Στον 69χρονο Γάλλο συγγραφέα Πατρίκ Μοντιανό απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας «για την τέχνη της μνήμης με την οποία ζωντάνευσε τις πιο ακατάληπτες ανθρώπινες μοίρες και αποκάλυψε τη ζωή στην Κατοχή» όπως αναφέρει μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή της η σουηδική ακαδημία.

Ο Μοντιανό είναι ο 11ος Γάλλος λογοτέχνης ο οποίος τιμάται με αυτή τη διάκριση που συνοδεύεται από ένα χρηματικό έπαθλο 8 εκατ. σουηδικών κορόνων (περίπου 876.000 ευρώ).
Ο πολυβραβευμένος Γάλλος συγγραφέας έχει επικεντρώσει σχεδόν το σύνολο του έργου του στο Παρίσι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η Σουηδική Ακαδημία τον χαρακτήρισε «Μαρσέλ Προυστ της εποχής μας».
«Μου φαίνεται κάπως εξωπραγματικό» δήλωσε ο συγγραφέας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην έδρα των εκδόσεων Γκαλιμάρ στο Παρίσι, αναφερόμενος στους άλλους Γάλλους λογοτέχνες που έχουν βραβευτεί στο παρελθόν. «Θυμάμαι από την παιδική μου ηλικία (τη βράβευση) του Αλμπέρ Καμύ —ήμουν γύρω στα 12— και των άλλων. Μου φαίνεται κάπως εξωπραγματικό να συγκρίνομαι με τους ανθρώπους που θαύμαζα», πρόσθεσε.
Ο Μοντιανό είπε ότι έχει την αίσθηση ότι γράφει το ίδιο βιβλίο εδώ και 45 χρόνια και ότι «θα ήθελε να μάθει πώς εξήγησε την επιλογή της» η Σουηδική Ακαδημία, αφιερώνοντας το βραβείο στον εγγονό του, που είναι Σουηδός.

Όταν ο εκδότης του, ο Αντουάν Γκαλιμάρ, του τηλεφώνησε για να τον συγχαρεί για τη βράβευσή του ο συγγραφέας ήταν «πολύ χαρούμενος» αλλά «απάντησε με τη συνήθη σεμνότητά του ότι του φαίνεται πολύ παράξενο.
Ο Μοντιανό γευμάτιζε με τη γυναίκα του σε ένα εστιατόριο όταν έμαθε την είδηση, συνέχισε ο Γκαλιμάρ εκφράζονται και ο ίδιος την έκπληξή του, χωρίς όμως να κρύβει και τη χαρά του. Ο εκδότης είπε ότι πίστευε ότι θα περνούσαν άλλα 30 χρόνια μέχρι να τιμηθεί κάποιος άλλος Γάλλος συγγραφέας, αφού το 2008 είχε βραβευτεί με το Νόμπελ ο Ζαν-Μαρί Λε Κλεζιό.

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Μοντιανό, που τιτλοφορείται «Για να μη χαθείς στη γειτονιά», κυκλοφόρησε στις 2 Οκτωβρίου σε 60.000 αντίτυπα, όμως ο Γκαλιμάρ είπε ότι είναι βέβαιο πως, μετά τη βράβευσή του, θα υπάρξει νέα έκδοση.
Η μνήμη αποτελεί ένα από τα καθοριστικά στοιχεία της πεζογραφίας του Μοντιανό: μια πεζογραφία η οποία διαθέτει συχνά και έντονη ποιητική αύρα. Επηρεασμένος από τον Ρεϊμόν Κενό, κοντά στον οποίο μαθήτευσε, ο Μοντανιό μπόλιασε το έργο του με πολλά μοντερνιστικά στοιχεία, κράτησε, όμως, απόσταση από τις ριζοσπαστικές μεθόδους τις οποίες εφάρμοσε ο δάσκαλός του στο δικό του γράψιμο.
Το ρευστό ύφος του Μοντιανό δεν σκοπεύει στην αποδιάρθρωση της γλώσσας και του νοήματος: ταυτίζεται περισσότερο με τη μουσική των λέξεων και την ακουστική υποβολή τους.
Μαζί με το στοιχείο της μνήμης θα συναντήσει κανείς στον Μοντιανό και το θέμα της λήθης, διάχυτο στα βιβλία του. Μνήμη και λήθη θα οδηγήσουν και στον τρόπο με τον οποίο θα διαμορφώσουν το παρελθόν και οι ενοχές την ταυτότητα του παρόντος.
Χρησιμοποιώντας πάντοτε εξαιρετικά χαμηλούς τόνους, ο Μοντιανό θα αναφερθεί συχνά και σε γεγονότα της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας έχει επίσης διαβαστεί και αγαπηθεί για τις συχνές αναφορές του στο Παρίσι. Ένα Παρίσι άλλοτε στεφανωμένο από το διάφανο φως και άλλοτε βυθισμένο στο σκοτάδι, με ένα σκηνικό όπου οι ήρωες μετατοπίζονται κάθε τόσο από το ένα σημείο στο άλλο, κυνηγώντας με ένα ισχυρό αίσθημα ματαιότητας τα όνειρά τους.

Η ζωή του

Ο Μοντιανό γεννήθηκε το 1945 στο Boulogne-Billancourt και έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας (1972), με το Βραβείο Goncourt (1978), με το Βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco (1984), με το Μεγάλο Βραβείο Paul Morand (2000) και με το Παγκόσμιο Βραβείο Cino del Duca του Γαλλικού Ινστιτούτου (2010).

Ο Μοντιανό έχει εβραϊκή καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του, που ήταν γόνος επιφανούς θεσσαλονικιώτικης οικογένειας, και βελγικό αίμα από την πλευρά της μητέρας του. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1968 με το μυθιστόρημα La Place dε l΄Etoile και έκτοτε έχει δημοσιεύσει 30 βιβλία.
Το έργο του Μοντιανό είναι ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα, όπου μεταφράζεται εδώ και τριάντα περίπου χρόνια. Ανάμεσα στα βιβλία του, τα οποία έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά, είναι η Χαμένη γειτονιά (Χατζηνικολή, 1987), η Οδός σκοτεινών μαγαζιών (Κέδρος, 1988), τα Άνθη ερειπίων (Οδυσσέας, 1992), το Άρωμα της Υβόννης (Λιβάνης, 1995), οι Κυριακές του Αυγούστου (Καστανιώτης, 1996), η Ντόρα Μπρούντερ (1999), το Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά (Πόλις, 2004), το Νυχτερινό ατύχημα (2005), το Στο Café της χαμένης νιότης (Πόλις, 2008) και η Μικρή Μπιζού (Πόλις, 2013).

“.