«Πρόσβαλλαν την τράπεζα και τη χώρα μου. Ήταν απίστευτοι… μας φώναζαν…»

*Υπήρχαν πέραν των 3.000 λογαριασμών συνδεδεμένων προσώπων με πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, με χρέος σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ, εκ των οποίων το ένα τρίτο είχε σχέση με το Γενικό Λογιστήριο του κράτους

 

Υπό τις περιστάσεις, καταβλήθηκε μια τεράστια προσπάθεια που έφερε «σημαντικά αποτελέσματα» στη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) του Συνεργατισμού, τόνισε ο πρώην Γενικός Διευθυντής της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ) Νικόλας Χατζηγιάννης, ο οποίος μίλησε παράλληλα για «αποικιοκρατική αντιμετώπιση» από τους Ευρωπαίους επόπτες όταν ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να εποπτεύει την τράπεζα μετά τα στρες τεστ του 2014.

«Τρώγαμε απίστευτο ξύλο τότε», από την ΕΚΤ, είπε ο κ. Χατζηγιάννης, καταθέτοντας για τρίτη συνεχόμενη ημέρα ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τα αίτια κατάρρευσης του Συνεργατισμού.

Ανέφερε ότι «η μόνη περίπτωση που γέμισαν τα μάτια μου και θα έφευγα (για πρώτη φορά) από συνάντηση ήταν όταν κάναμε τις πρώτες συναντήσεις» με τους επόπτες αρχές του 2015, προσθέτοντας ότι «ένοιωσα μια αποικιοκρατική αντιμετώπιση».

«Δεν ξαναπροσβάλτηκα στη ζωή μου τόσο πολύ. Δεν το δέχομαι να προσβάλλουν την τράπεζα και τη χώρα μου. Ήταν απίστευτοι… μας φώναζαν…», πρόσθεσε.

Αναφορικά με τα ΜΕΔ, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι κοιτάζοντας σήμερα πίσω προσπαθεί να δει τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν «για να επιφέρουμε μεγαλύτερη μείωση», προσθέτοντας ότι «καταβλήθηκε η μέγιστη δυνατή προσπάθεια».

Αναφορικά με τα αποτελέσματα, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι υπήρξε μείωση από την κορύφωση των ΜΕΔ το Καλοκαίρι του 2015 ύψους 7,7 δισ., κλείσαμε τέλος του Δεκέμβρη του 2017 στα 6,4 δισ.

Εξέφρασε την άποψη ότι τα ΜΕΔ «είχαν μπει σε μια πορεία που μειώνονταν» και σημείωσε ότι στα σχέδια αναδιάρθρωσης τα νούμερα που περιλαμβάνονταν «μιλούσαν για χειροτέρευση του χαρτοφυλακίου».

Αναφέροντας ότι στα δύο Σχέδια Αναδιάρθρωσης “τα νούμερα που μας έδειχναν μιλούσαν για χειροτέρευση του χαρτοφυλακίου δανείων με την πάροδο του χρόνου”, ο κ. Χατζηγιάννης είπε όταν ξεκίνησαν το 2013 το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης έδειχνε ΜΕΔ ύψους 6,2 δισ. και προέβλεπε ότι στο τέλος 2017 θα είχαμε 8,6 δισ. ευρώ ΜΕΔ.

Είπε ακόμη ότι το δεύτερο Σχέδιο Αναδιάρθρωσης μετά από ενάμισι χρόνο προέβλεπε ότι από το 2015-2017 θα είμαστε στο ίδιο σημείο, προσθέτοντας ότι είχαμε το Σεπτέμβριο του  2015 ΜΕΔ ύψους 7,7 δισ. και ύστερα από δύο χρόνια έδειχνε ότι θα είμαστε στο ίδιο σημείο.

«Φαίνεται ότι οι υπολογισμοί που είχαν γίνει είτε δεν έδειχναν την πραγματική εικόνα είτε οι παράμετροι είχαν κάποιο θέμα», πρόσθεσε.

Ανέφερε ότι έκαναν 3 δισ. ευρώ αναδιαρθρώσεις από μέσο όρο ΜΕΔ ύψους 6,7 δις. ευρώ, προσθέτοντας ότι περίπου το 40% του χαρτοφυλακίου αναδιαρθρώθηκε και δεν υποχώρησαν ιδιαίτερα.

Για αυτό ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) ζήτησε να ξεχαστούν οι αναδιαρθρώσεις και να ετοιμαστεί τριετές πλάνο (ΑΡΙΑΔΝΗ) για να εξετάσει όλα αυτά που γίνονται, που ήταν οι αναδιαρθρώσεις, οι διαγραφές και πόσα δάνεια δίδονται, πρόσθεσε.

Ανέφερε ότι κινήθηκαν ανάποδα και πέτυχαν μείωση των ΜΕΔ στα 6,2 δις. και είχαμε 1,6 δις αναδιαρθρωμένα δάνεια μετά το 2014.

Είπε ακόμη ότι η μοναδική φορά που μπήκαν ποσοτικοί στόχοι ήταν από την Κεντρική Τράπεζα τον Αύγουστο του 2017 που προέκυψε συγκεκριμένο πλάνο οκταμήνου για το πού θα έπρεπε να είναι τα ΜΕΔ τέλος Δεκεμβρίου, προσθέτοντας ότι άρα ο στόχος που τέθηκε ήταν από την ΚΤ και εμείς είχαμε πετύχει.

Ερωτηθείς από την Ερευνητική αν τους έδωσαν 1,5 δις. και δεν τούς είπαν ότι τα ΜΕΔ πρέπει να μειωθούν, δεν μπήκε κανένας στόχος μείωσης των ΜΕΔ, είπε ότι τα 2 σχέδια αναδιάρθρωσης έδειχναν το ύψος των ΜΕΔ και το ποσοστό τους, σημειώνοντας ότι και να παρέμεναν στα 7,5 δις τα ΜΕΔ δεν σήμαινε ότι δεν έγινε κάτι.

Μη εξυπηρετούμενα των ΠΕΠ

Το μέλος της Επιτροπής Γιώργος Χαραλάμπους είπε ότι υπήρχαν πέραν των 3.000 λογαριασμών συνδεδεμένων προσώπων με πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, με χρέος σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ, εκ των οποίων το ένα τρίτο είχε σχέση με το Γενικό Λογιστήριο του κράτους και σημείωσε ότι πέραν του ενός τρίτου ήταν μη εξυπηρετούμενοι με συνολικό ποσό 202 εκατομμύρια ευρώ και μέση περίοδο καθυστερήσεων τα 3,6 χρόνια.

Ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι η πολιτική της τράπεζας ήταν να μην υπάρχει οποιαδήποτε διαφοροποίηση του χαρακτηρισμού, ενώ σε σχέση με το γιατί δεν πλήρωναν ανέφερε ότι αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

«Όσον αφορά την εικόνα που εκπέμπαμε ως χώρα δεν ήταν η καλύτερη», σε σχέση με τα ΠΕΠ, πρόσθεσε.

Ήταν ένα πολύ ευαίσθητο και σοβαρό θέμα και είχε αναλάβει την διαχείριση του θέματος και η Επιτροπή Ελέγχου της Τράπεζας, ενώ οι επόπτες είχαν αλλεργία σε αυτό, πρόσθεσε.

«Νομοθετώ και έχω μη εξυπηρετούμενο;», διερωτήθηκε ο κ. Χατζηγιάννης.

Ξεκίνησαν να σκάνε τα δάνεια

Ερωτηθείς αν αυξήθηκαν τα ΜΕΔ το 2014 και αρχές του 2015, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι υπήρχε ένας συνδυασμός λόγων, καθώς υπήρξαν αλλαγές ορισμών που κατηγοριοποιήσαν κάποια δάνεια σε ΜΕΔ, υπήρχαν δάνεια στο Συνεργατισμό που παρουσιάζονταν υγιή (αναστολή δόσεων και τόκων) ενώ μπορούσε να είναι ένα προβληματικό δάνειο δεκαετιών και το τρίτο ήταν λόγω της οικονομικής κρίσης που αρκετός κόσμος δεν μπορούσε να πληρώνει.

«Ξεκίνησαν να σκάνε όλα αυτά τα δάνεια σε αυτή την πορεία», πρόσθεσε.

Τόκοι δανείων 1 εκ. ευρώ την ημέρα

Αναφέροντας ότι υπήρξε ανάγκη τον Ιούνιο του 2014 να στηθεί μια Μονάδα Διαχείρισης των ΜΕΔ στην ΣΚΤ και στα ΣΠΙ, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι τότε λόγω των υψηλών επιτοκίων υπήρχε μια συνεχής αύξηση στα ΜΕΔ, προσθέτοντας ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τόκων ήταν 360 εκατομμύρια το χρόνο ή 1 εκατομμύριο την ημέρα ή 30 εκατομμύρια το μήνα, προσθέτοντας ότι έπρεπε να τα μειώνουμε 60 εκ. ευρώ το μήνα για να έχουμε πραγματική μείωση.

Είπε ότι τον Δεκέμβριο του 2014 έκαναν αναδιαρθρώσεις γύρω στα 20 εκ. ευρώ από τα οποία τα μισά ήταν εξυπηρετούμενα δάνεια και μέσα στο 2016 έκαναν 100 εκ. ευρώ αναδιαρθρώσεις και εκεί άρχισαν να φαίνονται αποτελέσματα.

Εκποιήσεις και ανταλλαγή ακινήτου έναντι χρέους

Σε παρατήρηση του μέλους της Επιτροπής ότι οι επιτυχημένες εκποιήσεις ήταν ελάχιστες καθώς από τον Ιούλιο του 2013 μέχρι τον Ιούλιο του 2018 έγιναν μόνο 39 και εισπράχθηκαν 2,7 εκατομμύρια ευρώ, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι σε σύνολο 173 ολοκληρωμένων πλειστηριασμό ακινήτων από το σύνολο του τραπεζικού συστήματος από το β΄ τρίμηνο του 2016 μέχρι τον Μάρτιο του 2018, η ΣΚΤ έκανε τις 39, προσθέτοντας ότι αυτό δεν έχει δουλέψει καθόλου.

Ανέφερε ότι το 45% των ΜΕΔ της ΣΚΤ είναι δάνεια με εξασφάλιση πρώτη κατοικία.

Σε παρατήρηση του κ. Χαραλάμπους είπε ότι υπήρχαν σημαντικά περιθώρια να προχωρήσει η ΣΚΤ σε σημαντικές εκποιήσεις, εξαιρουμένης της πρώτης κατοικίας, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι γύρω στο 30% των τερματισμένων δανείων ήταν σε διαιτησία και για ένα σημαντικό μέρος είχαν ληφθεί νομικά μέτρα, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι δεν θα είχαν αποτελέσματα αφού το σύστημα εισπράξεων δεν δούλευε.

Αναφορικά με ανταλλαγή ακινήτου έναντι χρέους με την ΣΚΤ να λαμβάνει μόνο 8,4 εκ. ευρώ, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι υπήρξαν 45 εκ. ευρώ το 2016, 172 εκ. ευρώ το 2017 (αφορούσε 263 δάνεια ή 643 ακίνητα) και 160 εκ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2018.

Ο συνολικός αριθμός μείωσης κόκκινων δανείων μέσω αυτού του εργαλείου ανήλθε στα 380 εκ. ευρώ, ανέφερε και πρόσθεσε ότι από τα στοιχεία φαίνεται ότι άρχισαν να αυξάνονται οι ρυθμοί.

Το 37% των ΜΕΔ έδειχναν εξυπηρετούμενα

Σε παρατήρηση του κ. Χαραλάμπους ότι διαπίστωση του SSM αρχές του 2018 ανέφερε ότι ο Συνεργατισμός είχε σοβαρό πρόβλημα των φακέλων σε σχέση με δάνεια που είχαν γιατρευτεί όπου το ένα τρίτο αυτών ήταν λανθασμένοι, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι αυτό είχε σχέση με την μεθοδολογία και την επικύρωση της μεθοδολογίας που εφαρμόστηκε για το ποσοστό ίασης των ΜΕΔ, προσθέτοντας ότι «υπήρχαν δάνεια τα οποία κατηγοριοποιήσαμε ως γιατρεμένα και ο SSM είπε όχι».

Ανέφερε ότι η μονάδα διαχείρισης κινδύνων έχει υποβάλει εκθέσεις ότι δεν είναι ορθό το 37% που βρήκε ο SSM και ότι είναι πιθανό να γίνουν ΜΕΔ, προσθέτοντας ότι «καταλήξαμε στο συμπέρασμα με την Μονάδα ότι είχε να κάνει με το πώς ο καθένας αξιολογούσε ένα δάνειο ως εξυπηρετούμενο ή πιθανό να γίνει ΜΕΔ».

Είπε ακόμη ότι επτά στα δέκα δάνεια έτυχαν ενεργής διαχείρισης, με 3 δις. αναδιαρθρώσεις, 380 εκ. ευρώ ανταλλαγή ακινήτων, 1 δις. ευρώ εισπράξεις στην τετραετία και 750 εκ. ευρώ τερματισμένα δάνεια.

Η καρδιά του προβλήματος

Ο Πρόεδρος της Ερευνητικής είπε ότι η Επιτροπή εξέτασε λίστες δανείων των ΣΠΕ Λεμεσού (6.000 δάνεια), Πάφου (5.692 υποθέσεις) και Παραλιμνίου (3.000)  και ρώτησε τον κ. Χατζηγιάννη αν εξέτασε προσωπικά τις λίστες δανείων, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι δεν τις έχει δει.

Ο κ. Αρέστη είπε ότι κακώς δεν τα είδε γιατί «ήταν η καρδία του προβλήματος» και διερωτήθηκε γιατί τα άφηνε στους υφιστάμενους του, ενώ είπε ότι σε ορισμένες από αυτές τις υποθέσεις ο λόγος που διδόταν για σύναψη δανείου ήταν αγορά ακίνητης περιουσίας για επαναπώληση (συνολικά 3,5 εκ. ευρώ), άλλα 3 εκ. ευρώ για εξόφληση τραπεζών και άλλα.

Ο κ. Χατζηγιάννης διερωτήθηκε αν ένας Γενικός Διευθυντής μιας τράπεζας πρέπει να διεξέλθει από το σύνολο των δανείων, για να απαντήσει ο κ. Αρέστη ότι «αν αντιμετωπίζατε τα προβλήματα που αντιμετωπίζατε οφείλατε να το κάνετε κύριε, να κάτσετε κάτω να τα δείτε».

Ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι δεν είναι μόνο ο ίδιος η τράπεζα, η οποία μετά το 2014 λειτουργεί συλλογικά, έχει υπεύθυνους, έχει συμβούλους, δεν είναι έτσι που λειτουργούν οι τράπεζες μετά το 2014.

Ο κ. Αρέστη είπε ότι δεν ήταν μια συνηθισμένη τράπεζα είχε προβλήματα και διερωτήθηκε αν ήταν υποτιμητικό να τα εξετάσει ένα Γενικός Διευθυντής, με τον κ. Χατζηγιάννη να επαναλαμβάνει ότι το 77% των δανείων έτυχε ενεργούς διαχείρισης.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής ρώτησε αν απέστειλε σε κάποιους από αυτούς επιστολή και γιατί δεν κίνησαν αγωγές, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι για να κινηθούν κάποιες αγωγές πρέπει πρώτα να κινήσεις μια διαδικασία αναδιαρθρώσεων που έχει πολλά στάδια.

Νομικοί σύμβουλοι και Αλταμίρα

Σε παρατήρηση του Προέδρου της Επιτροπής Γεώργιου Αρέστη ότι έχει λεχθεί ενώπιον της Επιτροπής ότι η ΣΚΤ αποφάσισε να λάβει υπηρεσίες από νομικό οίκο και παρενέβηκε η Αλταμίρα λέγοντας αυτοί δεν είναι κατάλληλοι και να σας πούμε εμείς σε ποιον να απευθυνθείτε, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι δεν θυμάται κάτι τέτοιο, προσθέτοντας ότι οι νομικοί σύμβουλοι της ΣΚΤ στην Κύπρο είναι το γραφείο Τάσσος Παπαδόπουλος, στο οποίο προωθήθηκε η λίστα που έδωσε η Αλταμίρα με τις εισηγήσεις της για νομικούς οίκους για να αποφασίσουν τον κατάλληλο.

Ερωτηθείς κατά πόσον το γραφείο Τάσσος Παπαδόπουλος που θεωρούσε πως δεν είχε τις εξειδικευμένες γνώσεις δεν μπορούσε να εντοπίσουν τον κατάλληλο ξένο νομικό οίκο για να δώσει συμβουλές, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι δεν επέβαλε οίκους η Αλταμίρα αλλά καλοπροαίρετα έκανε μια εισήγηση.

Σε ερώτηση πόσα δικηγορικά γραφεία στην Κύπρο χρησιμοποιούσε η ΣΚΤ για να την συμβουλεύουν, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι αρχικά τρία και μετά δύο και αναλόγως των έργων και των αναγκών η νομική υπηρεσία έκανε χρήση ενός μεγαλύτερου αριθμού δικηγορικών γραφείων που συνεργαζόταν παραδοσιακά και ανέρχονταν στα 80-100 γραφεία, πρόσθεσε, ωστόσο, η ΣΚΤ χρησιμοποιούσε από δύο γραφεία μέχρι επτά.