίδια. Εδώ και περίπου πέντε χρόνια, οι ρυθμιστικές αρχές δημιούργησαν ένα εθνικό σύστημα ταυτοποίησης ονομάτων για να αποτρέψουν την εξάρτηση, ενώ περιέλαβαν σε ένα μητρώο περισσότερες από 5.000 εταιρείες παιχνιδιών και περί τα 100.000 online παιχνίδια. Μιλώντας στην έκθεση ChinaJoy 2021, γνωστή επίσης ως China Digital Entertainment Expo and Conference, τη μεγαλύτερη τέτοια έκθεση στην Ασία, ένας Κινέζος αξιωματούχος κάλεσε την κινεζική βιομηχανία να δώσει προτεραιότητα στα κοινωνικά οφέλη και να προσφέρει υγιές και κατάλληλο περιεχόμενο στη νεώτερη γενιά.

Να σημειώσουμε ότι εκτός από τα βιντεοπαιχνίδια οι κινεζικές αρχές εγκαινίασαν μια σειρά μεταρρυθμίσεων εναντίον καταστάσεων που θεωρούν επιβλαβείς για τη νέα γενιά, όπως η λατρεία δημοφιλών ειδώλων και η ιδιωτική, κατά μόνας εκπαίδευση, ενώ μια σειρά εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων επιχειρούν να περιορίσουν τα ιδιωτικά σχολεία και να επαναδιανείμουν και γεωγραφικά και κοινωνικά γνώση, εκπαιδευτικές ικανότητας και ταλέντα.

Δεν πρόκειται για μεμονωμένα μέτρα. Εντάσσονται στα πλαίσια μιας γενικότερης στροφής της Κίνας που επιχειρεί να ελέγξει τις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, την επιρροή τους, την νέα τεχνολογία και τις συνέπειες όλων αυτών, μετά από μια περίοδο εντυπωσιακής ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα. Μερικοί μάλιστα μιλάνε για «κόκκινη New Deal», κατ΄ αναλογίαν προς τη New Deal του Ρούζβελτ και την «πράσινη New Deal» της σημερινής Αμερικής.

Μεγάλα όργανα του δυτικού οικονομικού Τύπου με επιρροή, όπως οι Financial Times, έχουν επικρίνει τα μέτρα αυτά, ενώ σοβαρές διαμάχες έχουν ξεσπάσει μεταξύ μεγάλων δυτικών κεφαλαιούχων, αναφορικά με το αν πρέπει να συνεχιστούν ή όχι οι επενδύσεις στην Κίνα, όπως η πρόσφατη σύγκρουση Σόρος και Blackrock. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένους αναλυτές διεθνώς, η λήψη αυτών των μέτρων συμπίπτει με μια περίοδο πολύ σημαντικών συζητήσεων στρατηγικού χαρακτήρα, στους κόλπους της κινεζικής ηγεσίας, που, επί του παρόντος τουλάχιστο, φαίνεται να έχουν οδηγήσει στην επικράτηση των δυνάμεων γύρω από τον Πρόεδρο Σι, που επιδιώκουν να προστατεύσουν τα όποια σοσιαλιστικά γνωρίσματα του κινεζικού καθεστώτος, να τιθασεύσουν τις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, να αποτρέψουν ενδεχόμενη μελλοντική πορεία προς τον καπιταλισμό και να ελέγξουν τις συνέπειες από την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών.